Roma Hukukunda Şantaj

Roma hukukunda ceza hukuku alanı, özel hukuk alanı kadar sistemli şekilde gelişmemiştir. Suçlar, bireyin menfaatinin ya da kamu menfaatinin ihlaline bağlı olarak özel suçlar ve kamu suçları olarak ayrılmış, özel suçlar kişilerin uğradıkları zararın giderilmesini amaçlayan yaptırım türlerine bağlanmış, bu sebeple borçlar hukuku kapsamında da incelenmiştir. Roma hukuku bakımından mağdurun kötü bir sonuç doğacağı ve zarara uğrayacağı yönünde inandırıcı şekilde tehdit edilerek, bunun önlenmesi için diğer tarafa para vermek zorunda bırakılması şeklinde tanımlanan şantaj suçu, suçu işleyen failin özelliğine göre farklı hukuki niteliklere sahip olmaktadır. Suçun kamu görevlileri tarafından işlenmesi, kamu suçu olarak kabul edilmesi sonucunu doğurmaktadır. Bu kapsamda Cumhuriyet Dönemi içinde düzenlenen leges repetundarum adlı kanunlarla yargılamaya ve cezalara ilişkin hükümler getirilmiştir. Kamu görevlileri dışındaki kişilerin suçu işlemesi durumunda ise, kişiliğe verilen zarar (iniuria) veya tehdit (metus) niteliğindeki özel suçun oluştuğu kabul edilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Roma hukuku, Kamu suçları, Özel suçlar, Şantaj, Leges repetundarum

Blackmailing in Roman Law

In Roman law, the area of criminal law was not as systematically developed as the area of private law. Crimes were divided into private crimes and public crimes depending on the violation of the interest of the individual or the public interest, and private crimes were linked to the types of sanctions aimed at eliminating the damage suffered by people, so they were also examined under the law of obligations. In terms of Roman law, the crime of blackmail, which was defined as the victim being threatened in a convincing way that a bad consequence and damage will occur, and forced to give money to the other party to prevent this, had different legal qualities according to the characteristics of the perpetrator. The commission of the crime by public officials resulted in it being considered a public crime. In this context, provisions on trials and punishments were introduced by laws called leges repetundarum, which were regulated during the Republican Period. If individuals other than public officials committed the crime, it would be considered that a special offence of personal harm (iniuria) or threat (metus) had occurred.

Keywords:

