Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Demokratik Tutumları

Bu çalışmanın temel amacı din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) öğretmenlerinin demokratik tutumlarının farklı değişkenler açısından belirlenmesidir. Nicel araştırma deseninde tasarlanan bu araştırmanın çalışma grubu, Ankara İlinde çalışan 349 din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenidir. Araştırmada, Gözütok (1995) tarafından uyarlanan “Demokratik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçme aracı ile toplanan veriler, betimsel analizler kullanılarak yorumlanmıştır. Araştırma sonunda din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) öğretmenlerinin demokratik tutum seviyelerinin cinsiyete, eğitim durumuna ve mesleki kıdeme göre farklılaştığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre kadın öğretmenler, erkek öğretmenlere; lisansüstü eğitim mezunları, lisans mezunlarına göre daha fazla demokratik tutum sergilemektedirler. Mesleki kıdemdeki artış, demokratik tutumları azaltmaktadır. Bu çalışma, 2023 Eğitim vizyon belgesinde yer alan kök değerlerden olan demokratik değerlerin din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenleri tarafından benimsenme derecesini belirlemesi açısından önem arz etmektedir. Literatürde farklı türden demokratik tutum çalışmaları olsa da bu çalışma eğitim sistemi içinde profesyonel olarak çalışmakta olan din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin demokratik tutumlarının belirlenmesi ile din, din eğitimi ve demokrasi kavramları arasında sürdürülen tartışmaların seyrine etki etmesi bakımından önemli veriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Demokrasi, Tutum, Demokratik Tutum, Öğretmen

Democratic Attitudes of Religious Education Teachers

The main purpose of this study is to determine the democratic attitudes of religious education (RE) teachers in terms of different variables. The sample group of this research designed in the quantitative research is 349 religious education (RE) teachers working in Ankara province. The "Democratic Attitude Scale" adopted by Gözütok (1995) was used in the research. The data obtained via scales were interpreted by using descriptive analyses. At the end of the research, it was determined that the democratic attitudes of religious education (RE) teachers differed according to sex, educational status, and professional tenure. According to the results of the research, female teachers are more democratic than male teachers; the level of graduate education is more democratic than the undergraduate level. The increase in professional tenure reduces democratic attitudes. This study is important in terms of determining the degree of adoption of the values of the democratic values, which are the root values in the 2023 Educational vision document, by religious education teachers. Although this is a different kind of democratic attitude studies in the literature, this study presents important data in terms of determining the democratic attitudes of religious education teachers who work as a professional in the education system and the effects of the debates between the concepts of religion, religious education and democracy.

Keywords:

Religious Education, Democracy, Attitude, Democratic Attitude, Teacher,

PDF

___

Acemoglu, Daron - Robinson, James A. Economic origins of dictatorship and democracy. Cambridge University Press, 2005.
Almond, Gabriel Abraham - Verba, Sidney. The civic culture: Political attitudes and democracy in five nations. Princeton university press, 2015.
Altaş, Nurullah. Gençlik döneminde din olgusu ve liselerde din öğretimi. Nobel, 2004.
Baltacı, Ali. “Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme”. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2018): 231–274.
Bandura, Albert. “Social learning theory of aggression”. Journal of communication 28/3 (1978): 12-29. Betancourt, Roger - Gleason, Suzanne. “The allocation of publicly-provided goods to rural households in India: on some consequences of caste, religion and democracy”. World Development 28/12 (2000): 2169-2182.
Bilgin, Beyza. Türkiye’de din eğitimi ve liselerde din dersleri. Emel Matbaacılık, 1980.
Bryman, Alan. “Integrating quantitative and qualitative research: how is it done?” Qualitative research 6/1 (2006): 97-113.
Büyükkaragöz, Savaş. Ortaöğretimde demokrasi eğitimi: öğretmen, öğrenci ve yöneticilerin demokratik tutum ve davranışları. Selçuk Üniversitesi Araştırma Fonu, 1989.
Büyükkaragöz, Savaş - Kesici, Şahin. “Öğretmenlerin hoşgörü ve demokratik tutumları”. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi 2/3 (1996): 353-365.
Büyükkaragöz, Savaş - Üre, Ö. “Öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin demokratik tutumları araştırması”. Türk Demokrasi Vakfı Bülteni 19 (1994): 29-41.
Büyüköztürk, Şener. “Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı”. Pegem Atıf İndeksi. 2017. 1-213.
Cohen, Jonathan. “The foundation for democracy: School climate reform and prosocial education”. Journal of character education 10/1 (2014): 43-52.
Cohen, Ronald L. “Distributive justice: Theory and research”. Social justice research 1/1 (1987): 19-40.
Cooper, Donald R. - Schindler, Pamela S. - Sun, Jianmin. Business research methods. McGraw-Hill Irwin New York, 2006.
Coşkun, M. Kamil. “Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin demokratik tutum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi”. EKEV Akademi Dergisi. 2011. 65-73.
Coşkun, Mehmet Kamil. “Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 41/41 (2012).
Demirtaş, H. “Demokratik sınıf yönetimi ve üniversite öğrencilerinin öğretim elemanlarının sınıf yönetimi tutum ve davranışlarına ilişkin görüşleri”. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya. 2004. 6-9.
Dewey, John. Democracy and education. Courier Corporation, 2004.
Doğan, Recai - ALTAŞ, Nurullah. “Din Öğretiminde Yeni Yöntem Tartışmalarında Kuramdan Uygulamaya: İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları (Ankara Modeli)”. Değerler Eğitimi Dergisi 2/5 (2004): 23-38.
Downs, Anthony. “An economic theory of political action in a democracy”. Journal of political economy 65/2 (1957): 135-150.
Eliade, Mircea. The Myth of the Eternal Return: Cosmos and History translated by Willard R. Trask and Jonathan Z. Smith. NJ: Princeton University Press, 2005.
Ercoşkun, M. H. - Nalçacı, A. “Sınıf öğretmeni adaylarının empatik beceri ve demokratik tutumlarının incelenmesi”. Milli Eğitim Dergisi 180 (2008): 204-215.
Esposito, Voll - Esposito, John L. - Voll, John Obert. Islam and democracy. Oxford University Press on Demand, 1996.
Finn, Dan - Grant, Neil - Johnson, Richard. “Social democracy, education and the crisis”. On Ideology. 10 (1978): 144.
Fraser, Nancy. “Rethinking the public sphere: A contribution to the critique of actually existing democracy”. Social text. 25/26 (1990): 56-80.
Genç, Salih Zeki. “Demokratik kazanımların gerçekleştirilmesinde ilköğretim öğretmenlerinin etkililiğinin değerlendirilmesi”. Milli Eğitim Dergisi 171 (2006): 43-54.
Glickman, Carl D. Revolutionizing America’s Schools. The Jossey-Bass Education Series. ERIC, 1998.
Gömleksiz, M. N. - Kan, AÜ. “Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi örneği)”. Milli Eğitim Dergisi 178/1 (2008): 44-64.
Gözütok, F. D. “Öğretmenlerin Demokratik Tutumları. Ankara: TDV (Türk Demokrasi Vakfı) Yayınları”. Ankara University. Journal of Faculty of Educational Sciences 40/1 (1995): 135-156.
Habermas, Jürgen. Between facts and norms: Contributions to a discourse theory of law and democracy. John Wiley & Sons, 2015.
Işıkdoğan, Davut. “İlköğretim din kültürü ve ahlâk bilgisi öğretmenliği bölümü mezunu öğretmenlerin yeterlikleri”. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara. 2006.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem. “Yeni insan ve insanlar (10. baskı)”. İstanbul: Evrim Yayınevi. 1999.
Kılıç, Durmuş - Ercoşkun, M. H. - Nalçacı, Ahmet. “Sınıf öğretmeni adaylarının demokratik tutumları”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/2-3 (2004): 9-19.
Kotrlik, J. W. - Williams, H. A. “The incorporation of effect size in information technology, learning, information technology, learning, and performance research and performance research”. Information Technology, Learning, and Performance Journal 21/1 (2003): 1.
Lauder, Hugh. “Education, democracy and the economy”. British Journal of Sociology of Education 12/4 (1991): 417-431.
Lee, James Michael. The flow of religious instruction: a social-science approach. Pflaum/Standard, 1973.
Lewis, Bernard. “A historical overview”. Journal of Democracy 7/2 (1996): 52-63.
Meier, Deborah. “So what does it take to build a school for democracy?” Phi Delta Kappan 85/1 (2003): 15-21.
Merey, Zihni - Kaymakçı, Selahattin - Kılıçoğlu, Gökçe. “Öğrenci Konseyi Seçimlerinde Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutumları (Gazi Üniversitesi Örneği)”. Milli Eğitim Dergisi 41/191 (t.y.): 191-209.
Mueller, Dennis C. Reason, religion, and democracy. Cambridge University Press, 2009.
Myrdal, Gunnar. An American Dilemma: The Negro Problem and Modern Democracy, Volume 1. Routledge, 2017.
Nygreen, Kysa. “Negotiating Tensions: Grassroots Organizing, School Reform, and the Paradox of Neoliberal Democracy”. Anthropology & Education Quarterly 48/1 (2017): 42-60.
Quillian, Lincoln. “New approaches to understanding racial prejudice and discrimination”. Annu. Rev. Sociol. 32 (2006): 299-328.
Rice, Marnie E. - Harris, Grant T. “Comparing effect sizes in follow-up studies: ROC Area, Cohen’s d, and r”. Law and human behavior 29/5 (2005): 615-620.
Saint-Paul, Gilles - Verdier, Thierry. “Education, democracy and growth”. Journal of development Economics 42/2 (1993): 399-407.
Saracaloğlu, A. Seda. “Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Demokratik Tutumları”. Ege Eğitim Dergisi 1/1 (2001).
Taylor, Charles. Multiculturalism: Examining the politics of recognition. ERIC, 1994.
Teddlie, Charles - Yu, Fen. “Mixed methods sampling: A typology with examples”. Journal of mixed methods research 1/1 (2007): 77-100.
Tilcsik, András. “Pride and prejudice: Employment discrimination against openly gay men in the United States”. American Journal of Sociology 117/2 (2011): 586-626.
Tosun, Cemal. “Din eğitimi bilimine giriş”. Pegem Atıf İndeksi. 2017. 1-215.
Tosun, Cemal. Din ve kimlik. Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
Vanberg, Georg. “Democracy in chains and James M. Buchanan on school integration”. Washington Post. 2017.
Wells, Amy Stuart - Slayton, Julie - Scott, Janelle. “Defining democracy in the neoliberal age: Charter school reform and educational consumption”. American Educational Research Journal 39/2 (2002): 337-361.
Zakaria, Fareed. The future of freedom: illiberal democracy at home and abroad (Revised Edition). WW Norton & company, 2007.