HANEFÎ HADİS ANLAYIŞININ FETHU'L-KADÎR'E YANSIMALARI VE İBNÜ'L-HÜMÂM'IN TERCİHLERİ

Hanefî hadis anlayışının, hicrî dokuzuncu asırda yazılmış bir fıkıh eseri olan Fethu'l-kadîr'e yansımaları ve müellifinin hadisleri kullanımındaki tutumunu tesbit makalenin amacıdır. Makalede Fıkıh Usulü ve Kelam alanında ilim dünyasında adından söz edilen İbnü'l-Hümâm'ın çok sayıda hadisi delil olarak kullandığı Fethu'lkadîr isimli eserinde Hanefî hadis anlayışının yansımalarına dair örnekler sunulmuştur. Çalışmada Hanefî usûlünün tüm prensipleri yerine diğer ekollerden farklı olarak dikkati çeken bazı temel prensipleri üzerinde tespitler yapılmıştır. Bu bağlamda hadislerin Kur'ân'a arzı, mürsel hadisin sıhhat değeri, nesih gibi konuların uygulamaya yansıması ile müellifin bu konulardaki tercihi ortaya konmaya çalışılmıştır

The Reflectionsof Understanding of Hadith in theHanafi School of Law on Fath al-Qadir and Ibn al-Hu-mam's Preferences

This article aims to reflect understanding of Hadith in the Hanafi School of Law on Fath al-Qadir which is a commentary book related to al-Fiqh written in the ninth century of the hegira and ascertain its author's position on using Hadith as evidence. It focuses on the work called Fath al-Qadir whose author is Ibn al-Humam of Turkish origin, mentioned most often in the field Hanafi Legal Theory and the science of Kalam, adduced a large number of Hadith as evidence and gives examples reflecting the understanding of Hadith of Hanafi School of Law. In stead of all the issues of Hanafi Legal Theory, the article examines some discussions differ from other schools such as ard (applying Hadith to the Qur'an), worth of mursal Hadith, naskh (abrogation) and tries to determine Ibn al-Humam's preferences for these discussions in his work