Roman law, Crimen, Delict, Blackmail, Leges repetundarum,

PDF

___

AKINCI, Şahin: Roma Borçlar Hukuku, Konya, 2016.
BAUMAN, Richard A.: Crime and Punishment in Ancient Rome, London, 2004.
BERGER, Adolf: Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia, 1953.
BERKİ, Şakir: “Roma’da Borçların Kaynakları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 3, 1954, s. 378-413.
DEMİRİŞ, Bedia: “Eski Roma’nın Edebi Metinlerinde Bir Kavram Olarak Delictum’un Anlamı Üzerine Bir Değerlendirme”, Roma Hukukundan Modern Hukuka Sorumluluk Sempozyumu, Cilt: 14, Sayı: 4, 2008, s. 1-11.
DI MARZO, Salvatore: Roma Hukuku, İstanbul, 1959.
ERDOĞMUŞ, Belgin: Roma Borçlar Hukuku Dersleri, İstanbul, 2019.
GLOVER, Graham: “Metus in the Roman Law of Obligations”, Fundamina: A Journal of Legal History, Sayı: 10, 2004, s. 31-58.
GÜNDAY, Onur: Cumhuriyet Dönemi Roma Toplumunda Kamu Suçları, Yargılamalar ve Ceza Uygulamaları, Ankara, 2019.
GÜNEŞ PESCHKE, Seldağ: Roma Hukukundan Günümüze Kişilik Haklarının Korunması (Iniuria), Ankara, 2014.
GÜRTEN, Kadir: “Roma’da Devlete Karşı İşlenen Bazı Suçlar ve Cezaları”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt: 75, Sayı: 3, 2017 (Suçlar), s. 53-79.
GÜRTEN, Kadir: Roma Hukuku’nda Crimen Kavramı, Ankara, 2016 (Crimen).
HARRIES, Jill: Law and Crime in the Roman World, Cambridge, 2007.
HELMHOLZ, R.H.: “The Roman Law of Blackmail”, The Journal of Legal Studies, Vol: 30, No: 1, 2001, s. 33-52.
HONIG, Richard: Roma Hukuku, İstanbul, 1938.
İPEK, Nurcan: Roma Hukukunda Gasp (Rapina), İstanbul, 2001 (Gasp).
İPEK, Nurcan: “Roma Hukukunda Korkutma (Metus)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Bülent Tahiroğlu’na Armağan, Cilt: 23, Sayı: 3, 2017 (Korkutma), s. 97-184.
KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan: Roma Hukuku, Ankara, 2020.
KARAKOCALI, Ahmet: Roma Hukukunda Hâkim ve Sorumluluğu, Ankara, 2011 (Hâkim).
KARAKOCALI, Ahmet: Roma Hukukunda ve Türk Hukukunda Korkutma (Metus), Ankara, 2016 (Korkutma).
KASER, Max: Roman Private Law, Çev.: Rolf Dannenbring, Pretoria, 1984.
KAYAK, Sevgi: “Roma Hukukunda Görevi Kötüye Kullanma Suçu: D. 48. 11 Metinlerinin Çevrisi ve Tahlili”, Prof. Dr. Türkan Rado’nun Anısına Armağan, İstanbul, 2020, s. 737-768.
KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara, 2019.
KOSCHAKER, Paul/AYİTER, Kudret: Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Ankara, 1977.
ÖNCÜL, Ayşe: Metus Kavramı ve Kurumlarının İncelenmesi, İstanbul, 2018.
ÖZBEK, Veli Özer/BACAKSIZ, Pınar/DOĞAN, Koray/TEPE, İlker: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara, 2019.
ÖZER SARITAŞ, Duygu: Roma Ceza Hukuku’nda Daimî Ceza Mahkemeleri (Quaestiones Perpetuae), Bursa, 2020.
RADO, Türkan: Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul, 2016.
RICHARDSON, J.S.: “The Purpose of the Lex Calpurnia de Repetundis”, The Journal of Roman Studies, Vol: 77, 1987, s. 1-12.
SCHULZ, Fritz: Principles of Roman Law, Oxford, 1936.
SCHWARZ, Andreas B.: Roma Hukuku Dersleri, Cilt: 1, Çev.: Türkan Rado, İstanbul, 1963.
SHERWIN-WHITE, A.N.: “The Lex Repetundarum and the Political Ideas of Gaius Gracchus”, The Journal of Roman Studies, Vol: 72, 1982, s. 18-31.
SMITH, William: Dictionary of Greek and Roman Antiquities, London, 1853.
SOMER, Pervin: “Roma İmparatorluğunda Seçim Yolsuzlukları ve Ambitus”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Bülent Tahiroğlu’na Armağan, Cilt: 23, Sayı: 3, 2017, s. 33-54.
SÖĞÜTLÜ, Özlem: Roma Özel Hukuku, Ankara, 2020.
SÖĞÜTLÜ ERİŞGİN, Özlem: Roma Hukuku’nda Haksız Fiil Benzerleri (Quasi Delicta), Ankara, 2002.
TAHİROĞLU, Bülent: Roma Borçlar Hukuku, İstanbul, 2020 (Borçlar).
TAHİROĞLU, Bülent: Roma Hukukunda Iniuria, İstanbul, 1969 (Iniuria).
TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/ÖNOK, Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Ankara, 2019.
TÜRKOĞLU, Halide Gökçe: “Roma Hukukunda Humanitas ile Maiestas Populi Romani Arasındaki Bağlantı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 96, 2011 (Humanitas), s. 229-268.
TÜRKOĞLU, Halide Gökçe: Roma Hukukunda Suç ve Ceza, Ankara, 2017 (Suç ve Ceza).
TÜRKOĞLU ÖZDEMİR, Gökçe: “Roma Hukukunda Hâkimin Sorumluluğu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 4, 2008 (Hâkimin Sorumluluğu), s. 275-302.
TÜRKOĞLU ÖZDEMİR, Gökçe: Roma Hukukunda Infamia (Şerefsizlik), Ankara, 2008 (Infamia).
TÜRKOĞLU ÖZDEMİR, Gökçe: “Roma Hukukunda Rüşveti Engellemeye Yönelik Düzenlemeler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Özel Sayı, 2007 (Rüşvet), s. 1179-1213.
UÇARYILMAZ, Talya Şans/EMİROĞLU, Haluk: “Roma Hukukunda Haksız Fiil ve Suç İlişkisi Işığında Tazminatın Cezalandırıcı Fonksiyonu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 69, Sayı: 2, 2020, s. 835-868.
UMUR, Ziya: Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul, 1999 (Ders Notları).
UMUR, Ziya: Roma Hukuku Lügatı, İstanbul, 1983 (Lügat).
WILINSKI, A.: “Roma Ceza Hukuku ve Ceza Usul Hukukuna Bir Kuşbakışı”, Çev.: Belgin Erdoğmuş, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 1983, s. 329-335.
ZIMMERMANN, Reinhard: The Law of Obligations: Roman Foundations of the Civilian Tradition, Cape Town, 1992.