SPİNA BİFİDA TANILI YENİDOĞANIN NEUMAN SİSTEMLER MODELİ’NE DAYALI HEMŞİRELİK BAKIMI: OLGU SUNUMU

Anensefali, ensefalosel ve meningoselleri içeren nöral tüp defekti malformasyonları olarak tanımlanan spina bifida (SB), 18 ve 28’inci embriyonal günlerde nöral doku ve ilgili mezodermal ve ektodermal tabakaların gelişimindeki bir dizi basamakta oluşan kusurlardan kaynaklanan konjenital bir anomalidir. SB tanısı alan yenidoğanlarda görülen nörolojik ve fonksiyonel bozuklukların tipi ve derecesi, lezyonun seviyesine göre değişebilmektedir. Bu süreçlerde yenidoğanın ve ailesinin hemşirelerin yoğun bakımı ve desteğine ihtiyacı vardır. Hemşirelik bakımında, bakımın etkinliğini arttırmak, sistematize etmek ve rehber oluşturmak amacıyla hemşirelik kuram ve modelleri kullanılmaktadır. Neuman Sistemler Modeli (NSM) bireyin fizyolojik, psikolojik, sosyo-kültürel, gelişimsel ve spiritüel değişkenlerini açıklayarak hemşirelere sistem temelli ve kapsamlı bir kavramsal çerçeve sunar. Modelin temeli, birey ya da toplumun stresörlere verdiği tepkisi ile hemşirenin bu stres tepkisine birincil, ikincil ve üçüncül koruma önlemleriyle müdahale etmesine dayanmaktadır. Bu olguda NSM kullanılarak SB tanılı bir yenidoğanın gelişimsel, fizyolojik, psikolojik, sosyokültürel, spiritüel özellikleri dikkate alınarak olguya bütüncül bir hemşirelik yaklaşımı çerçevesi ile bakım verilmiştir. Model kapsamında olgunun detaylı verisi toplanmış, NANDA hemşirelik tanıları doğrultusunda bu tanılarına uygun koruma düzeyleri belirlenerek bakım planı hazırlanmıştır. Bu çalışmanın hemşirelik bakım planlarına katkı sağlayacağı, NSM’nin hemşirelik bakımlarına entegre edildikçe bakımın etkinliği ve kalitesinin artacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, Hemşirelik Bakımı, Neuman Sistemler Modeli, Spina Bifida, Yenidoğan

NURSING CARE FOR A NEWBORN DIAGNOSED WITH SPINA BIFIDA BASED ON THE NEUMAN SYSTEMS MODEL: A CASE REPORT

Spina bifida is a congenital anomaly used to describe neural tube defect malformations resulting from defects in a series of steps in the development of neural tissue and related mesodermal and ectodermal layers at embryonic days 28. The type and degree of neurological and functional disorders seen in newborns diagnosed with SB may vary according to the level of the lesion. In these processes, the newborn and his family need intensive care and support of nurses. In nursing care, nursing theories and models are used to increase the effectiveness of care, to systematize it and to create a guide. The Neuman Systems Model (NSM) provides nurses with a systems-based and comprehensive conceptual framework by explaining the individual's physiological, psychological, socio-cultural, developmental and spiritual variables. The basis of the model is based on the individual or society's response to stressors and the nurse's intervention to this stress response with primary, secondary and tertiary protection measures. In this case, using NSM, a newborn with SB was given care with a holistic nursing approach, taking into account the developmental, physiological, psychological, sociocultural and spiritual characteristics. Within the scope of the model, detailed data of the case were collected, and a care plan was prepared by determining the appropriate protection levels for these diagnoses in line with NANDA nursing diagnoses. This study will contribute to nursing care plans. It is thought that the effectiveness and quality of care will increase as NSM is integrated into nursing care

Keywords:

