Ziyaretçi Deneyimi ve Sanal Müzeler: Müzelerin Web Sitelerine Yönelik Bir Analiz

Kültürel mirasın aktarılmasında önemli rol oynayan müzeler, dijitalleşmeyle birlikte gerçek ortamın yanı sıra çevrimiçi ortamlarda da faaliyet göstermektedir. Özellikle deneyimsel pazarlama alanındaki çalışmalar dikkate alındığında çevrimiçi ortamda bulunan ve sanal müze olarak tanımlanan web sitelerinin, müze ziyaretçi deneyimi unsurlarına etki eden tasarım faktörleri bağlamında değerlendirilmesi bu çalışmanın ana temasını oluşturmaktadır. Tanımlayıcı (betimleyici) araştırma modeli ile gerçekleştirilen çalışmada, dijitalleşmenin etkisinde dönüşüm geçiren müzelerin web sitelerinde karşımıza çıkan sanal müze olgusu ve kullanıcı/ziyaretçi deneyimi kavramlarına yönelik literatür taraması aktarıldıktan sonra, deneyime yönelik boyutlar ve kullanıcı memnuniyeti yüksek internet sitesi tasarım unsurlarına yönelik boyutlar karşılaştırmalı bir içerik analizi ile incelenmiştir. Analize tabi tutulan sanal müzeler web sitesi analizinde deneyimli beş araştırmacı tarafından; etkileşimlilik, uyarlama/kişiselleştirme, sanal müze tasarım unsurları ve estetiği, güvenlik ve kişisel gizlilik ile bilgi, eğitim ve eğlence unsurlarının sunumu olmak üzere beş ana kategoride değerlendirilmiştir. Amaçlı örneklem yöntemi kullanılan araştırmada Türkiye’den ve dünyadan kamuya açık olarak faaliyet gösteren sanal müze web siteleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sanal Müze, Ziyaretçi Deneyimi, Web Site Tasarımı, Web Sitesi Kalite Faktörleri, Sanal Deneyim Tasarımı, Deneyimsel Pazarlama

Visitor Experience and Virtual Museums: An Analysis of Museum Websites

Museums, which play an important role in the transfer of cultural heritage, operate in online environments as well as in the real environment with digitalization. Especially considering the studies in the field of experiential marketing, the main theme of this study is the evaluation of websites, which are online and defined as virtual museums, in the context of design factors affecting museum visitor experience elements. In the study, which was conducted with a descriptive research model, after reviewing the literature on the virtual museum phenomenon and user/visitor experience concepts that we encounter on the websites of museums that are transforming under the influence of digitalization, the dimensions of experience and the dimensions of website design elements with high user satisfaction were examined through comparative content analysis. The analyzed virtual museums were evaluated by five researchers experienced in website analysis in five main categories: interactivity, adaptation/personalization, virtual museum design elements and aesthetics, security and privacy, and presentation of information, education and entertainment elements. A purposive sampling method was used in the study, and publicly operating virtual museum websites from Turkey and around the world were analyzed.

Keywords:

Virtual Museum, Visitor Experience, Website Design, Website Quality Factors, Virtual Experience Design, Experimental Marketing,