PDF

___

Abdürrezzâk, Ebû Bekir b. Hemmâm es-San'ânî (v. 211/826), el-Musannef, I-XII, 2. baskı, (thk. Habîbur-Rahmân el-A'zamî), Beyrut: el-Meclisu'l-İlmî, 1403/1983.
Ahmed b. Hanbel Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybani (v. 241/855), Müs- ned, I-VI, Kahire: Müessesetü Kurtuba, trs Mektebetü'l-Faysaliyye, yy. 1413.
İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed el-Endelüsî (v. 456/1063), el-İhkâm fî usûlü'l-ahkâm, I-II, (thk. Yayın komisyonu), (sekiz cilt), 3. baskı, Kahire: Daru'l- Hadîs, 1423/1992.
İbn Hıbbân, Muhammed b. Hıbbân b. Ahmed el-Büstî (v. 354/965), Sahîhu İbn Hıbbân, I-XVIII, (thk. Şuayb el-Arnaût), 2. baskı, Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1414/1993.
______, Kitâbü'l-mecruhîn mine'l-muhaddisîn, thk. Hamdi Abdülmecid es-Selefî, I-II, Riyad: Dârü's-Sumey'i, 2000/1420.
İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillah Muhammed (751/1350), İ'lâmü'l-muvakıîn an rabbi'l-alemîn, I-VII, (nşr. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasan Ali Selmân), Demmâm:Dâru İbni'l-Cevzî, 1423.
İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed el-Kazvînî (v. 273/886), Sünen, I-II, (thk. Mu- hammed Fuâd Abdülbâkî), Beyrut: Dâru'l-Fikr, trs.
İbn Tağriberdî Ebu'l-Mehâsin Cemâleddîn Yusuf b. Abdullah (874/1470), ed-Delîlü'ş- şâfî ale'l-menheli's-sâfî, I-II, (thk. Fehim Muhammed Şeltut), Kahire: Mektebetü Hancî, trs.
İbnü'l-Cevzî, Ebu'l-Ferec Abdurrahman (v. 597/1200), ed-Duafâ ve'l-metrûkîn, I-III, (thk. Ebu'l-Fidâ Abdullah el-Kâdî), Beyrut: Dâru'l-Kütübi'l-Ilmiyye, 1406/1986.
İbnü'l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdülvâhid (v. 861/1457), Fethu'l-kadîr lil-âcizi'l-fakîr, I-VI, (tlk. ve thr. Şeyh Abdürrezzak Gâlib el-Mekkî), Beyrut, 2003.
______, Tahrir, Mısır: Mustafa Babî el-Halebî Matbaası, 1351.
İbnü's-Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdurrahman Şehrezûrî (643/1245), Ulûmü'l-hadis, (thk. Nureddin Itr), Dımeşk: Dâru'l-Fikr, 1406/1986.
Kandemir, M. Yaşar, Mevzu Hadisler Menşei Tanıma Yolları Tenkidi, 6. baskı, İstanbul: İFAV Yay. 2011.
Karacabey Salih, Hadis Tenkidi Hadislerin Hz. Peygamber'e Aidiyetini Belirleme Yolları, 2. baskı, Bursa: Emin Yay. 2010.
Karacabey Salih-Gül Mutlu, "Fıkhî Hadislerin Rivayet Özellikleri Bağlamında "Veli- siz Nikâh Olmaz" Hadisinin Tahrîc ve Tenkîdi", Uludağ Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi, Cilt 21, sayı, I, 2012, s. 33-48.
Keleş Ahmet, Hadislerin Kur'ân'a Arzı, İstanbul: İnsan Yay. 1998.
Kerhî, Ebu'l-Hasen Ubeydullah b. El-Huseyn (v. 340/951), Usûl, (Pezdevî'nin Kenzü'l- Vusûl ilâ Ma'rifeti'l-Usûl'ü ile birlikte) Karaçi: Mir Muhammed Kütüphane ve Merkezi İlim ve Edeb, trs..
Kevserî, Muhammed Zâhid (v. 1371/1952), Fıhku ehl-i Irâk ve hadîsühüm (thk. Abdül- fettah Ebû Gudde), Beyrut, 1390.
Koca, Ferhat, "Nesih" DİA, XXXII, 582-584.
Koçkuzu, Ali Osman, Hadiste Nâsih Mensûh Meselesi, İstanbul, 1985.
Küçük Raşit, "Kur'ân-Sünnet İlişkisi ve Birlikteliği", Sünnetin Dindeki Yeri, İstanbul: Ensar Neşriyat, 1997, 125-164.
Leknevî, Ebu'l-Hasenât Muhammed Abdulhayy el-Hindî (v. 1304/1886), el-Ecvibetü'l- fâdıla li'l-es'iletil aşerati'l-kâmile, 2. baskı, Kahire, 1404/1983.
ve dğr.), Beyrut, trs.
Tuzcu, Recep, Hanefî Usulünde Hadis -Debusi Örneği- İstanbul, 2014.
Uysal, Şule Yüksel, İbnü'l-Hümâm'ın Hadis İlmindeki Yeri ve Fethu'l-kadîr'de İzle- diği Hadis Metodolojisi (Nikâh, Talak ve Yemin Hadisleri Örneği), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enst. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya, 2010.
Ünal, İsmail Hakkı İmam Ebû Hanîfe'nin Hadis Anlayışı ve Hanefî Mezhebinin Ha- dis Metodu, Ankara, 1994.
Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed (v. 748/1347), Mîzânü'l-iti- dâl fî nakdi'r-ricâl, I-IV, (thk. Muhammed Ali Bicâvî), Beyrut: Dâru'l-Marife, trs.
______, el-Muğnî fi'd duafâ, (thk. Nureddin Itr), I-II, Katar: İhyâu'-Turâsi'l-İslâmî, trs.
Zeylaî, Cemâleddin Ebî Muhammed Abdullah b. Yusuf (v. 762/1360), Nasbu'r-râye li ehâdîsi'l-Hidâye, I-V, 2. baskı, el-Mektebetü'l-İslâmiyye, yy. 1973.