Sinan SÜHERİ, RAMAZAN TOPAK, DURAN YAVUZ

Farklı sulama programlarının şeker pancarı verimine ve su kullanım randımanına etkisi

Bu çalışma, Konya Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü deneme arazisinde 2005 ve 2006 yıllarında yürü- tülmüştür Çalışmada, şeker pancarının vejetatif gelişme, kök şişirme ve olgunlaşma dönemleri dikkate alınarak dönem atla- malı ve dönem içi kısıntı içeren sulama konuları planlanmış, bu uygulamaların şeker pancarının verimi ve su kullanımına etkileri araştırılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme deseninde üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada, bitki su ihtiyacının tamamının karşılandığı tam sulanan konuya (tanık) denemenin birinci ve ikinci yılında sırasıyla toplam 1123 ve 912 mm su uygulanmıştır. Anılan konuya ilişkin su tüketimi birinci yıl 1177 mm, ikinci yıl ise 1002 mm olarak belirlenmiş- tir. Araştırma sonucunda en yüksek kök verimi 2005 ve 2006 yıllarında bitki su ihtiyacının tam karşılandığı tanık konudan sırasıyla 91605 kg/ha ve 67963 kg/ha olarak elde edilmiştir. Şeker verimi ise 2005 yılında yine tanık konudan, 2006 yılında ise vejetatif gelişme ve kök şişirme dönemlerinde tam sulanıp olgunlaşma döneminde ise %25 kısıntı yapılan konudan (VMR25) elde edilmiştir. Konulara göre sulama suyu kullanım randımanı (IWUE), 58.76 – 142.61 kg/ha–mm; su kullanım randımanı (WUE) ise 30.10 - 99.96 kg/ha–mm arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler:

sulama programlanması, şeker pancarı, Beta vulgaris var. saccharifera, sulama gereksinimi, su kullanımı, su kullanım etkinliği

The effects of different irrigation regimes on yield and water use efficiency of sugar beet

This study was conducted in experiment fields of Konya Soil and Water Resources Research Institute at 2005 and 2006 years. In the study, different irrigation programmes was planned with regard to vegetative growth, root swelling and ripen- ing period of sugar beet. The effects of this programmes on yield and water use of sugar beet was investigated. The study was conducted at randomized block with three replacements. In the study, 1123mm and 912 mm water were applied to full irri- gated plot (control) at 2005 and 2006 respectively. As a result of the study, highest root yield for both years were obtained as 91605 kg/ha and 67963.0 kg/ha from full irrigated control treatment in both years respectively. Highest sugar yield was obtained from full irrigated control treatment in 2005 and from the treatment (VMR25) that is full irrigated at vegetative growth and swelling period but exposured deficit irrigation at ripening period (75% of a full irrigation) in 2006. Irrigation water use efficiency (IWUE) and water use efficiency (WUE) were found to be between 58.76 – 142.61 kg/ha–mm; kg/da– mm and30.10 - 99.96 kg/da–mm, respectively for the treatments studied.

Keywords:

irrigation scheduling, sugarbeet, Beta vulgaris var. saccharifera, irrigation requirements, water use, water use efficiency,

