Türkiye'de sağlık reformları ve sağlık harcamalarının değerlendirilmesi

Sağlıklı yaşam hakkı, birçok uluslararası belgede en temel insan hakkı olarak tanımlanmış ve sağlığın ko- runması, hastalık halinin tedavi edilmesi ve rehabilitasyonu görevi kamu hizmeti olarak devletler tarafından üstlenilmiştir. Bu kapsamda sağlık risklerine karşı, bireylere kamu sağlık sistemi ile güvence sağlanmaya ça- lışılmıştır. Ancak 20. yüzyılın son çeyreğinde kamusal hizmetlerde yeniden yapılanma çalışmalarından sağlık sistemleri de etkilenmiştir. Özellikle nüfus artışı, demografik yapının değişmesi, halkın beklentileri ve tekno- lojik gelişmeler sağlık harcamalarında artışa yol açmış, bunun karşısında devletler yeniden yapılanma arayış- ları ile maliyetleri kontrol etme çabasına girmiştir. Türkiyede 1990lı yıllarda başlayan ve 2000 yılı sonrası hız kazanan sağlık hizmetlerinde yeniden yapılanma çalışmaları ile sağlık hizmetlerinin örgütlenmesi, finans- manı ve sunumunda köklü değişiklikler gerçekleşmiştir. Bu çalışmada, Türkiyede sağlık sisteminde reform çalışmalarının sağlık harcamalarına etkileri değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu amaçla reform kapsamında Genel Sağlık Sigortası (GSS), aile hekimliği ve Kamu Hastane Birlikleri incelenerek, sağlık harcamalarındaki değişim, özellikle bireylerin sağlık harcamalarına katılma oranları, kamu ve özel sağlık kuruluşlarının harca- maları, sosyal güvenlik harcamaları içinde sağlık harcamalarının değişimi incelenecektir.

Health reforms and the evaluation of health expenditures in Turkey

The right to healthy life is defined as a basic human right and the protection of health, treatment and rehabi- litation during illness have been assumed by states as a public service. In this context, individuals were tried to be provided security through a public health system against health risks. However, health systems were affected by the efforts to restructure public services in the last quarter of the 20th century. Especially population increases, changing demographic structure, people s expectations led to an increase in health expenditures and countries tried to search for reconstruction and control costs. In Turkey too, with the restructuring efforts that had started in the 1990s and gained momentum in the 2000s, fundamental changes in organizing, financing and offering health services have happened. In this study, the effects of reform efforts in the health system on health expenditures will be evaluated. For this purpose, by examining General Health Insurance (GSS), family medi- cine and Public Hospitals Associations, change in health expenditures, the ratio of individuals participation in health expenditure, expenditures of public and private health institutions and change in health expenditures in social security expenditures will be analyzed.

