SEDANTER ERGENLERDE FİZİKSEL AKTİVİTE ve UYKUNUN YAŞAM KALİTELERİNE ETKİSİ

Gün geçtikçe artan hareketsiz yaşam ve ev dışı aktivitelere daha az katılan ergen bireylerin, sedanter yaşamı alışkanlık haline getirdiği görülmektedir. Hareketsiz yaşam alışkanlığı hem uyku hem de yaşam kalitesi bakımdan sağlık sorunu olarak günümüzde ki yerini aldığı ön görülmektedir. Fiziksel aktivite ve uyku; ergen bireylerin, kendini anlatma, kendine güvenme ve centilmenlik ruhunu arttırdığı, başarı ve sosyal iletişim becerilerini geliştirdiği, zihin yorgunluğu ve gerginliği azalttığı ve yaşam kalitelerini artırmaya yardımcı olduğu düşünülmektedir. Ergenlik döneminde kazanılan fiziksel aktivite ve kaliteli uyku alışkanlıklarının ilerleyen yaşlarda sağlık ve yaşam kalitesi üzerinde yaratacağı faydalar dikkate alınarak, sedanter olarak devam edilen yaşam süresini azaltmaya yönelik sağlık ve sosyal politikaların geliştirilmesine ve multidisipliner müdahale çalışmalarına ciddi düzeyde ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Bu derlemenin amacı son yıllarda sık sık karşılaşılan ergenlerin hareketsiz bir yaşam sürmesinden kaynaklı oluşan sedanter olan ergenlerde fiziksel aktivite ve uykunun yaşam kalitelerine etkisini incelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Fiziksel Aktivite, Sedanter, Uyku, Yaşam Kalitesi, Physical Activity, Quality of Life, Sedentary, Sleep

Physical Activity In Sedentary Adolescents And Effect Of Sleep On Quality Of Life

It is seen that adolescent individuals who participate less in sedentary life and out-of-home activities, which are increasing day by day, make sedentary life a habit. It is predicted that the habit of sedentary life has taken its place today as a health problem in terms of both sleep and quality of life. physical activity and sleep; It is thought that adolescents increase self-expression, self-confidence and sportsmanship spirit, improve success and social communication skills, reduce mental fatigue and tension, and help increase their quality of life. Considering the benefits that physical activity and quality sleep habits gained during adolescence will create on health and quality of life in later ages, it is thought that there is a serious need for the development of health and social policies to reduce sedentary time and multidisciplinary intervention studies. The aim of this review is to examine the effects of physical activity and sleep on the quality of life of sedentary adolescents, which are frequently encountered in recent years due to the sedentary lifestyle of adolescents.

Keywords:

