Sınıf Öğretmeni Adaylarının ‘Değer’ Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının “Değer” kavramı hakkındaki düşüncelerine ilişkin metaforik algılarını tespit etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2014–2015 eğitim-öğretim yılında Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalında 4. Sınıfta okuyan 135 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma grubu, kolay ulaşılabilir durum örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Katılımcıların her birinin öncelikle değer kavramı hakkındaki düşüncelerini yazmaları daha sonra da “değer………..… gibidir; çünkü …………….” biçimindeki formları doldurmaları istenmiştir. Bu formlardan elde edilen veriler ile öğrencilerin değer kavramına ilişkin düşünceleri incelenecektik. Öğrencilerin oluşturdukları metaforlar ve bu metaforların ortak özellikleri belirlenmeye çalışılacaktır. Araştırma nitel bir araştırmadır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının değerlere ilişkin düşünceleri 7 ana temada toplanmış ve 330 farklı görüşe ulaşılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, katılımcılar değer kavramına ilişkin olarak toplam 107 adet geçerli metafor üretmiştir. Bu metaforlar daha önce oluşturulan 7 tane tema altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Değerler; Metafor; Sınıf Öğretmeni

The Thoughts And Metaphorıc Perceptıons Of Prımary School Teacher Candıdates About Value Concept

The aim of this research is to identify the primary school teacher candidates’ perceptions that are about values by means of metaphores. 135 primary school teacher candidates consist of the research’s study group who are senior class students in Adnan Menderes University in 2014-15 education year. The study group is accessible sample group. Some questions were asked to participants about the value and some forms were given them. First question was “what is the meaning of value”. In order to collect data participants were asked to complete the prompt “Values are like…………because…….” By means of these forms students’ thoughts about values and metaphores about values will be revealed. This research is a qualitative. In data analysis content analyse method was used. Primary teacher candidates’ views about values were collected in 7 main themes and reached 330 different views. Participants produced 107 proper metaphores about value concepts. Later,these metaphores were collected under 7 different categories according to common charecteristics.

Keywords:

Value; Metaphores;Primary School Teacher Candidate,

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 2. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde “yardımseverlik” değerinin etkinlik temelli öğretimi ve öğrencilerin tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara.
Aral, D. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı 6. sınıf türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bolu.
Avcı, N. (2004). Üniversite gençlerinin bireysel ve toplumsal değerlere ilgi ve bakışı Süleyman Demirel Üniversitesi örneği. ‘Değerler Ve Eğitimi Uluslar Arası Sempozyumu’. 26- 28 Kasım. İstanbul. S. 819- 851.
Aydın, M. (2003). “Gençliğin değer algısı: Konya örneği”, Değer Eğitimi Dergisi, 3, 129-130.
Bal, U. G. (2004). Çocuklar ve değerler eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi. 45, 18-20.
Balcı, N. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
Balcı, F.A. ve Yanpar, Yelken T. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Çelikten, M.( 2006).Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı, 21 Yıl : 2006/2,s.269-28.
Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin iklim kavramıyla ilgili metaforları (Zihinsel İmgeleri). Turkish Studies. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish and Turkic. Volume 5, İssue 3.
Doğan, S., Uğurlu, C, T., ve Çetinkaya, M. (2013). Öğretmenlerin değerler eğitimi üzerine görüşleri (Nitel Bir Çalışma). VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitapçığı, s. 91-97.
Elbir, B, Bağcı, C. (2013). Değerler Eğitimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Düzeyindeki Çalışmaların Değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(1), 1321-1333
Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmış doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Eskişehir.
Gömleksiz, M., N.,( 2004). Lise öğrencilerinin toplumsal değerlere ilişkin tutumları: elazığ ili örneği. ‘Değerler Ve Eğitimi Uluslar Arası Sempozyumu’. 26- 28 Kasım. İstanbul. S. 727-742
Güven, B. ve Güven, S.(2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
Güzel, Candan, D. ve Ergen, G. (2014). 3. Sınıf Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 134-161.
Kuçuradi, I. (1998). İnsan ve değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
Kuşdil E. ve Kağıtçıbaşı. Ç. (2000). Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
Lakoff, G. ve Johnson M. (2005). Metaforlar hayat anlam ve dil (Çeviren: Gökhan Yavuz Demir). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
MEB. (2005). İlköğretim 1., 2. ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve öğretmen klavuzu. Talim Terbiye Kurul Başkanlığı, Ankara.
Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 293- 310.
Özgüven, İ. Ethem. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative methods and evaluation methods. London: Sage Publications.
Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2005). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. XIV. Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, 28-30 Eylül.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
Tamimi, Y. (2005). Örgüt kültürünün metaforlarla analizi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
TDK. (2015). Büyük Türkçe Sözlük. http://tdk.gov.tr adresinden15.03.2015 tarihinde erişildi.
Yaşar, Ş. ve Girmen, P. (2012). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 13-23.
Yazıcı, K.(2006). Değerler eğitimi’ne genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19(19), 499.
Yazıcı, M.(2013). Toplumsal Değişim ve Sosyal Değerler. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer p. 1489-1501
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.