ÇAĞDAŞ TÜRK RESİM SANATINDAKİ SÜRREALİST YAKLAŞIMLARIN KAYNAĞI OLARAK MEHMET SİYAH KALEM RESİMLERİ

Batı sanatında Batı mitolojisine ait unsurlar birçok sanatçı tarafından resim içerisinde tercih edilen bir imge olarak kullanılmıştır. Benzer şekilde mitolojik imgeler, Türk resim sanatında da farklı zamanlarda ele alınmıştır. Özellikle XVIII. yüzyıl öncesi, çağdaş Türk resim sanatının prototipini oluşturan minyatürlerde bu tür mitolojik unsurların çok tercih edildiği görülmektedir. Yapılan bu çalışmada XVIII. yüzyıl öncesi Türk resim sanatında mitolojik unsurların kullanılması ile ilgili yaşanan gelişmeler irdelenirken, özellikle çağdaş Türk resmi içerisindeki sürrealist yaklaşımların prototipini oluşturan Mehmet Siyah Kalem resimlerinin öncü yönü ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.

AS THE SOURCE OF SURREALIST APPROACHES IN CONTEMPORARY TURKISH PAINTING ART: PAINTINGS OF MEHMET SİYAH KALEM

Elements in west art belonging to the west mythology have been used as a preferred image in the picture by many artists. Similar mythological images have been handled in different times in Turkish paint art. Especially before XVIII century, it has been seen these kind of mythological elements are mostly preferred in miniatures that form the prototype of contemporary Turkish paint art. In this study while the developments in using the mythological elements in Turkish paint art before XVIII century are discussed, the leading aspect of Mehmet Siyah Kalem's pictures that form the surrealist approaches' prototype especially in contemporary Turkish paint has been handled in details.

___

Aksel, M. (2011). Sanat ve Folklor. İstanbul: Kapı Yayınları.

Arslan, N. (1997). Yüksel Arslan. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi-1 İstanbul: Yem Yayın.

Aslanapa, O. (1993). Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Batur, E. (1999). Fatih Albümü, Mehmed Siyah Kalem İçin Bir Cin Fısıltısı. Sanat Dünyamız. 73, 263- 276.

Buğra, H. B. (2000). Cumhuriyet Döneminde Resim Edebiyat İlişkisi. İstanbul: Ötüken Yayınları.

BÜYÜK LAROUSSE-15. (1986). İstanbul: Interpress Basın ve Yayıncılık A.Ş..

Çoruhlu, Y. (2002). Türk Mitolojisinin Anahtarları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Çubukçu, İ. A. (1991). Türk Düşünce Dünyasında Felsefe Hareketleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

Ekrem, I. (2004). Şölen ve Büyü Mehmed Siyah Kalem'in Gizemli Dünyası, Ben Mehmed Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 7-12.

Erginer, G. (2004). Siyah Kalem Minyatürlerine Farklı Yorumlar. Ben Mehmed Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 119- 127.

Ersoy, A. (1998). Günümüz Türk Resim Sanatı (1950'den 2000'e). İstanbul: Bilim Sanat Galerisi.

Esin, E. (2004). Muhammed Siyah Kalem ve İç Asya Türk Geleneği. Ben Mehmed Siyah Kalem,

İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 63-96.

Esin, E. (2006) Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Eyüboğlu, İ. Z. (1991). Anadolu Uygarlığı. İstanbul: Der Yayınları.

Güleryüz, M. (2004). Modern Türk Resmi İçin Önemli Bir Dayanak: Siyah Kalem. Ben Mehmed

Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 143- 147.

Işın, E. (2004). Şölen ve Büyü Mehmed Siyah Kalem'in Gizemli Dünyası. Ben Mehmed Siyah

Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 7-12.

İpşiroğlu, M. Ş. (1985). Bozkır Rüzgarı: Siyah Kalem. İstanbul: Ada Yayınları.

Kalafat, Y. (1999). Doğu Anadolu'da Eski Türk İnançlarının İzleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.

Karaca, F. (2003). Sürrealizm ve Sanat. Ankara: Düşle Edebiyat ve Kültür Dergisi, 20, 21.

Karamağaralı, B. (1984). Muhammed Siyah Kalem'e Atfedilen Minyatürler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Karamağaralı, B. (2004). Muhammed Siyah Kalem'e Atfedilen Minyatürler. Ben Mehmed Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 13-60.

Kaya, M. (2001). Mitolojiden Efsaneye Türk Mitolojisinin Türkiye'deki Efsanelerde İzleri. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Kınay, C. (1993). Sanat Tarihi, Ankara: Kültür Bakanlığı.

Mahir, B. (2005). Osmanlı Minyatür Sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Parman, T. (2004). İnsanın Eşi olarak Demon. Ben Mehmed Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 129-134.

Passeron, R. (1982). Sürrealizm Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Rosenberg, D. (2000). Dünya Mitolojisi Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.

Roxburgh, D. J. (2004). Saçaklardaki Tasvirler: Mehmed Siyah Kalem ve Türkmen Sanat- çıların Cevapları. Ben Mehmed Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 97-111.

Tansuğ, S. (1997). Çağdaş Türk Sanatına Temel Yaklaşımlar. Ankara: Bilgi Yayınevi.

Tansuğ, S. (1986) Çağdaş Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Turan, G. (2004). Siyah Kalem'in "Ötekiler"i. Ben Mehmed Siyah Kalem, İnsanlar ve Cinler Ustası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 113-118.

Yenişehirlioğlu, F. (1993). Sanatta Osmanlı İmparatorluğu Fransa Etkileşimi. Osman Hamdi Bey ve Dönemi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 57-68.