Physical Activity, Quality of Life, Sedentary, Sleep,

PDF

___

Açıkada, C., Ergen, E., (1990). Bilim ve Spor, Ankara.
Akandere, M., Acar, M., Baştuğ, G., (2009).” Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; 22(1): 23-32.
Akdur, H., Sozen, A.B., Yigit, Z., Balota, N., Guven, O., (2007). The Effect of Walking and Step Aerobic Exercise on Physical Fitness Parameters in Obese Women. J Ist Faculty Med, 70(3), 64-67.
Arechavala, N.S., Espina, P.Z., Trapero, B.P., (2015). The economic crisis and its effects on the quality of life in the European Union. Social Indicators Research, 120 (2), 323-343.
Artal, M., Sherman, C., (1998). Exercise Against Depression. The Physician and Sports Medicine; s.26(10): 57-61.
Aydın, F., (2020). Üniversite Öğrencilerinin Uyku Kalitesi, Yaşam Kalitesi ve Akademik Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Bakas, T., McLennon, S.M., Carpenter, J.S., Buelow, J.M., Otte, J.L., Hanna, K.M., Ellett, M.L., Hadler, K.A., Welch, J.L., (2012). Systematic review of health-related quality of life models. Health Qual. Life Outcomes, 10, 1–12.
Biddle, S.J.H., Asare, M., (2011). Çocuklarda Ve Ergenlerde Fiziksel Aktivite Ve Zihinsel Sağlık: İncelemelerin Gözden Geçirilmesi. Br J Sports Med. S.45: 886–895
Bize, R., Johnson, J., Plotnikoff, R.C., (2007). Physical Activity Level and Health-Related Quality of Life in the General Adult Population: A Systematic Review. Preventive Medicine. S.45: 401-415.
Brown, D.W., Balluz, L.S., Heath, G.W., Moriarty, D.G., Ford, E.S., Giles, W.H., (2003). Associations between recommended levels of physicalactivityandhealth- relatedquality of life. Findings from the 2001 Behavioral Risk FactorSurveillanceSystem (BRFSS) Survey, Preventive Medicine. S.37.520-528.
Caspersen, C.J., Powell, K.E., Christenson, G.M., (1985). Physical activity, exercise, and physical fitness: definitions and distinctions for health-related research. Public Health Rep, 100, 126-131.
De Moor, M.H.M., Beem, A.L., Stubbe, J.H., Boomsma, D.I., De Geus, E.J.C., (2006). Regularexercise, anxiety, depressionandpersonality: A populationbasedstudy. Preventive Medicine. S.42.273-279.
Ekim, A., Ocakçı, A.F., (2012). 8-12 yaş arası işitme engelli çocuklarda yaşam kalitesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11: 17-23.
Engin, E., (1999). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Yoğun Bakım Hemşirelerinin Uyku Düzen Özellikleri ile İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. EÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Genç A, Şener Ü, Karabacak H, Üçok K. (2011). Kadın ve Erkek Genç ErişkinlerArasında Fiziksel Aktivite ve Yaşam Kalitesi Farklılıklarının Araştırılması. Kocatepe Tıp Dergisi; 12: 145-150.
Giryan, Ç., (2017). Bilgi Sedanter Yaşam Tarzı Nedir? Zararları Nelerdir? (erişim tarihi: 11.10.2022).
Gümüş, H., Özgül, S.A., Karakılıç, M., (2017). Fiziksel Aktivite için Park ve Rekreasyon Alanlarına Gelen Kullanıcıların Mekân Seçimini ve Fiziksel Aktiviteye Katılımını Etkileyen Faktörler, Spormetre, 15(1), 31-38.
Farshıd, S., Yadollahifar, S., Sadeghi, A., (2020). “Relationship Between Sleep Quality and Quality of Life in Patients with Bipolar Disorder.” Sleep Science, Vol: 13 (1), p. 65-69.
Farquhar, M., (1995). “Definitions of Quality of Life: A Taxonomy”, Joumal of Advanced Nursing, 22, p. 502-508.
Güneş, Z., (2018). Uyku Sağlığının Korunmasında Uyku Hijyenin Rolü ve Stratejileri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(2), 188-198.
Foley, D.J., Monjan, A.A., Brown, S.L., Sımonsıck, E.M., Wallace, R.B., Blazer, D.G., (1995). “Sleep Complaints Among Elderly Persons: An Epidemiologic Study of Three Communities”, Sleep, 18(6), p. 425- 432.
Hoffman, C.D., Sweeney, D.P., Lopez-Wagner, M.C., Hodge, D., Nam, C.Y., Botts, B.H., (2008). Children with autism: Sleep problems and mothers' stress. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 23(3), 155-165.
Karakaş, S.A., Gönültaş, N., Okanlı, A., (2017). Vardiyalı Çalışan Hemşirelerde Uyku Kalitesi. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-26
