Bedriye Begüm NAZLI ERAP, Sennur HİLMİOĞLU, Füsun SEÇER KARİPTAŞ

Kamusal Mekânlarda Deneyim ve Kullanıcı Merkezli Tasarım

Bir mekânın var olma nedeni olarak insan ele alındığında aslında tasarımın odak noktası olduğu görülmektedir. İnsan ve mekân ilişkisinde, alanın algıya dayalı varoluşu ve eyleme bağlı şekillenmesi boşluğun tasarımını oluşturur. Bu boşluk, hareket ve davranışlardan etkilenen bir alan olduğu sürece olası problemler karşısında kullanıcı odaklı çözümler aranmaktadır. Mekânın kullanılabilirliğinden gelen sorunlara çözüm arayışı beraberinde iyi bir tasarım ihtiyacını doğurmaktadır. Bu bağlamda, kullanıcı merkezli tasarım (UCD- User Centered Design) kavramının süreç üzerindeki etkilerini gözlemlemek mümkündür. Ayrıca sözü edilen döngüdeki kullanıcı deneyimi tasarımı kavramının değerlendirilmesi ve ölçümlenmesi, tüm tasarım disiplinlerinde olduğu gibi iç mimaride ve kamusal alanlarda da sonucu etkileyen bir katma değer oluşturmaktadır. Son dönemlerde tasarlanan geleneksel mimari yapılardan öteye, kullanıcı davranışını ölçüt alan yenilikçi, çözümcü ve etkileşime dayalı kamusal alanların tasarımları ele alındığında, kullanıcı merkezli tasarım ve kullanıcı deneyiminin iç mekâna nitelik katan etkisi gözlemlenmektedir. Bu çalışmada insanın bir kullanıcı olarak değerlendirip, deneyim ve alışkanlıklarına yönelik mekân tasarımı arayışları kamusal mekân örnekleri üzerinde iç mimarlık bağlamında incelenmiş ve mekân-kullanıcı ilişkisi üzerinden değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Kullanıcı Merkezli Tasarım, Kullanıcı Deneyimi Tasarımı, Tasarım Yaklaşımları, İnsan ve Mekân, Kamusal Mekân Tasarımı

PDF

___

Acırlı, Z. ve Kandemir, Ö. (2020). IDA-International Design Art and Journal. Tasarım Kavramında Değişen İnsan Faktörü ve Değişen Kapsayıcı Tasarım Yaklaşımları, 2(2)
Chammas, A., Quaresma, M., &Mont’Alvão, C. (2015). A Closer Look on the User Centred Design. Procedia Manufacturing, 3, 5397–5404.
Dervişoğlu, E. (2008). Beden Mekân İlişkisi: Bedenin Mekânla Kavrayış Üzerinden Değerlendirilmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi.
Erap, B. N., Yurttaş, M. K. ve Kariptaş, F. S. (2021). “ Posthuman Space, User Experience in Anthropocene Age”, LivenARCH-VII : OTHER ARCHITECT/URE(S) Congress, 28-30 October, 2021, Trabzon
Hilmioğlu, S. (2017). Çok Aile Konut Tasarımına Yönelik Bir Evrensel Tasarım Modeli. İstanbul Teknik Üniversitesi.
ISO 9241-210 (2019) ISO 9241-210. Ergonomics Of Human-System Interaction – Part 210: Human-Centred Design For Interactive Systems. www.iso.org, 2019.
Lefebvre, H. (1991). Production of the Space. Basil Blackwell.
Norman, D. (2016). The Design of Everyday Things. In The Design of Everyday Things . Basic Books. s. 243
Pallasmaa, Y. (2005). The Eyes of the Skin. John Wiley & SonsLtd, s.41
Schulz, N. C. (1971). Existence, Space and Architecture. Studio Vista.
Url-1:http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=361&RecID=2062 (Son erişim tarihi :11.03.2021)
Url-2: https://archello.com/project/oodi-helsinki-central-library#story-3 (Son erişim tarihi: 12.02.2021)
Url-3: http://ala.fi/work/helsinki-central-library/ (Son erişim tarihi : 08.03.2021)
Url-4:https://www.arkitera.com/proje/oodi-helsinki-merkez-kutuphanesi/ (Son erişim tarihi : 05.12.2021)
Url-5:https://www.avontuura.com/forum-groningen-by-nl-architects/( Erişim tarihi: 22.02.2021)
Şekil 1 – İnsan Merkezli Tasarım ve Tasarım Yaklaşımları, ilk yazar tarafından çizilmiştir, 2021, İstanbul
Şekil 2 – Mekâna Bağlı Kullanıcı Deneyimi Tasarımı (UXD), ilk yazar tarafından çizilmiştir, 2021, İstanbul
Şekil 3 – Kullanıcı Deneyimi Tasarımı Süreci (UXD), ilk yazar tarafından çizilmiştir, 2021, İstanbul