Sağlık İşletmelerinde Sorumluluk Muhasebesi ve Faaliyet Bölümleri Standardına Göre Transfer Fiyatlaması: Bir Kamu Hastanesinde Uygulama

ÖZ: Sorumluluk Muhasebesi; karmaşık yapıdaki işletmelerin yönetim kontrolünü sağlamak amacıyla oluşturulmuş yönetim muhasebesi ve maliyet muhasebesiyle birlikte kullanılan yönetim kontrol sistemidir. Bu sistem, karmaşık yapıdaki sağlık işletmelerinde merkezkaç yönetim sisteminin benimsenmesini ve alt düzey birimlerin yöneticilerine sorumluluk vererek performans artışını ve maliyetin azaltılmasını amaçlamaktadır. Bu çalışmada; ülkemiz kamu hastaneleri içerisinde büyük ölçekli sayılan bir “Şehir Hastanesinde” bir yıllık mali veriler, finansal tablolar, mizanlar ve muhasebe kayıtları incelenerek tüm birimlerin sorumluluk raporları hazırlanmıştır. Radyoloji ve Laboratuvar birimlerine ait gelirler “Transfer Fiyatlaması” yöntemiyle tüm birimlerin ödenmeyen istemler toplamı bulunarak aktarılmıştır. Bu sayede Radyoloji ve Laboratuvar birimleri kar merkezi olarak değerlendirilmekte ve diğer tüm birimlere sorumluluk raporlarının daha şeffaf şekilde incelenebilmesi imkanı verilmektedir. Maliyete dayanan transfer fiyatlaması sonunda; Radyoloji biriminin gelirinin 15.807.741,45 tl, Laboratuvar biriminin ise 11.972.422,09 tl olduğu görülmektedir. Piyasa fiyatları esasına göre transfer fiyatlaması sonunda ise; Radyoloji biriminin gelirinin 17.704.670,42 tl, Laboratuvar biriminin ise 13.648.561,18 tl olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sorumluluk Muhasebesi, Sağlık İşletmeleri, Hastane Maliyetleri, Tfrs 8: Faaliyet Bölümleri Standardı, Transfer Fiyatlaması

Transfer Pricing, According to Responsibility Accounting and Reporting Standards by Departments In Health Business: Practise in a Public Hospital

PDF

___

Ataç G., “Radyoloji Departmanında Birim Maliyet Analizi ve Örnek Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:13, 2009 Bierman H. vd., Cost Accounting: Concepts and ManagerialApplications, PWS-KENT Publishing Company, Boston, 1990,
Bloomfield vd., “Machines and manoeuvres: Responsibility accounting and the construction of hospital information systems”, Accounting, Management and Information Technologies Volume 2, Issue 4, 1992
Çimen E., “Sorumluluk Merkezleri ve Transfer Fiyatlaması: Bir İşletmede Uygulama”, Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bişkek, 2007,
Durukan S., “Seçilmiş Hastanelerde Karşılaştırmalı Poliklinik Gider Yeri Birim Maliyetleri”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:10, Sayı:1
Ernest &Young IFRS 8 uygulama rehberi akt: Güngörmüş,2009 Kaygusuz S., “İşletmelerde Strateji Tabanlı Sorumluluk Muhasebesi Sistemi”, Sosyal Bilimler Dergisi, S.1, 2005,
Göktürk İ.E., Sağlık İşletmelerinde Sorumluluk Muhasebesi Sisteminin Uygulanabilirliği: Konya Bölge Hastaneleri Uygulaması”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya 2012,
Greuning H., International Financial Reporting Standars A Practical Guide, The World Bank Fifth Edition, Washington D .C., 2009
Gürdal K., “Kamu Hastaneleri Birliklerinde Dms 18 Bölümsel Raporlama Uygulaması ve Öneriler”, Sayıştay Dergisi, ̇ Sayı:88, 2013
Güzel R., Journal of Academic Emergency Medicine; “Bir Üniversite Hastanesi Eriskin Acil Servisinin Maliyet Analizi”, Sayı:12.2, 2012
Hessling A.K., , “Through the Eyes of Management; A Study on Segment Reporting in Swedish Companies and Possible Implications of IFRS 8”, Stockholm School of Economics, Department of Accounting and Business, Law Master’s Thesis in Accounting and Financial Management Fall, 2007
Kısakürek M., “Hastane İşletmelerinde Bölüm Maliyet Analizi: Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 3, 2010
Koç A., “Tokat Ağız Ve Diş Sağlığı Merkezinde Kademeli Dağıtım Yöntemi ile Maliyet Analizi Üzerine Bir Uygulama”, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi ,Ankara 2012
Odabası Y., Sağlık Hizmetleri Pazarlaması, Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir, 1994
Orhun O., Transfer Fiyatlandırması ve Örtülü Kazanç Dağıtımı, Lebib Yalkın Yayınları, Sayı:49
Rigby , "The secret history of process reengineering", Planning Review, Vol. 21 Issue: 2, 1993
Türkiye Finansal Raporlama Standartları, TFRS 8: Faaliyet Bölümleri, http://kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/6538/TMS/TFRS-2017-Seti , (Erişim Tarihi: 02.02.2017)
Türkiye İstatistik Kurumu, Sağlık harcama istatistikleri 2015, S: 21527 s.2 www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=21527 ( Erişim Tarihi: 07.01.2017) Uslu S., Maliyet Muhasebesi, Çözüm Yayıncılık, no.1, Ankara, 1985
Yeğinboy E.Y., “Sağlık İşletmelerinde Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Hastane İşletmeleri İçin Bir Model Önerisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir 1992