Kurul Kalesi Ordu VI. Mithradates Dönemi Yerleşimi Üzerine Ön Değerlendirmeler

Batıda Paphlagonia’dan doğuda Colchis’e kadar uzanan Karadeniz’in sahilleri ve dağlık iç kesimleri tarihsel olarak “Pontos” olarak isimlendirilir. Bölge Mithradates Hanedanlığı’nın MÖ 281-63 hüküm sürdüğü Pontus Krallığı olarak da bilinmektedir. Pontus tarihi ile ilgili bilgiler nispeten daha fazla olsa da bunu destekleyici arkeolojik çalışmalar halen çok azdır. Doğu Karadeniz sahilinde yer alan günümüz Ordu şehri yakınındaki Kurul Kalesi 571 m yüksekliğe sahip bir kaya zirvesi yerleşmesidir. 2010-2015 yılları arasında yürütülen kazılarda, birçok mimari yapı, sikkeler, p.t. ve metal buluntular ve seramikler gibi çok sayıda arkeolojik buluntu ortaya çıkarılmıştır. Kurul’da yapılan kazıların mevcut sonuçları buranın Pontus dağları üzerindeki bir phrourion olduğunu ortaya koymakta ve Pontus Krallığı için yerel anlamda daha fazla bilgi sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Pontus Krallığı, VI. Mithradates, Cotyora, Kurul Kalesi, Pontus Sikkeleri

Kurul Castle Ordu Preliminary Assestment on the Mithridates VI Period Settlement

The coastal region and its mountainous hinterland of the Black Sea extending from Paphlagonia in the west to the Colchis in the east was historically named “Pontos”. The region is also well known through the Pontic Kingdom of the Mithridatid Dynasty 281-63 BC . Though the history of Pontos is relatively well documented, relevant archaeological works are still few in number. The fortress of Kurul close to the modern Ordu province on the eastern Black Sea coast is a mountaintop settlement with an altitude of 571 meters. Excavations conducted in 2010-2015 revealed many architectural units and numerous finds such as coins, terracottas, metal objects and pottery. The present results of the excavation in Kurul describe a phrourion in the highlands of Pontos, and add more knowledge on Pontic Kingdom from the heartland.

Keywords:

Pontic Kingdom, VI. Mithradates, Cotyora, Phrourion, Pontic Coins,

PDF

___

Çilingiroğlu 1986 Çilingiroğlu, A.,“Van Bölgesi ve Ordu İli Yüzey Araştırması 1985”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 4: 311-322. Drews 1976 Drews R., “The Earliest Greek Settlements on the Black Sea”. Journal of Hellenic Studies XCVI (1976) 18-31.
Erol-Tamer 2012 Erol, A.F. - Tamer D., “Fatsa Cıngırt Kayası 2012-2014 Sezonu Kazılarından Ele Geçen Ağırlıklar Üzerine Değerlendirmeler”, TÜBA- AR 15: 115-138.
Göktürk ve Cebesoy 1994 Göktürk, M.T. ve Cebesoy, S.S. “Kabadüz Definesi”, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Yıllığı 1993: 54-82.
Hansen ve Nielsen 2004 Hansen, M. H, ve Nielsen, T. H., An Inventory of Archaic and Classical Poleis, Oxford University Press, New York.
SNG BM Black Sea 1993 Sylloge Nummorum Graecorum, Vol. IX, The British Museum Part 1: The Black Sea, London.
SNG Copenhagen 1944 Sylloge Nummorum Graecorum, The Royal Collection of Coins and Medals. Danish National Museum. Bosporus- Bithynia. Copenhagen, 1944.
SNG v. Aulock 1957 Sylloge Nummorum Graecorum, Deutschland, Sammlung v. Aulock, Pontus, Paphlagonien, Bithynien. Berlin, 1957.
SNG Vol. XI, 2000 SNG Vol. XI. Sylloge Nummorum Graecorum. Vol. XI. The William Stancomb Collection of Coins of the Black Sea Region, The British Academy, 2000. Şenyurt 2015 Şenyurt, S., Y., “Kurul Kalesi Excavations: Archaeological Contributions to the Pontic Kingdom of Mithridates VI Eupator”, (Ed.) R., Frecer, Contacts, Migrations, and Climate Change Conference Brochure, Prague, 12. Tekin 1999 Tekin, O., Sivas Definesi VI. Mithradates Dönemi Pontos ve Paphlagonia Kentlerinin Bronz Sikkeleri, Sadberk Hanım Müzesi, İstanbul.
Tsetskhladze 1994 G.R. Tsetskhladze, “Colchians, Greeks and Achaemenids in the 7th-5th Centuries BC: A Critical Look”. Klio 76: 78-102.
Von der Osten 1929 von der Osten, Explorations in Central Anatolia Season of 1926, Oriental Institute Publications, Vol. 5, Chicago. von Gall 1967 von Gall, H., “Zu Den Kleinasiatischen Treppentuneln”, Achaeologischer Anzeiger 82: 504-527.