Covid-19’a Karşı Aşılamada Uluslararasi İş Birliği: Dünya Sağlık Örgütü ve COVAX

2019 yılının sonunda ortaya çıkan COVID-19 küresel salgını uluslararası alanda ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan çeşitli sorunlara neden olmuştur. Uluslararası bir örgüt olarak Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bu dönemde pek çok eleştirinin hedefi haline gelmiştir. 2020 yılının sonlarında, uluslararası hukuk ve uluslararası örgütlenme sistemi eleştirilirken COVID-19’a karşı çeşitli aşılar geliştirilmiştir. Bu aşıların devletler arasında adil bir şekilde paylaşılması ve küresel düzeyde aşılama sürecinin yönetimi uluslararası hukukun yeni bir sorunudur. COVAX ile dünyadaki tüm ülkelerin COVID-19 aşılarına eşit ve adil bir şekilde erişebilmesi amaçlanmıştır. Bu makale, COVID-19 ile mücadelede aşılama süre-cinin yönetilmesi ve uluslararası iş birliğinin sağlanmasında uluslararası hukukun rolünü incelemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Dünya Sağlık Örgütü, COVAX, COVID-19, Uluslararası İş Birliği, Aşı Milliyetçiliği

International Cooperation on Vaccination Against Covid-19: World Health Organization and COVAX

Keywords:

World Health Organization, COVAX, COVID-19, International Cooperation, Vaccine Nationalis,

PDF

___

ALVAREZ José E., “The WHO in the Age of the Coronavirus”, The American Society of International Law, Vol. 114, No. 4, 2020, ss.578-587.
BEIGBEDER Yves, “World Health Organization (WHO)”, Internatio-nal Law”, Ed: Rüdiger Wolfrum, The Max Planck Encyclope-dia of Public International Law, Vol. 10, Oxford University Press, Oxford, 2012.
BENVENISTI Eyal, “The WHO-Destined to Fail?: Political Cooperation and The COVID-19 Pandemic”, The American Society of In-ternational Law, Vol. 114, No. 4, 2020, ss.588-597.
BOLLYKY Thomas J. / BOWN Chad P., “The Tragedy of Vaccine Nati-onalism: Only Cooperation Can End the Pandemic”, Foreign Affairs, Vol. 99, No. 5, 2020, ss. 96-109.
BRADLEY Curtis A. / HELFER Laurence R., “Introduction to ‘The In-ternational Legal Order and the Global Pandemic’ ”, The American Society of International Law, Vol. 114, No. 4, 2020, ss. 571-577.
BURCI Gian Luca, “COVID-19 and the Governance of International Organizations: Open Challenges”, International Organizations Law Review, Vol. 17, No. 3, 2020, ss. 485-491.
DENK Erdem, Uluslararası Örgütler Hukuku: Birleşmiş Milletler Sistemi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2015, s. 313, 335.
FIDLER David P., “To Fight a New Coronavirus: The COVID-19 Pan-demic, Political Herd Immunity, and Global Health Jurisprudence”, Chinese Journal of International Law, Vol. 19, No. 2, 2020, ss. 207-213.
GOSTIN L.O. / SRIDHAR D. / HOOUGENDOBLER D., “The Norma-tive Authority of the World Health Organization”, Public He-alth, Vol. 129, No. 7, 2015, ss. 854-863.
GOSTIN L.O. / KARIM S. A. / MEIER B. M., “Facilitating Access to a COVID-19 Vaccine through Global Health Law”, Journal of Law, Medicine & Ethics, Vol. 48, 2020, ss. 622-626.
HALATÇI ULUSOY Ülkü, “Birleşmiş Milletler’in COVID-19 ile Mü-cadele Sınavı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, 2020, ss. 527-541.
KATIMAN Esra, “KOVİD-19 Olgusu Çerçevesinde, Bir Salgın Hastalı-ğın Menşei Olan Devletin Uluslararası Sorumluluk Hukuku Kuralları Bakımından Durumu”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, 2020, ss. 436-454.
KAYA İbrahim / ŞİMŞEK Galip Engin, “Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Sağlık Tüzüğü: COVID-19 Örneğinde Uluslarara-sı Hukukta Salgın Hastalıklarla Mücadele”, İstanbul Hukuk Mecmuası, Cilt 78, Sayı 2, 2020, ss. 983-1007.
KLABBERS Jan, “The Second Most Difficult Job in the World: Reflecti-ons on COVID-19”, Journal of International Humanitarian Le-gal Studies, Vol. 11, 2020, ss. 270-281.
KURTDARCAN Bleda / MUMCU Özgür Ş., “COVID-19’un Düşün-dürdükleri: Uluslararası Hukukun Pandemiyle Mücadele Re-jimine Genel Bir Bakış”, GSÜHFD, S. 1, 2020, ss. 165-186.
MARTIN Jacques-François / MARSHALL John, “New Tendencies and Strategies in International Immunisation: GAVI and The Vac-cine Fund”, Vaccine, Vol. 21, No. 7-8, 2008, ss. 587-592, s. 588.
SAMANCI Uğur, “Dünya Sağlık Örgütü ve Normatif İşlevi”, DEÜ SBE Dergisi, Cilt 18, Sayı 1, 2016, ss. 55-89.
QUINTANA Francisco-José / URIBURU Justina, “Modest Internatio-nal Law: COVID-19, International Legal Responses and Depo-liticization”, The American Society of International Law, Vol. 114, No. 4, 2020, ss.687-697.
VON BOGDANDY, Armin / VILLARREAL, Pedro A., “The Role of International Law in Vaccinating Against COVID-19: Apprai-sing the COVAX Initiative”, Max Planck Institute for Compa-rative Public Law & International Law (MPIL) Research Paper Series, No. 2020-46, 2020.
WOLFRUM Rüdiger, “Co-operation, International Law”, Ed: Rüdiger Wolfrum, The Max Planck Encyclopedia of Public Internatio-nal Law, Vol. 2, Oxford University Press, Oxford, 2012.
YÜKSEL Cüneyt / BARAN Deniz, “COVID-19 Salgını ve Bulaşıcı Has-talıkların Yarattığı Küresel Krizlerle Mücadelede Uluslararası Hukuk”, İstanbul Hukuk Mecmuası, Cilt 78, Sayı 2, 2020, ss. 885-934, s. 896.