GÖÇMEN FOLKLORU BAĞLAMINDA BAŞHÜYÜK’E (KONYA) YERLEŞEN KARAÇAY-MALKAR TÜRKLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Tarih, pek çok milletin savaş, siyasi ve ekonomik durumlar, sürgün, doğal afetler gibi sebeplersonucunda gerçekleşen göçüne tanıklık etmiştir. Bazı toplumlar, kendi istekleri ile göç ederken;bazıları ise, göç etmek zorunda bırakılmışlardır. Göç etmek zorunda kalan toplumlardan biri deKaraçay-Malkar Türkleridir.Makalede, Kuzey Kafkasya’da Elbruz (Mingi Tav) Dağı etrafında yaşayan ve 1905 yılındaburadan göç ederek Konya’nın Sarayönü ilçesine bağlı Başhüyük Kasabası’na yerleşen Karaçay-Malkar Türklerinin göç serüveninin tarihsel arka planı ile Başhüyük’e yerleşmeleri hakkında bilgiverildikten sonra burada oluşturdukları kültürel ortam göçmen folkloru bağlamında ele alınmış vegeçiş dönemleri ile ilgili uygulamalar üzerinden bazı değerlendirmeler yapılmıştır.

A N EVALUATION IN THE CONTEX OF MIGRANT FOLKLORE ON KARACHAY-MALKAR TURKS WHO SETTLED DOWN IN BAŞHÜYÜK (KONYA)

History has witnessed many surges in migration due to war, excile, political or economic conditions or natural disasters. While some people choose to migrate, some others have been forced to do so, an example of which has been Karacay-Malkar Turks. In this article, after giving information about the historical background of the migration adventure of the Karachay-Malkar Turks living around the Mountain Elbrus (Mingi Tav) in the Northern Caucasus who migrated from here in 1905 to settling in the town of Bashuyuk in Sarayonu county of Konya. In this contex of immigrant folklore, the cultural environment they created here was given and some assesments were done through the practises related to transitional periods of life.

___

  • ALANGU, Tahir (1983), ‚Balkan Ulusları ile Türkiye Arasında Karşılıklı ve Sürekli Folklor İlişkileri, Ortak Unsurlar, Göçmen Folkloru Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme‛, Türkiye Folkloru El Kitabı, İstanbul: Adam Yayınları.
  • ASSMANN, Jan (2001), Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, (çev. Ayşe Tekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • BAYAT, Fuzuli. (2009), ‚Sözlü Tarih Kavramı: Geçmişin Anlamlandırılması Geleceğin Kurulması‛, Folklor/ Edebiyat, (57/1), 85-93.
  • EMİROĞLU, Kudret-Suavi Aydın (2003), Antropoloi Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • GÖRKEM, İsmail (2006), ‚Tahir Alangu’nun Balkan Folkloru Çalışmaları‛, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (11), 40-55.
  • ÖZKAN, Nevzat (2002), Türk Dilinin Yurtları, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • SAYDAM, Abdullah (1997), Kırım ve Kafkas Göçleri (1856-1876), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • SOLMAZ, Sefer (2015), ‚Başhüyük Karaçay-Malkar Türklerinde Evlilik ve Düğün Gelenekleri‛, Tarih, Kültür, Sanat, Turizm Ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu (24-26 Ekim 2014 Konya) Bildiri Kitabı. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 285-296.
  • SOLMAZ, Sefer (2018). ‚Başhüyük Karaçay‐Malkar Türklerinin Doğum Âdet ve Gelenekleri‛. Tarihin Peşinde‐Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi‐. (20), 505-519.
  • TABAKÇI, Nurullah (2009), Alt Kültürlerde Kimlik Türkiye’deki Karaçaylar, Konya: Kömen Yayınları.
  • TAVKUL, Ufuk (1982), ‚Başhüyük Köyünden Derlenen Karaçay Âdet ve Gelenekleri‛, Kırım Dergisi, 12 ( 47), 47-53.
  • TAVKUL, Ufuk (2004), ‚Türkiye’deki Kafkasya Başhüyük‛, Kafkasların Kalbine Yolculuk Karaçay Malkar, Ankara: Bengü Yayınları.
  • YILDIRIM, Dursun (1998), ‚Coğrafyadan Vatana Geçiş ve Vatan ile Göç Ediş Problemi‛, Türk Bitiği Araştırma /İnceleme Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • YILDIRIM, Dursun (2004), ‚Sözel Tarih Belgesi: Sözel Tarih Metinleri *Kamanlı Mendoğ’un Sözel Tarihine Bağlı Sözel Belge Üzerine Bir Deneme+‛, Türkbilig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, (2004/8), 131-154.
  • KK1: Hüseyin Yıldız, 1936, (derleyen: Nalan Demirpolat), Konya, ilkokul mezunu, Başhüyük, 1992, SÜ. Türk Halk Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kayıt no: 1804.
  • KK2: Tokay Delibay, 1952, Konya, üniversite mezunu, emekli tarih öğretmeni, Başhüyük, Eylül 2014.
  • KK3: Havva Fatma Malkondu, 1957, Konya, lise mezunu, ev hanımı, Başhüyük, Eylül, 2014.
  • KK4: Nurullah Tabakçı, 1966, Eskişehir, doktora, akademisyen, Başhüyük, Eylül, 2014.
  • KK5: Medine Tezcan Bağcı, 1973, ortaokul mezunu, ev hanımı, Başhüyük, Eylül, 2014.
  • KK6: Fatih Tavlan, 1983, üniversite mezunu, inşaat mühendisi, Başhüyük, Eylül, 2014 ve Ekim 2019.