Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Kazanımları ile Ders Kitabı Değerlendirme Sorularının SOLO Taksonomisine Göre İncelenmesi

Bu araştırmada, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 2005 yılında uygulamaya konulan ve 2009 yılında revize edilen Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda (4-7. Sınıflar) yer alan kazanımlar ile 2014 yılında basılan Sosyal Bilgiler ders kitabındaki (4-7. Sınıf) değerlendirme sorularının SOLO taksonomisinin düzeylerine göre analiz edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulguları; 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’ndaki kazanımların yaklaşık yarısının tek yönlü ve çok yönlü yapı düzeylerine karşılık geldiğini, 6. ve 7. sınıfta tek yönlü yapı düzeyine yönelik kazanım sayısının azaldığını, ilişkisel yapı düzeyine yönelik kazanım sayısında ise bir artış olduğunu göstermiştir. Ayrıca, 7. sınıfta soyutlanmış yapı düzeyine denk gelen kazanım bulunmadığı ve diğer sınıflarda soyutlanmış yapı düzeyini yansıtan kazanım sayısının toplam kazanım içerisindeki oranının oldukça düşük olduğu saptanmıştır. Değerlendirme sorularının SOLO taksonomisinin düzeyleri açısından gösterdiği dağılım incelendiğinde; 4. sınıfta en fazla tek yönlü yapı düzeyini ölçmeye yönelik soruların yer aldığı ve bunu sırasıyla çok yönlü, ilişkisel ve soyutlanmış yapı düzeyine yönelik soruların izlediği belirlenmiştir. Tek yönlü yapı düzeyini yansıtan değerlendirme sorusu sayısının 4. sınıftan 5. sınıfa doğru azaldığı sonucuna varılmıştır. Çok yönlü, ilişkisel ve soyutlanmış yapı düzeyine yönelik soruların ise 5. sınıftaki temsil oranının 4. sınıftaki temsil oranına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Son olarak; 5. sınıftan 6. sınıfa doğru tek yönlü ve çok yönlü yapı düzeyine yönelik soruların temsil oranın azaldığı; ilişkisel yapı düzeyine yönelik soruların temsil oranının ise arttığı saptanmıştır. 6. sınıf değerlendirme sorularında soyutlanmış yapı düzeyi oldukça düşük bir oranda temsil edilmiştir. 7. sınıfta ders kitabındaki değerlendirme sorularında tek yönlü yapı düzeyinin yüksek, ilişkisel yapı düzeyinin ise düşük bir oranda temsil edildiği ve soyutlanmış yapı düzeyini yansıtan yalnızca bir sorunun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

SOLO Taksonomisi; Sosyal Bilgiler Dersi; Öğretim Programı; Ders Kitabı; Değerlendirme Soruları

An Analyzing of the Assessment Questions in the Textbook and Objectives of the Curriculum Social Studies Course According to the SOLO Taxonomy

The purpose of this study was to investigate the objectives specified in the 4-7 grade curriculum of the course Social Studies, which was published in 2005 and revised in 2009, and put into practised by the Ministry of National Education and the assessment questions published in 2014 by the Ministry of National Education in terms of the levels of the SOLO Taxonomy. In the study, document analysis techniques of qualitative research methods were applied. According to the findings of the study, nearly half of the educational objectives in the Social Studies Curriculum for fourth and fifth graders corresponded to the unistructural and multistructural levels, and there were fewer objectives for the unistructural level but more objectives for the relational level for sixth and seventh graders. In addition, there were no objectives intended for the extended abstract level for seventh graders, and the number of objectives intended for the extended abstract level for the other graders was significantly lower in proportion to the total number of objectives. As for the distribution of the assessment questions by the levels of the SOLO taxonomy, the questions for fourth graders were mostly intended for testing the unistructural level, which was followed by the multistructural level, the relational level, and the extended abstract level. For fifth graders, the number of questions designed for testing the unistructural level decreased whereas the multistructural level, the relational level and the extended abstract level were increasingly represented. Even so, the extended abstract level was slightly represented in the assessment questions for sixth graders. Finally; for the assessment questions in the seventh grade textbook, the repsesentation ratio of unistructural level was high whereas the relational level was low and extended abstract level was represented with only one question.

Keywords:

SOLO taxonomy; social studies course; curriculum; text book; assessment questions,

