Milli korunma kanunu versus 3008 sayılı iş kanunu: emeği denetim altına alan ve sermaye birikimini destekleyen bir kanun

Milli Korunma Kanunu 1940 yılında, İkinci Dünya Savaşı sürecinde oluşabilecek sosyo-ekonomik sorunlara karşı, 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanununu etkisizleştirmek pahasına çıkarılmış bir kanundur. Hükümete olağanüstü yetkiler veren bu kanun, gerek sermaye gerekse işçi sınıfına yönelik birtakım olumsuz hükümler içermekle birlikte, zaman içinde işçi sınıfını denetim altına alarak sermaye birikim sürecinin bir unsuru haline dönüştürmüştür. Zorunlu çalışma, çalışma süreleri ve çalışma yaşına ilişkin bir takım olumsuz düzenlemeler dönem içinde ortaya çıkan karaborsacılık ve fiyat artışlarıyla birleşince sermaye sınıfı savaş döneminden oldukça kazançlı çıkmıştır. Dolayısıyla, 3008 sayılı İş Kanununa tezat düzenlemeler içeren Milli Korunma Kanunu emeği denetim altına alan ve sermaye birikimini destekleyen bir yöne uzanmıştır.

National prevention law vs labour law act no 3008: an act that regulates labour and supports capital accumulation

National Prevention Act, is an Act which enacted for the reason of that social and economic problems that could be occur in The Second World War process, at the cost of disabling of the Labour Law Number 3008 on 1936. This Act, which authorised extraordinary power to the goverment, although containing several negative provisions for both capitalist class and proletariate, become a fact of capital accumulation process while proletariate was put down. Capitalist class got the better of the war process, when some negative provisions related compulsory labour, working time and working age met with black-marketeering and price increases. Therefore, National Prevention Act that contained contrast provisions to Labour Law Number 3008 reposed in a way which put down labour and supported capital accumulation.