PDF

___

Abacıoğlu, Nurettin (2011), Küresel Kapitalizmde İlaç Endüstrisi, Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011, Ankara, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/ kapitalizm.pdf (01.05.2013).
Aksan, Aslı Davas (2011), Kamudaki Özel, Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011, Ankara, http://www. ttb.org.tr/kutuphane/kapitalizm.pdf (20.04.2013).
Ataay, Faruk (2007), Neoliberalizm ve Devletin Yeniden Yapılandırılması: Türkiyede Kamu Reformu Üzerine İncelemeler, 2. Baskı, (Ankara: Deki Yayınevi).
Ataay, Faruk (2008), Sağlık Reformu ve Yurttaşlık Hakları, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 41, Sayı 3, Eylül: 169-184.
Çelik, Yusuf (2011), Türkiyede Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 1, Sayı:1, 62-82.
Çiçeklioğlu, Meltem (2011), Türkiyede Sağlık Reformları, Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011, Ankara, http:// www.ttb.org.tr/kutuphane/kapitalizm.pdf (05.05.2013).
DB (1993), World Development1993, Investing in Health,University Press, New York. Report Oxford
DB (2003), Turkey Reforming the Health Sector for Improved Access and Efficency, Report No. 24358-TU, Mart, http://www.wds.worldbank.org/external/ default/WDSContentServer/WDSP/IB /2003/05/03/000094946_030424040 04721/Rendered/PDF/multi0page.pdf (28.04.2013).
Dedeoğlu, Necati (2009), Dünya Sağlık Örgütü ve Sosyal Haklar, Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, 22-23 Ekim 2009, Antalya, Belediye İş Sendikası Yayını, Ankara: 194-199.
Erdoğdu, Seyhan (2006), Sosyal Politikada Değişim ve Sosyal Güvenlik Reformu, Mülkiye, Sayı: 252: 211-236.
Eunwhan, Lee (2011), Sağlık Sisteminin Kişi Başına Toplam Sağlık Harcaması Üzerine Etkisi: Kamu Sektörüne Karşılık Özel Sektör, Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011, Ankara, http:// www.ttb.org.tr/kutuphane/kapitalizm.pdf (03.05.2013).
Hamzaoğlu, Onur- Yavuz, Cavit Işık (2006), Sağlıkta AKPli Dönemin Bilançosu Üzerine, Mülkiye, Cilt: XXX, Sayı: 252, Güz: 275-297.
Hamzaoğlu, Onur (2011), 1980 Sağlık Reformları Pandemisi: Neden ve Nasıl? Sağlığın Ekonomi Politiği, Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011, Ankara, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/ kapitalizm.pdf (20.04.2013).
OECD (2012), Health Data, www.oecd.
TÜİK (2011), Sağlık Harcama İstatistikleri org/health/healthdata (01.05.2013). 2008, Sayı: 34, 18 Şubat 2011, http://www. tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10703.
Pala, Kayıhan (2011), SağlıkHizmetlerinde Piyasalaşma Mekanizmaları, Kapitalizmin
TÜİK (2013), Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Sayı: 13483, 15 Nisan 2013, http://www. Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13483 Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011, Ankara, (01.05.2013). http://www.ttb.org.tr/kutuphane/kapitalizm. pdf (20.04.2013).
Türk-İş (2013), turkis.org.tr/index. dyn?wapp=haberdetay0&did=12B4A2F4- SB (2012), Sağlık İstatistikleri Yıllığı 13C2-4BFE-9418-532CC8596825. 2011, TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Ankara,
Üçer, Ali Rıza (2013), Sağlıkta Dönüşüm http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/ Programının Yarattığı Talep Patlaması, kitaplar/siy_2011.pdf (24.04.2013). Tıp Bu Değil 2, Arslanoğlu, İlknur (Editör), (İthaki Yayınları), İstanbul: 257-
SGK (2013), Sağlık İstatistikleri, www. 279. sgk.gov.tr (01.05.2013).
Tarı, Recep (2006), Ekonometri, Gözden WHO (2012), World Health Statistics Geçirilmiş 4. Baskı, İstanbul. 2012, Health Expenditure, p.133-145. http://www.who.int/healthinfo/EN_
Tatar, Mehtap (2011), Sağlık Hizmetlerinin WHS2012:Full.pdf (25.04.2013). Finansman Modelleri: Sosyal Sağlık Sigortasının Türkiyede Gelişimi, Sosyal
Yeldan, Erinç (2001), Küreselleşme Güvenlik Dergisi, Cilt 1, Sayı: 1, 103-133. Sürecinde Türkiye Ekonomisi, (İletişim Yayınları), İstanbul.
TTB (2003), Sağlıkta Dönüşüm Programı, 2003 Türkiyesinde Halka Zencir, Mehmet (2011), Sağlık ve Hekimlere/Sağlık Personeline Ne Çalışanlarının Esnek Ücretlendirilmesi, Getiriyor?, Türk Tabipler Birliği Yayını,
Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Ankara, http://www.ttb.org.tr/eweb/s_
Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi donusum/ (15.04.2013). XVI. Konferansı 29 Eylül-2 Ekim 2011,
TTB (2005), Genel Sağlık Sigortası, 3. Ankara, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/ Baskı, TTB Yayını, Ankara. kapitalizm.pdf (20.04.2013).