PDF

___

Airasian P. W., & Miranda, H. (2002). The role of assessment in the revised taxonomy. Theory Into Practice, 41(4), 249-254.
Alsaadi, A. (2001). A comparison of primary mathematics curriculum in England and Qatar: The Solo Taxonomy. Proceeding of the British Society for Research into Learning Mathematics, 21(3), 1-6.
Anderson, L. W. (2005). Objectives, evaluation, and the improvement of education. Studies in Educational Evaluation, 31, 102-113.
Arı, A. (2013). Bilişsel alan sınıflamasında yenilenmiş Bloom, Solo, Fink, Dettmer taksonomileri ve uluslararası alanda tanınma durumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 259-290.
Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2006). Geleneksel ve alternatif ölçme ve değerlendirme öğretmen el kitabı. Ankara: PegemA.
Biggs, J., & Collis, K. (1991). Multimodal Learning and the Quality of Intelligent Behaviour. In H. Rowe (Eds.), İntelligence, reconceptualization and measurement (pp. 57-76). New Jersey. Laurence Erlbaum Assoc.
Biggs, J. B. (1992). Modes of Learning, Forms of Knowing, and Ways of Schooling.In Demetriou, A.,Shayer, M., and Efklides, A. (Eds.), Neo‐piagetian theories of cognitive development (pp. 31‐51). London: Routledge.
Biggs, J. (1996). Enhancing teaching throught constuctive alignment. Higher Education, 32, 347-364.
Biggs, J. B. (2003). Teaching for Quality Learning at University. Maidenhead: Open University Press.
Bilen, M. (1999). Plandan uygulamaya öğretim (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Brabrand, C., & Dahl, B. (2009). Using the solo-taxonomy to analyze competence progression of university science curricula. Higher Education, 58(4), 531-549.
Burnett, P. C. (1999). Assessing the structure of learning outcom from counselling using the Solo taxsonomy: an exploratory study. Biritish Journal of Guidance & Counselling, 27 (4), 567-580.
Bümen, N.T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Dede, Y. (2013). Research Design. Creswell, J. W. (Çeviri Ed. Demir, S.B.). Araştırma deseni: nitel, nicel karma yöntem yaklaşımları. nitel yöntemler (183-213). 4. Baskıdan Çeviri. Ankara: Eğiten Kitap.
Fensham, P., & Bellocchi, A. (2013). Higher order thinking in chemistry curriculum and ıts assessment. Thinking Skills and Creativity, 10, 250-264.
Gazel, A. A. ve Erol, H. (2012). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders programındaki kazanımların taksonomik açıdan değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 5(2), 202-222.
Gezer, M. ve İlhan, M. (2014). 8. Sınıf vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi kazanımları ile değerlendirme sorularının solo taksonomisine göre incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 19 (32), 193-207.
Gezer, M., İlhan, M., Öner Sünkür, M. ve Çetin, B. (2014, Mayıs). Sosyal bilgiler dersi sınav sorularının solo taksonomisine göre incelenmesi. III. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Gaziantep Eğitim Fakültesi, Gaziantep, Türkiye.
Gezer, M. ve Şahin, İ.F. (2014, Eylül). 8.Sınıf türkiye cumhuriyeti inkılâp tarihi ve atatürkçülük dersi kazanımları ile temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınav (teog) sorularının solo taksonomisine göre analizi. YILDIZ International Conference on Educational Research and Social Studies, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Hattie, J. A., & Purdie, N. (1994). Using the SOLO Taxonomy to Classify Test Items. Unpublished manuscript, University of Western Australia, Graduate School of Education, Perth, Aus.
Hattie, J. A., & Purdie, N. (1998). The SOLO model: Addressing fundamental measurement issues. In B. Dart & G. Boulton-Lewis (Eds.), Teaching and learning in higher education (pp. 145-176). Melbourne, Aus: ACER.
Hattie, J. A. C., & Brown, G.T.L. (2004, September). Cognitive processes in as TTle: The SOLO taxonomy. asTTle Technical Report #43, University of Auckland/Ministry of Education.
Imrie, B. W. (1995). Assessment for learning and taxonomies. Assessment & Evaluation in Higher Education, 20(2), 175-189.
Kanuka, H. (2011). Interaction and the online distance classroom: do instructional methods effect the quality of interaction? Journal of Computing in Higher Education, 23(2- 3), 143-156.
Leung, C. F. (2000). Assessment for learning: using solo taxonomy to measure design performance of design & technology students. International Journal of Technology and Design Education, 10, 149-161.
McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2010). Research in education: evidence-based ınquiry. (7th ed.). Boston, MA: Pearson.
MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=38 adresinden 10.08.2014 tarihinde erişilmiştir.
MEB (2014). İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Kitabı (4-7. Sınıf). http://www.meb.gov.tr/2014-2015-egitim-ogretim-yilinda-okutulacak-ilk-ve-orta-ogretim-ders-kitaplari/duyuru/7013 adresinden 10.08. 2014 tarihinde erilişmiştir.
Minogue, J., & Jones, G. (2009). Measuring the ımpact of haptic feedback using the solo taxonomy. International Journal of Science Education, 31(10), 1359-1378.
NCSS, (1992). What is Social Studies? Washington DC: Naitonal Council for the Social Studies. www.socialstudies.org/standarts/introduction adresinden 15.08.2014 tarihinde erişilmiştir.
Padiotis, I., & Mikropoulos, T.A. (2010). Using SOLO to evaluate an educational virtual environment in a technology education setting. Educational Technology & Society, 13(3), 233–245.
Pegg, J., & Davey, G. (1998). Interpreting Student Understanding in Geometry: A Synthesis of Two Models. In R. Lehrer & D. Chazan (Eds.), Designing learning environments for developing understanding of geometry and space (pp. 109–135). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Scouller, K. (1998). The influence of assessment method on students’ learning approaches: multiple choice question examination versus assignment essay. Higher Education, 35, 453-472.
Semenderoğlu, A. ve Gülersoy, A.E. (2005). Eski ve yeni 4-5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 141-152.
Smith, G. H., Wood, L. N., Coupland, M., Stephenson, B., Crawford, K. & Ball, G., (1996). Constructing mathematical examinations to assess a range of knowledge and skills. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 27(1), 65-77.
Sönmez, V. (2005). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tekin, H. (2009). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
Van Rossum, E. J. & Schenk, S. M. (1984).The relationship between learning conception, study strategy and learning outcome. British Journal of Educational Psychology, 54, 73-83.
Yıldırım, A. ve Şimşek H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.