Kuva-yi Milliye Müzesi’nde Yer Alan Artuklu Beyliği’ne Ait Figür Tasvirli Sikkeler

Balıkesir, Kuva-yi Milliye Müzesi sikke seksiyonunda Artuklu Beyliği dönemine tarihlenen bir grup sikke bulunmaktadır. Artuklu Beyliği’nin Mardin kolu MS 1108-1409 beylerinin adlarına bastırdıkları bu sikkelerde farklı tipte figürlü betimler yer almaktadır. Taçlandırılmış cepheden büst, taçlandırılmış başı ile düşsel bir varlık olan vücudunun kuyruğundaki ağzı açılmış ejderhaya ok atan okçu, yuvarlak bir üslupla sunulmuş yüz, taçlandırılmış yan yana iki büst gibi farklı tiplerde sikke betimleri bulunmaktadır. Artukluların, Anadolu’da var olan diğer bir siyasi güç olan Bizans İmparatorluğu sikke sistemi ve ikonografisinden etkilendiğinin düşünülmesinin yanı sıra astrolojiye verdikleri değeri sikke betimlerine yansıttıkları da düşünülmektedir. Anadolu’da, 12. ve 13. yüzyıllarda adlarına bastırdıkları sikkelerde farklı betim tiplerini astrolojik değerler ile yoğurarak kullandıkları düşünülen Artuklu Beyleri sikke ikonografisine özgün değer katmışlardır. Kuva-yi Milliye Müzesinde yer alan figür tasvirli bir grup Mardin kolu Artuklu Beylerine ait sikke sanat ve üslup bakımdan değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Sikke, ikonografi, figürlü sikkeler, Artuklular, Bizans, müze

Figural Coins Of The Artuqids From Kuva-yi Milliye Museum/Balıkesir

There is a group of copper coins displayed in the coin section in Kuva-yi Milliye Museum. The ruler of Mardin branch of Artuqids’s 1108-1409 AD coins have different type of figural depictions on their obverse and reverse sides. Crowned bust facing, crowned figure shooting arrow at his tail which is in a dragon form, face with circular form, crowned double busts side by side are the interesting and different types of coin depictions. Artuqids are affected by the coins and iconography of the other powerful culture’s in Anatolia which is Byzantine and they also reflected their astrological beliefs on their coin types. Artuqids who were believed to add original value on their coin iconography, unified different coin depictions and styles with the astrological motifs in 12th and 13th centuries in Anatolia. A group of coins of the Mardin branch of Artuqids will be evaluated according to their style and artistic quality

Keywords:

Coin, iconography, figural coins, Artuqids, Byzantine, museum,

PDF

___

Artuk 1971 Artuk, İ.-C., İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslami Sikkeler Kataloğu, Cilt I, İstanbul 1971. Artuk 1993 Artuk, İ., Artukoğulları Sikkeleri, İstanbul 1993. Çaycı 2002 Çaycı, A., Anadolu Selçuklu Sanatı’nda Gezegen ve Burç Tasvirleri, Ankara 2002. Çaycı 2008 Çaycı, A., Selçuklularda Egemenlik Sembolleri, İstanbul 2008. Edhem 2006 Edhem, İ. G., Catalogue Des Monnaies Turcomanes, Elibron Classics 2006.
Helios Numismatic 2011 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 6 (9-10 March 2011), München 2011.
Helios Numismatic 2011 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 7 (12-13 December 2011), München 2011.
Helios Numismatic, 2008 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 1 17-18 April 2008, München 2008.
Helios Numismatic, 2008 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 2 (25-26 November 2008), München 2008.
Helios Numismatic, 2009 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 3 (29-30 April 2009), München 2009.
Helios Numismatic, 2009 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 4 (14 October, 2009), München 2009.
Helios Numismatic, 2010 Helios Numismatik, Münzen and Antike Kunst, Auktion 5 (25 June 2010), München 2010. Kent 1973 Kent, J.P. C.-B. Overbeck-A.U. Stylow, Die Römische Münze, München 1973. Köprülü F. M. Fuad Köprülü, “Artukoğulları”, İslâm Ansiklopedisi, C.I, 618.
Lane-Poole 1875 Lane-Poole, S., Coins of the Urtuki Turkumans (Foes of the Crusaders), New York 1875.
Ünalan & Ünal 2012 Ünalan Sibel, Ünal C. “Tarsus Müzesi’nde Yer alan Figür Tasvirli Artukoğulları Sikkeleri”, “12.- 13. Yüzyıllarda Anadolu’da İkonografik Alışveriş”, Olba Kazısı Yayınları Seleucia ad Calycadnum, Sayı II, Ankara 2012, 163-184. Yky 1994 YKY 1994, Yapı Kredi Sikke Koleksiyonu Sergileri 3, “Asya’dan Anadolu’ya inen Rüzgar/Beylikler Dönemi Sikkeleri”, İstanbul 1994. Yky 2009
YKY 2009, Sikkeler Ne Anlatır? Ortaçağ ve Anadolu Sikkelerinde Simgeler ve
Çokkültürlülük, İstanbul 2009.