Konya ilinde buğday tohumlarıyla taşınan sürme (Tilletia spp.) hastalığının bulaşıklılığı üzerine bir araştırma

Bu çalışma Konya İlinde hasat edilen buğday ürününün Sürme hastalığıyla (Tilletia spp.) bulaşıklılık durumunu belirlemek amacıyla 2003 ve 2005 yıllarında Konya İlinin 16 ilçesinden 260 buğday örneği toplanarak yürütülmüştür. Örneklerin sürme hastalığıyla bulaşıklıkları, kör dane varlığı ve buğday danelerindeki sürme klamidiospor bulunuşu esas alınarak değerlendirilmiştir. Örnekler ilk önce kör dane bakımından makroskobik olarak incelenerek kör dane ile bulaşık olan örnekler saptanmıştır. Tohum yıkama yöntemiyle de sürme klamidiosporlarıyla bulaşık olup olmadığı incelenmiştir. Tohum yıkama yöntemi kullanılarak elde edilen sonuçlara göre buğday tohum örneklerinin 2003 yılında % 26.15’inin, 2005 yılında ise % 23.07’inin sürme ile bulaşık olduğu saptanmıştır. Sürmeli (kör) dane varlığına göre sonuçlar incelendiğinde ise 2003 yılında 130 örnekten 21’inde (% 16.15) hastalığa rastlanırken, 2005 yılında ise 130 örnekten sadece 6’sında (% 4.61) hastalığa rastlanılmıştır. 2003 yılında en yüksek bulaşıklılık oranı % 50 ile Akşehir, Kadınhanı ve Selçuklu ilçelerinde, 2005 yılında ise en yüksek bulaşıklılık oranı % 50 ile Seydişehir ve Kadınhanı ilçelerinde belirlenmiştir. Bulaşık örneklerde saptanan spor yükü, 2003 ve 2005 yıllarında sırasıyla 133- 7464 ve 133- 3800 klamidospor/dane arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tilletia, enfekte olma, buğday, Türkiye, mantar hastalıkları, mikrobiyal bulaşıklık, tohum

A research on the bunt (Tilletia spp.) infection carried by the wheat seeds in Konya

This research was conducted on the 260 samples from 16 district of Konya city in 2003 and 2005 years in order to determine the bunt infectious incidence in the wheat product harvested in Konya. The bunt infectious incidence, presence of grain infected with bunt and bunt chlamydospore presence in wheat grains were the essential parameters determined. The samples infected with bunt was determined by macroscobically examining with respect to grain infected with bunt. Infection with bunt chlamydospores were also observed by using seed washing method. Seed washing test revealed that 26.15 and 23.07 % of wheat seed samples collected in 2003 and 2005 years, respectively was determined to be infected with bunt (Tille- tia spp.). According to the results from the test for presence of grain infected with bunt, 21 of 130 samples (16.15 %) was determined to be infected with the disease in 2003, while only 6 of 130 (4.61 %) samples was determined to be infected in 2005. The highest incidence of bunt infection (50 %) was observed in the samples collected from Akşehir, Kadınhanı and Selcuklu districts in 2003 while the highest incidence (50 %) was observed in the samples from Seydişehir and Kadınhanı districts. The number of chlamydospore was determined to range between 133-7464 and 133-3800 per seed in 2003 and 2005 years, respectively.

Keywords:

Tilletia, infection, wheat, Turkey, fungal diseases, microbial contamination, seeds,