PDF

___

Anonymous, 2006a. Türkiye ve Konya Kapalı Hav- zasındaki Su Sorunları ve Çözüm Önerileri. Kon- ya Jeoloji Mühendisleri Odası Raporu, Konya
Anonymous, 2007a. http://www.pankobirlik.com.tr
Anonymous, 2007b. http://www.turkseker.gov.tr
Anonymous, 2007c. http://www.tuik.gov.tr
Anonymous, 2007d. http://www.konyatarim.gov.tr
Doorenbos, J. ve Kassam, A. H. 1979. Yield Re- sponse to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper, No:33, Rome.
Doorenbos, J., ve Pruit., W. O. 1977. Guidelines For Predicting Crop Water Requirements. FAO Irri- gation and Drainage Paper, No. 24. Food Agric. Org. UN, Rome.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). Ank. Üniv. Zir. Fak. Yayınları, No. 1021, s: 214, Ankara.
Ertaş, M. R. 1979. Konya Ovası Sulama Şebekesi Sulama Rehberi. Konya Topraksu Araştırma Ens- titüsü Yayınları, No:60.
Ertaş, M. R. 1980. Buğdayın Ve Şeker Pancarının Lizimetrelerde Saptanan Su Tüketimleri. Konya Bölge TOPRAKSU Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No:43, Seri No:3, Konya.
Ertaş, M. R. 1984. Konya Ovası Koşullarında Sula- ma Suyu Miktarında Yapılan Kısıntının Şeker Pancarı Verimine Etkileri. Köy Hizmetleri Gn. Md., Konya Bölge TOPRAKSU Araştırma Ens. Md. Yayınları, Genel Yayın No. 100, Rapor Seri- si no. 82, Konya.
Faberio, C., Martin de Santa Olalla, F., Lopez, R., Dominguez, A. 2003. Production and Quality of the Sugar Beet Cultivated Under Contrelled Defi- cit Irrigation Conditions in a Semi-Arid Climate. Agric. Water Manage., 62: 215-227.
Hızalan, E. ve Ünal. H. 1966. Topraklarda Önemli Kimyasal Analizler. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın- ları, Ankara.
Kanber, R., Yazar, A., Eylen, M. 1990. Çukurova Koşullarında Buğdaydan Sonra Yetiştirilen İkinci Ürün Mısırın Su – Verim İlişkisi. Tarsus Bölge Topraksu Araş. Enst. Müd. Yayınları, Genel Ya- yın No:173, Rapor Yayın No:108, Tarsus.
Kara, M. 2005. Sulama ve Sulama Tesisleri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Konya
Kırda, C. 2002 Deficit Irrigation Scheduling Based on Plant Growth Stages Showing Water Stres To- lerance, Deficit Irrigation Practices. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 3 – 10.
Korukcu, A. ve Yıldırım, O. 1981. Yağmurlama Sistemlerinin Projelenmesi. Köy İşleri ve Koope- ratifler Bakanlığı, Topraksu Gen. Md. Yayınları, Ankara.
Olsen, S. R., Cole, C. V., Vatanabe, F. S. ve Dean L. .A. 1954. Estimation of Available Phosphorus in Soil by Extraction with Sodium Bicarbonate. U. S. Dep. of Agr. Cir., Nb. 939, Washington D. C., s:19.
Sepaskhah, A.R. and A.A. Kamgar-Haghighi. 1997. Water use and yields of sugarbeet grown under every-other-furrow irrigation with different irri- gation intervals. Agricultural Water Management, 34: 71-79.
Tanner, C.B., Sinclair, T.R. 1983. Efficient Water Use in Crop Production: Research or re-search? (Eds. H.M. Taylor et al.). Limitations to Efficient Water Use in Crop Production. Amer. Soc. Apron. Inc. 1-27.
Topak, R. 1996. Konya çumra ovasındaki yağmur- lama sulamalarında uygulama sorunları. Selçuk Üniv. Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi, Konya.
U. S. Salinity Laboratory Staff. 1954. Diagnosis and Improvomed of Saline and Alkali Soils. U. S. Dept. Of Agr., Handbook v:60, Washington D. C.
Uçan, K. ve Gençoğlan, C. 2004. The effect of Water Deficit on Yield and Yield Companents of Sugar Beet. Turk J. Agric. For., 28:163-172.
Winter, S.R. 1980. Suitability of sugarbeets for li- mited irrigation in a semi-arid climate. Agronomy Journal, 72: 118-123.
Yavuz, D., Topak, R., Süheri, S. 2007. Yüzey su kaynaklarının kullanıldığı yağmurlama sulama sistemlerinde enerji kullanımının belirlenmesi. Selçuk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi : 21(41): 2007 51-57.
Yılmaz, E. 1999. Büyük Menderes Ovasında Pamuk Bitkisinde Kısıntılı Sulama Uygulamasının Ve- rim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkilerinin Araştırlması. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Bornova
Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metodları. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, No:1340, s:64. Ankara.