Nursing, Nursing Care, Neuman Systems Model, Spina Bifida, Newborn,

PDF

___

Ahmadi, Z., & Sadeghi, T. (2017). Application of the Betty Neuman systems model in the nursing care of patients/clients with multiple sclerosis. Multiple Sclerosis Journal–Experimental. Translational and Clinical, 3(3). doi:10.1177/2055217317726798
Akyuva Y. (2016). İntrauterin Hayatta Oluşan Nöral Gelişim Hasarı: Spina bifida. Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(2), 61-66.
Allıgood M.R. (2021). Nursing Theorists and Their Work. Indıa: Elsevıer.
Çaylan, N., Yalçin, S.S., Tezel, B., Aydin, Ş., Üner, O., & Kara, F. (2022). Evaluation of neural tube defects from 2014 to 2019 in Turkey. BMC Pregnancy and Childbirth, 22(1), 340.
Dağ, H., Kavlak, O., Şirin, A. (2014). Neuman sistemler modeli ve infertilite stresörleri. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci., 6(2),121-128.
Dağcı, M. (2019). Türkiye’de 2008-2018 yılları arasında model ve kuram kullanılmış hemşirelik araştırmaları: Sistematik inceleme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (9), 929-943.
Duru, S., & Peıro, L. (2021). İntrauterin spina bifida ve hidrosefali tedavisi; geçmişten günümüze deneysel çalışmalar, klinik uygulamalar ve geleceği. Türk Nöroşirürji Dergisi, 31(1),19-33.
EU. Prevalence charts and tables, https://eu-rd-platform.jrc.ec.europa.eu/eurocat/eurocat-data/prevalence_en .(Erişim Tarihi: 28.03.2023).
Greene, N.D., & Copp, A.J. (2009). Development of the vertebrate central nervous system: formation of the neural tube. Prenat Diagn, 29, 303-311.
Guzmán-Caridad, I., Landin-Guerra, R.C., & Rico-Aguilar, M.T. (2016). Nurse Case: pregnant women and newborn with neural tube defect. Revista de Enfermería del Instituto Mexicano del Seguro Social, 24(1), 65-74.
Güner, Ö., & Kavlak, O. (2015). Neuman sistemler modeline göre endometriyum kanserli hastanın bakımı: olgu sunumu. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 94-102.
Coşkun, G., Demir, N., Necati, Y.E., Karayazgan, S., Özkan, E., Serel, S., Subaşı, Ş. (2014). Spina bifida ve rehabilitasyonu, Karaduman, A., Tunca Yılmaz, Ö., Alemdaroğlu, İ. (Eds.) Pediatrik nöromusküler hastalıklarda fizyoterapi ve rehabilitasyon. (pp. 125-152), Ankara: Pelikan Kitapevi.
Lindsay, S., Fellin, M., Cruickshank, H., McPherson, A., & Maxwell, J. (2016). Youth and parents' experiences of a new inter-agency transition model for spina bifida compared to youth who did not take part in the model. Disability and Health Journal, 9(4), 705-712.
Mai, C.T., Isenburg, J. L., Canfield, M. A., Meyer, R. E., Correa, A., Alverson, C. J., ... & National Birth Defects Prevention Network. (2019). National population‐based estimates for major birth defects, 2010–2014. Birth defects research, 111(18). doi: 10.1002/bdr21589
Mian, A., Chaudhry, I., Huang, R. (2014) Brachial plexus anesthesia: A review of the relevant anatomy, complications, and anatomical variations. Clin Anat, 27(2), 210-221.doi:10.1002/ca22254
Ozaras, N. (2015). Spina bifida and rehabilitation. Turkiye fizıksel tıp ve rehabılıtasyon dergısı-turkısh journal of physıcal medıcıne and rehabılıtatıon, 61(1).
Özdemir, S.A., Özdemir, N., Özer, E.A. (2017). Meningomyeloselli 50 yenidoğanın prospektif-gözlemsel değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi, 56(3), 135-139.
Özkan, S., & Öztürk, C. (2013). Neuman’ın sistemler modeli kullanımına bir örnek: pnömonili bir bebeğin hemşirelik bakımı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3,109-114.
Parker, S.E., Mai, C.T., Canfield, M.A., Rickard, R., Wang, Y. (2010). Updated national birth prevalence estimates for selected birth defects in the United States, 2004–2006. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol. 88(12), 1008-1016.
Symington A, Pinelli J. (2006). Developmental Care for Promoting Development and Preventing Morbidity in Preterm Infants. Cochrane Database of Systematic Reviews, 1, 1–51.
Toprak, Ü.F., & Vural G. (2017). Neuman’ın sistem teorisi ile endometrium kanserli bir vakanın incelenmesi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 10,50-70.
Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte Kuram ve Kavramlar, İstanbul, Akademi Basın ve Yayıncılık.
Yılmaz, H. B., & Başbakkal, Z. (2019). Nekrotizan enterokolit tanılı prematüre bir yenidoğanın neuman sistemler modeli’ne göre incelenmesi. Turk J Intensive Care, 17, 112-121.