PDF

___

Aktaş, H., 2001. Önemli Hububat Hastalıkları ve Survey Yöntemleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, s. 13-21, Ankara.
Anonymous, 2005a. Usda Fas Grain-World Markets And Trade, Die
Anonymous,2005b.Buğdayraporu-2005. http://www.
Ziraatcilerdernegi.org.tr/yazilar/Bugdayraporu%20(20 05.doc .
Akçin, A., Mülayim, M., Sade., Yıldırım, B., Tamkoç, A., Önder, M. ve Topal, A., 1993. Konya İlinde Kışlık Hububat Ekiminde Kullanılan Tohumluğun Tohumluk Değerleri ve Uygulanan Ekim Teknikleri. Konya’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 50- 73, 12- 14 Mayıs, Konya.
Biçici, M., Dede, Y. Erkılıç, A. ve Toker S., 1991. Gap Buğday Alanlarında Saptanan Sürme Hastalığı Bulaşıklılık Oranı ve Saptanan Ürün Eksilişi. VI. Türkiye Fitopatoloji Kongresi, 7-11 Ekim 1991, İzmir.
Boewe, G.H., 1960. Diseases of Wheat, Oats, Barley and Rye. III. Nat. Hist. Surv. Circ. 48.
Bora, T. ve Karaca, İ., 1968. A Study of Alternaria spp. and Bunt ( Tilletia foetida) Disease Some Wheat Varieties of Mexico Orijin. Plant Breeding Abs. Vol. 44. 6707.
Boyraz, N., Yiğit, F. Ve Güncan A., 1999. Bazı İllerde Hasat Edilen Buğday Ürününde Sürme Hastalığının (Tilletia spp.) Yaygınlık Oranı ve Zarar Derecesi, Hububat Sempozyomu, 8-11 Haziran 1999, Konya. Sekizinci Oturum: Hububat Hastalıkları, 422-427.
Bradbury, J.F., 1973. Corynebacterium tritici. Descriptions of Pathogenic Fungi and Bacteria, No. 377. Commonwealth Mycological Institute, Association of Applied Biologists, Kew, Sarrey, England.
Campbell, W.P., 1958. A cause of Pink Seeds Wheat. Phytopathology 67: 22- 26.
Carlson, R.R., ve Vidaver, A.K., 1982. Bacterial Mosaic a New Corynebacterial disease of wheat. Plant. Dis. 66: 76- 79.
Cook, R.J., 1981. Fusarium Diseases of Wheat and Other Small Grains in North America. Pages 39- 55 in: Fusarium: Diseases, Biology and Taxonomy. P.E. Nelson, T.A. Toussoun and R.J. Cook, eds. The Pennsylvania State University Press, University Park, PA. 457 pp.
Gabrielson, R.L., 1988. Inoculum Tresholds of Seed- borne Pathogens, Fungi. Phytopathology 78: 868- 872.
Gökova, L., 1996. Manisa İlinde Buğday ve Arpa Tohumlarıyla Taşınan Fungal Flora Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı, İzmir.
Gibs, W., 1924. Veranderungen Der Brandanfalligkeit Durch Aussera Bedingunguen. J. Landwirtssch. 72: 111- 124.
Grey, W.E., Mathre, D.e., Hoffmann, J.A., Powelson, R.L. ve Fernandez, J.A., 1986. Importance of Seed-borne Tilletia controversa for Infection of Winter Wheat and Its Relationship to International Commerce. Plant Dis. 70: 122- 125.
Herdem, Z., M. Doğan, N. Yeşilyurt, H. Çelenk, S. Hoffmann, S.A. 1982. Bunt of Wheat Plant Dis. 66: 979- 986.
Hosford, R.M., 1982. White Blotch Incited in Wheat by Bacillus megaterium pv. cerealis. Phytopathology 72: 1453- 1459.
Kapoor, J.N., 1967. Erysiphe graminis. Descriptions of Pathogenic Fungi and Bacteria, No: 153. Commonwealth Mycological Institute, Association of Applied Biologists, Kew, Surrey, England.
Kavanagh, T., 1961. Temparature in Relation to Loose Smut in Barley and Wheat. Phytopathology 51, 189- 193.
Kendrick, E.L. ve Purdy, L.H., 1962. Influence of Environmental Factors on the Development of Wheat Bunt in the Pasific Northwest. III. Effect of Temperature on Time and Establishment of Infection Byraces of Tilletia caries and Tilletia foetida Phytopathology. 52: 621-623
Keskin, V. Pasin, H. Duman, M. Egemen, O. Doğan, S. Onoğur, E., 1996. Bitki Fungal Hastalıkları (I). Ege üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Notları: 25, 33/3. Bornova, İzmir, 301. sayfa.
Leukel, R.W., 1937. Studies on Bunt Orstinking Smut of Wheat and Its Control. U.S.Dep. Agric. Tech. Bull. 582, 47 p.
Marthur, S.B. ve Bennum, A., 1976. Examination of Suspensions Obtained From Washing Seeds. (in, Guidelines for Laboratory Practicals in Seed Pathology, Danish Government Institute of Seed Pathology for Devoloping Countries, Copenhagen).
Mulder, J.L. and Booth, C. 1971. Puccinia striiformis. Descriptions of Pathogenic Fungi and Bacteria, No: 291. Commonwealth Mycological Institute, Association of Applied Biologists, Kew, Surrey, England.
Neergard, P., 1977. Seed Pathology, Volume I. The Mac Millan Pres Ltd., London, 805 pp.
Otta, J.D., 1997. Occurence and Characteristics of Isolates of Pseudomonas syringae on Winter Wheat. Phytopathology 67: 22- 26.
Özkan, M., 1971. Türkiye’de Buğday ve Yabani Otlarda Cüce Sürme (Tilletia controversa)’nin ve Çavdar Sürmesinin Yayılışı Üzerinde Çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni, 11 (2): 101 – 132.
Richardson, M.J. ve Noble, M., 1970. Septoria Species on Cereals. A Note to Aid Their Identification. Plant Pathol. 19: 159- 163.
Richardson, M.J., 1990. An Annotated List of Seed- Borne Diseases. International Seed Testing Association, Zurich, Switzerland, 335 pp.
Roelfs, A.P., 1985. Wheat and ryestem Rust. Pages 3- 37 in: The Cereal Rusts. Vol. II. A.P. Roelfs and W.R. Buchnell, eds. Academic Press, Orlando, F.lL.
Samborski, D.J., 1985. Wheat Leaf Rust. Pages 39- 55 in: The Cereal Rusts. Vol. II. A.P. Roelfs and W.r. Bushnell, eds. Academic Press, Orlandoi FL.
Temiz, K. ve Fesli, S., 1978. Ege Bölgesinde Yetiştirilen Sebze Türlerine ait Çeşitlerde Tohumla Geçen Fungal Hastalık Etmenlerinin Tespiti Üzerinde Araştırmalar. TUBİTAK Yayınları No: 397, Ankara.
De Tepme, J., 1979. Introduction to Methods of Seed Health Testing. Seed Sci.& Technol. 7: 601-636.
Tuncel, M., 2006. Konya Yöresinde Hasat Edilen Buğday Ürünündeki Sürme Hastalığı (Tilletia spp.) ve Hastalığın Patojenitesini Etkileyen Bazı Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Ana Bilim Dalı, Konya.
Tutar, E. Kuzoğlu, A. Odabaşı ve M. Koç, 2002. Buğday ve Arpa Tarımı, Tarım İşletmeleri Müdürlüğü, Ankara, sayfa 592.
Wallace, H.A.H., ve Sinha, R.N., 1975. Microflora of Stored Grain in International Trade. Mycopathologia 57: 171- 176.