Karaküçük, S., (2016). Rekreasyon Bilimi. Gazi Kitapevi: İlksan Matbaası.
Keskin, U. , Çalışkan, K. & Aydoğdu, V. (2017). Spor Konulu Karikatür Kitapları Üzerine Bir İnceleme. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 13-30. DOI: 10.25307/jssr.317223
Kırkkeseli, E., (2019). Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin Spor Yapma Durumlarına Göre Uyku ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Mackiewicz, M.N., Naidoo, J., Zimmerman, A.P., (2008). ”Molecular mechanisms of sleep and wakefulness”. Ann N Y Acad Sci. 1129(1): p. 335-349.
Mathews, D. (2008). Assessing Sleep Quality In Young Adult Collage Students Aged 18-24 In Relation To Quality Of Life And Anthropometrics. B.S. University Of Maine, Master of Science Thesis, 1-12.
Nobari, H., Fashi, M., Eskandari, A., Villafaina, S., Murillo-Garcia, A., Pérez-Gómez, J., (2021). Effect of COVID-19 on Health-Related Quality of Life in Adolescents and Children: A Systematic Review. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 4563. https://doi.org/10,3390/ijerph 18094563
Pişken, M.U., (2018). Sedanter Yaşam Nedir ve Sağlığa Olumsuz Etkileri Nelerdir? https://www.bilgiustam.com/sedanter-yasam-nedir-sagliga olumsuz-etkileri-nelerdir/ [erişim tarihi: 11.10.2022]
Salmon, P., (2000). Effects of physical exercise on anxiety, depression, and sensitivity to stress: a unifying theory. Clin. Psychol. Rev. S.21, 33–61.
Savaş, Y., (2009). Genel ya da bölgesel anestezi ile yapılan kasık fıtığı onarımlarının uyku ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, Yüksek Lisans Tezi. s.12-23.
Task Force On Communıty Preventıve Servıces (2002). Recommendations to İncrease Hysical Activity on Communities, American Journal of Preventive Medicine, 22, 67-72.
Tekin, A., Ramazanoğlu, F., Tekin, G., (2004). Sporda Sosyal Alanlar Seçme Konular-1, Bıçaklar Kitabevi, Ankara.
Tuncer, A., Enzin, F., İri F., Dinler, E., Pelin, Z., Bayramla, K., (2020). Uyku Bozukluklarında Egzersiz Tedavisinin Önemi. Zeugma Sağlık Araştırmaları Dergisi. 2020; 2 (2): 89, 97.
Tunç, E., İşler, A., (2007). Lise ve Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyinin Yaşa ve Cinsiyete Göre İncelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (Gazi BESBD), XII (2007), 2.11 -18, 11–18.
Uğurlu, N., Kostakoğlu, K., Ağca, D., Tekin, L., (2018). Psikiyatri hastalarının uyku hijyeni eğitimi öncesi ve sonrası uyku durumlarının belirlenmesi, J Psychiatric Nurs; 9(1):23-28.
Vural, Ö., (2010). Masa başı çalışanlarda fiziksel aktivite düzeyi ve yaşam kalitesi ilişkisi. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Vyazovskiy, VV, Cirelli, C., Pfister-Genskow, M., Faraguna, U., & Tononi, G. (2008). Uyanıkken net sinaptik güçlenme ve uykuda depresyon için moleküler ve elektrofizyolojik kanıtlar. Doğa sinirbilimi, 11 (2), 200-208.
WHO Regional Office for Europe (2006). Physical activity and health in Europe: Evidence for action, euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0011/87545/E89490.pdf, Erişi Tarihi: 11.10.2022
World Health Organization (2020). Transmission of SARS-CoV-2: Implications for infection prevention precautions: Scientific brief. https://www.who.int/newsroom/commentaries/detail/transmission-of-sars-cov-2-implications-for-infection-preventionprecautions.
Ziesenitz, S., Eldridge, A., Antoine, J.M., Coxam, V., Flynn, A., Fox, K., Williamson, G., (2012). Sağlıklı Yaşam Tarzları Beslenme Rejimi (Diyet), Fiziksel Aktivite ve Sağlık; Beslenme Rejimi (Diyet), Fiziksel Aktivite ve Sağlık. International Life Sciences Institute, Brussels
Zorba, E.. (2006). Yaşam Boyu Spor (1), 1, Nobel Yayıncılık, İstanbul 2006:252.
Zorba, E.. (2007). “Yaşam Kalitesi ve Fiziksel Aktivite” 10Th. International Sports Sciences Congress, Bolu, : 82-85.
Adıgüzel, E., & Tek, N.A. (2018). “Evde Bakım Hizmeti Alan Bireylerin Hastalık Profiline Göre Beslenme Durumlarının Değerlendirilmesi”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 11(1), 34-40.