Duvar Resimlerinde Bir Taşra Örneği: Samsun Kefeli Apartmanında İki Duvar Resmi

Duvar resim geleneğinin Osmanlı resim sanatı içindeki oluşum ve gelişim evrelerini XVIII. yüzyıldan itibaren takip etmek mümkündür. Lale Devri olarak da adlandırılan ve Batılılaşma çizgisinin başlangıcı olarak kabul edilen dönemde ortaya çıkan duvar resim geleneğinin kısa süre içinde saray sınırlarını aşıp Anadolu’nun farklı konut ve sivil eserlerinde vücut bulduğu bilinmektedir. XIX. yüzyılda konutlardan camilere ve şadırvanlara kadar farklı yapı tiplerinde duvarları süsleyen söz konusu resimlerin XX. yüzyılda da gelişimini sürdürdüğü ve hatta Cumhuriyet dönemi içinde uygulama alanı bulduğu çeşitli örneklerde görülmektedir. Bu bağlamda çalışmada ele alınan Samsun’daki Kefeli Apartmanının giriş holünde yer alan iki duvar resmi, Osmanlı duvar resim sanatının XX. yüzyıldaki gelişimi çerçevesinde değerlendirilecek, kentin apartmanlaşma süreci içinde gelenekten elde ettiği deneyimler bağlamında söz konusu resimler irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Resim Sanatı, Duvar Resimleri, Apartman, Konut

PDF

___

Akın, G. (2010). “20. Yüzyıl Başında İstanbul: Toplumsal ve Mekânsal Farklılaşma”, Osmanlı Başkentinden Küreselleşen İstanbul’a: Mimarlık ve Kent, 1910-2010, İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları, 20-30.
Arık, R. (1976). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Aslanoğlu, İ. (2010). Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, 1923-1938, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
Batur, A. (Haz.) (2003). M. Vedad Tek Kimliğinin İzinde Bir Mimar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bayraktar, M. S. (2016). Samsun’da Türk Devri Mimarisi, Samsun: Canik Belediyesi Yayınları.
Bozdoğan, S. (2008). Modernizm ve Ulusun İnşası Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde Mimari Kültür, (Çev. Tuncay Birkan), İstanbul: Metis Yayınları.
Demirarslan, D. (2016). “19. Yüzyıl Türk Sivil Mimarisinde Duvar Resmi Estetiği ve İstanbul Teması”, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 1(1), 105-125.
Derin Öncel, A. (2014). Apartman. Galata’da Yeni Bir Konut Tipi, İstanbul: Kitap Yayınevi.
Duymaz, A. Ş. (2006). XIX. Yüzyılda Samsun’un Kentsel Gelişimine Dair Birkaç Mimari Örnek.C. Yılmaz (Ed.). Geçmişten Geleceğe Samsun, 1. Kitap, Samsun. Samsun Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 449-462.
Eyice, S. (1981). “XVIII. Yüzyılda Türk Sanatı ve Türk Mimarisinde Avrupa Neo-Klasik Üslubu”, Sanat Tarihi Yıllığı, (IX-X), 163-190.
Görgülü, T. (2016). “Apartman Tipolojisinde Geçmişten Bugüne; Kira Apartmanından “Rezidans’a” Geçiş”, TÜBA-KED, (14), 165-178.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Katalog No: Krt, 016322.
Kuban, D. (1954). Türk Barok Mimari Hakkında Bir Deneme, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları.
Osma, K. (2003). Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri (1923-1946), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
Özakbaş, D. (2015). “İstanbul Konut Mimarisinin 1923-1940 Yılları Arasındaki Gelişim Süreci”, TheJournal of AcademicSocialScienceStudies, (40), s. 283-310.
Pınarbaşı, S. Ö. (2004). “Beyoğlu Apartmanlarında Bulunan Duvar Resimleri”, Geçmişten Günümüze Beyoğlu, I, İstanbul: Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı ve Beyoğlu Belediyesi Ortak Yayını, s. 179-184.
Renda, G. (1977). Batılılaşma Döneminde Türk Resim Sanatı, 1700-1850, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Rizzo, J. A. (1929). AnnuaireOriental, Constantinople: Imprimeri de l’AnnuaireOriental.
Tezer, N. (2017). 1930-1940 Yılları Arasında İstanbul’da İnşa Edilmiş Apartmanların Cephe Biçimlenişi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Topal, C. (2006). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Samsun Limanı. C. Yılmaz (Ed.). Geçmişten Geleceğe Samsun, 1. Kitap, Samsun. Samsun Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 327-331.
Uğurlu, B. P. (2020). Anadolu’da Son Dönem Osmanlı Duvar Resimlerinde Kent İmgeleri, Konya: Literatürk Academia Yayınları.