PDF

___

Akkaya, Yüksel (2010), Cumhuriyetin Hamalları: İşçiler, (İstanbul: Yordam Kitap).
Boratav, Korkut (2012), Türkiye İktisat Tarihi: 1908-2009, 16. Bs., (Ankara: İmge Kitabevi).
Buğra, Ayşe (2011), Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiyede Sosyal Politika, 5. Bs., (İstanbul: İletişim Yayınları).
Çelik, Aziz (2010), Vesayetten Siyasete Türkiyede Sendikacılık (1946-1967), (İstanbul: İletişim Yayınları).
Çetin, Hasan (2007), İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Türkiyenin Sosyo Ekonomik Durumu: 1939-1945, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dilik, Sait (1985), Atatürk Döneminde Sosyal Politika, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 40: 1, 93-102.
Ekin, Nusret (1986), Türkiyede Endüstri İlişkilerinin Gelişimi ve 1936 İş Kanunu, Sosyal Siyaset Konferansları, 35.-36. Kitap, 33-51.
Gülmez, Mesut (1986), 1936 İş Yasasının Hazırlık Çalışmaları, Sosyal Siyaset Konferansları, 35.-36. Kitap, 127-163.
Gürboğa, Nurşen (2012), Madencilikte İş Mükellefiyeti: Tek Parti Rejimi ve Bir Mücadele Alanı Olarak Zonguldak Kömür Havzası (1940-1947), Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyetinde Emek Tarihi (Editörler: Turaj Atabaki, Gavin D. Brockett), (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları).
Güzel, Ali (1978), 3008 sayılı İş Yasasının Önemi ve Başlıca Hükümleri, Sosyal Siyaset Konferansları, 35.-36. Kitap, 165-222.
Güzel, Şehmus (1993), Türkiyede İşçi Hareketleri, (İstanbul: Sosyalist Yayınları).
Güzel, Şehmus (2007), İşçi Tarihine Bakmak, (İstanbul: Sosyal Tarih Yayınları).
Kessler, Gerhard (1949), Zonguldak ve Karabükte Çalışma Şartları, Sosyal Siyaset Konferansları, s.2, 7-33.
Kılıçdaroğlu, Kemal (1997), 1948 Türkiye İktisat Kongresi, 2. Baskı, (Ankara: SPK Yayınları).
Koç, Yıldırım (1976), Türkiye İşçi Sınıfı ve Mücadeleleri Tarihi, (Ankara: Tüm İktisatçılar Birliği Yayınları), Yayın No:16.
Koçak, Cemil (2010), Türkiyede Milli Şef Dönemi (1938-1945), 5. Bs., (İstanbul: İletişim Yayınları).
Makal, Ahmet (2003), Cumhuriyetin 80. Yılında Türkiyede Çalışma İlişkileri, Ankara Üniversitesi SBF Gelişme ve Toplum Araştırmaları Merkezi Tartışma Metinleri, No:62.
Makal, Ahmet (2006), Zonguldak ve Türkiye Toplumsal Tarihinin Acı Bir Deneyimi Olarak İş Mükellefiyeti, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu. tr/makal/ZOKEV.pdf, (05.02.2013).
Makal, Ahmet (2007), Ameleden İşçiye: Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları, (İstanbul: İletişim Yayınları).
Makal, Ahmet (2010), Türkiyede Erken Cumhuriyet Döneminde Kadın Emeği, Çalışma ve Toplum, s.25.
Makal, Ahmet (2012), Çalışma İlişkileri Tarihi, (Eskişehir: AÖF Yayın No: 2658).
Miliband, R. (1990), Kapitalist Devlet: Nicos Poulantzasa Cevap, Kapitalist Devlet Sorunu, (Editörler: Murat Belge, Atilla Aksoy), 2. Baskı, (İstanbul: İletişim Yayınları).
Nacar, Can (2012), Bir Hayvan Kadar Bile Değerimiz Yoktu: İkinci Dünya Savaşı Döneminde Türkiyede Devlet İşletmelerinde Çalışan İşçiler, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyetinde Emek Tarihi, (Editörler: Turaj Atabaki, Gavin D. Brockett), (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları).
Özeken, Ahmet Ali (1948), Türkiyede Sanayi İşçileri, Sosyal Siyaset Konferansları, S.1, 56-81.
Özeken, Ahmet Ali (1955), Türkiye Kömür Ekonomisi Tarihi, İstanbul: (Milli Mecmua Basımevi).
Özkan, Selçuk ve Abidin Temizer (2009), İkinci Dünya Savaşı Döneminde Türkiyede Karaborsacılık, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2:9, 319- 325.
Şükrü, Baban Zade (1939), Milli Korunma Kanunu, İktisat Fakültesi Mecmuası, s.1, 318-329.
Talas, Cahit (1967), Sosyal Politikaya Giriş ve Tarihsel Gelişim, (Ankara: Sevinç Matbaası).
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 5, Toplantı 1, C.12 (Haziran 1936). Timur T. (1971), Türk Devrimi ve Sonrası, Ankara.
Tuna, Ş. Gürçağ (2011), Türkiyede Kapitalizm ve Fetişizm İnşaa Süreci, (İstanbul: SAV Yayınları).
Tuna, Orhan (1939), Türk İş Hukuku ve Milli Korunma Kanunu, İktisat Fakültesi Mecmuası, s.1, 1939, 330-351.
Türkay, Mehmet (2009), Sermaye Birikimi, Kalkınma, Azgelişmişlik, (İstanbul: SAV.) 2009.
Türkiye İstatistik Kurumu (2012), İstatistik Göstergeler 1923-2011. İstanbul Tüccar Derneği Genel Sekreteri Ahmet Hamdi Başarın İstanbul Tüccar Derneği, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul Sanayi Birliği, Türkiye İktisatçılar Derneği, Türk Ekonomi Kurumu ve
İstanbul Tüccar Derneği tarafından düzenlenen, Türkiye İktisat Kongresi Açış Konuşması, İstanbul: 22.11.1948.
Türkiye İktisat Kongresi Tertip Komitesi Başkanı İzzet Akosmanın İstanbul Tüccar Derneği, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul Sanayi Birliği, Türkiye İktisatçılar Derneği, Türk Ekonomi Kurumu ve İstanbul Tüccar Derneği tarafından düzenlenen, Türkiye İktisat Kongresi Açış Konuşması, İstanbul: 22.11.1948.