PDF

___

Albert, T. C., & Sanders, W. B. (2003). E-business marketing. Pearson Education, Inc.
Altındiş, S., & Ergin, A. (2018). Araştırma evreni ve örneklem. Ş. Arslan (Dü.) içinde, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Nice, Nitel ve Karma Tasarımlar için Bir Rehber (s. 81-104). Eğitim Yayınevi.
Anton, M., Nicolae, G., Moldoveanu, A., & Balan, O. (2018). Virtual museums-technologies, opportunities and perspectives. Revista Romana de Interactiune Om-Calculator, 11(2), s. 127-144. 03 24, 2023 tarihinde http://rochi.utcluj.ro/rrioc/en/rrioc-2018- 2.html#Virtual_museums-technologies_opportunities_and_perspectives adresinden alındı
Baloğlu, B. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemi. Der Yayınları.
Başer, E., & Akıncı, S. (2020). Kullanıcı deneyimi ve kişiselleştirme bağlamında bir dijital platform incelemesi. Selçuk İletişim Dergisi, 13(2), s. 866-897. https://doi.org/10.18094/JOSC.688523
Bessadeg, F. (2022, July 6). Top 20 Most Visited Museums in the World. March 1, 2023 tarihinde Travelness: https://travelness.com/most-visited-museums-in-the-world adresinden alındı
Bodnár, D. S. (2019). Escapism or active involvement? A dimension of museum visitor experience. Vezetéstudomány-Budapest Management Review, 50(11), s. 18-36. https://doi.org/https://doi.org/10.14267/VEZTUD.2019.11.02
British Museum. (tarih yok). https://www.britishmuseum.org/ adresinden alındı
Chertoff, D. B., Goldiez, B., & LaViola, J. J. (2010). Virtual experience test: A virtual environment evaluation questionnaire. IEEE Virtual Reality Prodeedings Book (s. 103-110). IEEE. https://doi.org/https://doi.org/10.1109/VR.2010.5444804
Dirsehan, T. (2012). Analyzing museum visitor experiences and post experience dimensions using SEM. Boğaziçi Journal Review of Social, Economic and Administrative Studies, 26(1), s. 103-125. https://doi.org/http://doi.org/10.21773/boun.26.1.6
Elgammal, I., Ferretti, M., Risitano, M., & Sorrentino, A. (2020). Does digital technology improve the visitor experience? A comparative study in the museum context. International Journal of Tourism Policy, 10(1), s. 47-67. https://doi.org/https://doi.org/10.1504/IJTP.2020.107197
F-MU.S.EU.M. (2009). The structure of the virtual museum concepts and definitons. http://cagdasmuzebilim.ankara.edu.tr/: http://cagdasmuzebilim.ankara.edu.tr/wpcontent/uploads/sites/384/2015/12/EURO-INNOVANET-Virtual-museum-concept-andstructure.pdf adresinden alındı
Goulding, C. (2000). The museum environment and the visitor experience. European Journal of Merketing, 34(3/4), s. 261-278. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/03090560010311849
ICOM. (2022, August 24). Museum Definition. (ICOM) March 1, 2023 tarihinde International Council of Museums: https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ adresinden alındı
Kabassi, K. (2017). Evaluating websites of museums: State of the art. Journal of Cultural Heritage, 24, s. 184-196. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1016/j.culher.2016.10.016
Karakaya, A., & Ay, F. (2007, May). Çalışanların motivasyonunu etkileyen faktörler: Sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), s. 55-67.
Lapatovska, I. (2015). Museum website features, aesthetics, and visitors' impressions: A case study of four museums. Museum Management and Curatorship, 30(3), s. 131-207. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/09647775.2015.1042511
Leighton, D. (2007). Step back in time and live the legend: experiential marketing and the heritage sector. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 12, s. 117-125. https://doi.org/DOI:10.1002/nvsm.288
Met Museum. (tarih yok). https://www.metmuseum.org/ adresinden alındı
Özel Müzeler. (tarih yok). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı: https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-135633/ozelmuzeler.html adresinden alındı
Pera Müzesi. (tarih yok). https://www.peramuzesi.org.tr/ adresinden alındı
Petkus Jr, E. (2004). Enhancing the application of experiential marketing in the arts. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 9(1), s. 49-56. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/nvsm.232
Pine, B. J., & Gilmore, J. H. (1998, July-August). Welcome to the experience economy. Harward Business Review, 76(4), s. 97-105.
Pivec, M., & Kronberger, A. (2016). Virtual museum: Playful visitor experience in the real and virtual world. Proceeding Book. IEEE. https://doi.org/https://doi.org/10.1109/VSGAMES.2016.7590376
Psikoloji Nedir? (tarih yok). http://www.frmcuk.com: http://www.frmcuk.com/psikoloji-nedirt29199.html?s=9444df1e70b2b8a8d97abb474251edae&) adresinden alındı
Rahmi Koç Müzeleri. (tarih yok). http://www.rmk-museum.org.tr/ankara/ana-sayfa adresinden alındı
Sanal Müze. (tarih yok). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü: https://sanalmuze.gov.tr/ adresinden alındı
Schmitt, B. (1999). Experiental marketing. Journal of Marketing Management, 15, s. 53-67. https://doi.org/https://doi.org/10.1362/026725799784870496
Schweibenz, W. (2004). Virtual museums: the development of virtual museums. ICOM News, 3, s. 3. March 21, 2023 tarihinde https://www.researchgate.net/profile/WernerSchweibenz/publication/2402 96250_The_Development_of_Virtual_Museums/links/5862304c08aebf17d3950d65/TheDevelopment-of-Virtual-Museums.pdf. adresinden alındı
Shobeiri, S., Laroche, M., & Mazaheri, E. (2013). Shaping e-retailer's website personality: the importance of experiential marketing. Journal of Retailing and Consumer Services, 20, s. 102-110. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2012.10.011
Sundar, S. S., Go, E., Kim, H. S., & Zhang, B. (2015). Communicating art, virtually! Psychological effects of technological affordances in a virtual museum. International Journal of Human-Computer Interaction, 31, s. 385-401. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/10447318.2015.1033912
Sylaiou, S., Kasapakis, V., Dzardanova, E., & Gavalas, D. (2018). Leveraging mixed reality technologies to enhance museum visitor experiences. International Conference on Intelligent Systems (IS), (s. 595- 601). Funchal, Portugal. https://doi.org/https://doi.org/10.1109/IS.2018.8710530
Sylaiou, S., Killintzis, V., Paliokas, I., Mania, K., & Patias, P. (2014). Usability evaluation of virtual museums’interfaces visualization technologies. R. Shumaker, & S. Lackey (Dü) içinde, Virtual, Augmented and Mixed Reality. Applications of Virtual and Augmented Reality. VAMR 2014. Lecture Notes in Computer Science (Cilt 8526). Springer, Cham. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/978-3-319-07464-1_12
Tarssanen, S., & Kylänen, M. (2009). What is an experience ? S. Tarssanen (Dü.) içinde, Handbook for experience stagers (s. 8-16). LEO, Lapland Center of Expertise for the Experience Industry.
Trunfio, M., Lucia, M. D., Campana, S., & Magnelli, A. (2022). Innovating the cultural heritage museum service model through virtual reality and augmented reality: the effects on the overall visitor experience and satisfaction. Journal of Heritage Tourism, 17(1), s. 1-19. https://doi.org/https://doi.org/10.1080/1743873X.2020.1850742
Webb, H. W., & Webb, L. A. (2004). Sitequal: An integrated measure of website quality. The Journal of Enterprise Information Management, 17(6), s. 430-440. https://doi.org/https://doi.org/10.1108/17410390410566724
Williams, A. (2006). Tourism and hospitality marketing: fantasy, feeling and fun. International Journal of Contemporary Hospitality, 18(6), s. 482-495. https://doi.org/DOI 10.1108/09596110610681520
Wu, H., Aİ, C., & Cheng, C. (2020). Virtual reality experiences, attachment and experiential outcomes in tourism. Tourism Review, 75(3), s. 481-495. https://doi.org/10.1108/TR-06-2019-0205