Türkiye'de siyasi karikatürün yeri ve 11 nci Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin siyasi karikatürlerin çözümlenmesi

Karikatür sanatsal bir çalışma olmanın dışında düşünce ve duyguları geniş kitlelere ulaştıran önemli bir kitle iletişim aracıdır aynı zamanda. Bu özelliği karikatür sanatını her zaman önemli kılmış, yazılı basının önemli bir silahı haline getirmiştir. Siyasal karikatür politik gündemin oluşmasında önemli bir etkendir. Karikatürün bu önemli özelliğinden hareketle yapılan çalışmada karikatür sanatının dünyada ve Türkiye’de kısa bir tarihçesi ortaya konulmuştur. Yine karikatür sanatının önemli bir dalı olan siyasal karikatürün ne olduğu siyaset-karikatür ilişkisi içerisinde irdelenmiştir. Karikatürlerin okuyucuya ilettikleri mesajların anlaşılabilmesi için çeşitli çözümleme yöntemleri kullanmak mümkündür. Bu çalışmada karikatürlerin gözüken anlamlarının yanında daha başka anlamlar taşıyabileceği düşüncesinden hareketle göstergebilimsel (semiotic) çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma içerisinde bu yöntemden faydalanılarak yakın dönem Türk siyasetinde çalkantılı bir döneme işaret eden son Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk tur oylaması ile ilgili basında yer alan siyasi karikatürler çözümlenmiştir. Sonuçta siyasi karikatürlerin bir dilinin ve söyleminin olduğu, bir takım düşüncelerin geniş kitlelere ulaşmasında önemli bir rol oynadığı saptanmıştır.

The place of political cartoon in Turkey and the analysis of political cartoon intended for the 11th presidental election

Besides of being an artistic study, cartoon is an also important tool that leads the thoughts and emotions to wide crowds of people. This characteristic always rendered cartoon art very important and also an important gun of the written media. Political cartoons are a factor important in the formation of the political agenda. By our study started with this important characteristic of cartoon, brief history of cartoon art in Turkey and in the world is pointed out.Also the meaning of poitical cartoon as an important branch of cartoon art is examined through the relationship of politics and cartoon. It is possible to use various ways of analysis to understand the messages that the cartoons forward to readers. In this study semiotic analysis is used by thinking that the cartoons may have different meanings besides the ones they seem to mean. Using semiotic analysis, political cartoons that took place in the media during the first lap of the previous president elections – pointing out an agitating period in the near past of Turkish politics – are analysed. As a result it is determined that political cartoons have a language and expression and that they take an important role to lead various kinds of thoughts to wide crowds of people.

PDF

___

Alsaç Ü “Karikatür ve Politika”, www.ndkarikaturvakfi. org.tr/katalog.2001.htm, erişim tarihi, 03.06.07
Arık M B (2006) “Kemal Sunal, Levent Kırca ve Cem Yılmaz’ın Mizahına Teorik Bir Bakış”, İletişim Yazıları içinde, Tablet Yayınları, Konya.
Arık M B (2006) “Neden Sadece (17–20 Yaş Arası) Gençler Mizah Dergisi Okuyor”, İletişim Yazıları içinde, Tablet Yayınları, Konya.
Balcıoğlu S (1983) Cumhuriyet Dönemi Türk Karikatürü, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
Brummett P (2003) İkinci Meşrutiyet Basınında İmge ve Emperyalizm 1908–1911, İletişim Yayınları, İstanbul.
Cantek L (2001) Markopaşa Bir Mizah ve Muhelefet Efsanesi, İletişim Yayınları, İstanbul.
Cumhuriyet Gazetesi (24 – 30 Nisan 2007)
Çakmak H “Politikarikatür!..” www.ndkarikaturvakfi. org.tr/katalog.2001.htm, 03.06.07.
Çapanoğlu M S (1970) Basın Tarihimizde Mizah Dergileri, Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Garanti Matbaası, İstanbul.
Çavdar T, “Siyaset Karikatürün Tuzu Biberidir”, www.nd-karikaturvakfi.org.tr/katalog. 2001.htm,erişim tarihi, 03.06.07
Çeviker T (1986), Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü, Tanzimat Dönemi 1867–1878, İstibdat Dönemi 1878–1908, Adam Yayınları, Cilt 1, İstanbul.
Çeviker T (1988) Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü, Meşrutiyet Dönemi, 1908–1918, Adam Yayınları, Cilt 2, İstanbul.
Çeviker T (1991), Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü, Kurtuluş Savaşı Dönemi, 1918–1923, Adam Yayınları, Cilt 3, İstanbul.
Fiske J (1996) İletişim Çalışmalarına Giriş, İletişim Yayınları, İstanbul.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Karikat%C3%BCr. erişim tarihi, 09.06.07
http://tr.wikipedia.org/wiki/Mizah-09.06.2007.
http://www.tdk.gov.tr.
Işık T ve Mutlu B (2005) Mizahın Gerçek Yeri Neresi?, M. Bilal Arık (ed), Türk Basınına Eleştirel Bir Bakış Denemesi Kral Çıplak, Tablet Yayınları, Konya.
Kemnitz T M (1973) The Cartoon as a Historical Source, Journal of Interdisciplinary History, 4 (1), 81-93.
Koloğlu O “Hicivden Karikatüre Liderlerimiz”, www.ndkarikaturvakfi.org.tr/katalog. 2001. htm erişim tarihi, 03.06.07
Lekesiz Ö (2003) Çizgi Sanatında Dil ve Mesaj, Hece Yayınları, Ankara.
Milliyet Gazetesi (24 – 30 Nisan 2007)
Mutlu E (1995) İletişim Sözlüğü, Ark Yayınevi, Ankara.
Parsa S ve Parsa A F (2004) Göstergebilim Çözümlemeleri, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
Radikal Gazetesi (24 – 30 Nisan 2007)
Sipahioğlu A (1993) Çizgi- Film Teknikleri Açısından, Tanzimat’tan 1980’e Türk Grafik- Mizahında Yeni Eğilimler, Doktora Tezi, D E Ü Sos. Bil. Enst., İzmir
Tanilli S “Karikatürümüzün Siyasal Çizgisi” www.nd-karikaturvakfi.org.tr/katalog. 2001. htm erişim tarihi, 03.06.07
Topuz H (1997), Başlangıcından Bugüne Dünya Karikatürü, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
Topuz H “Ali Ulvi ve Siyasi Karikatür”, www.nd-karikaturvakfi.org.tr/katalog.2001. htm erişim tarihi, 03.06.07
Tunç A (2002) Pushing the Limits of Tolerance, Function of Political Cartoonists in the Democratization Process:The Case of Turkey, Gazete: The International Journal for Communication Studies, 64 (1), 47-62.
Zaman Gazetesi (24 – 30 Nisan 2007)