Niyazi ACER, Tolga ERTEKİN, Şerife ÇINAR, Tuğba KOÇ POLAT

SAKRUM KEMİĞİNİN MORFOMETRİK DEĞERLENDİRİLMESİ VE EKLEM YÜZEY ALANLARININ HESAPLANMASI

Os sacrum, lumbosakral, sakral ve sakroiliak şekil bozuklukları veya yaralanmalarının tedavisinde füzyon ve stabilizasyon alanına dahil edilen önemli bir kemik yapıdır. Bu nedenle os sacrum'un normal anatomik yapısının ve morfometrik değerlerinin iyi bilinmesi, bu bölgeye uygulanacak operasyonlar sırasında olası komplikasyonları önleyebilir. Bu çalışmada kuru os sacrum örnekleri üzerinde detaylı morfometrik ölçümler yapılması ve os sacrum'un eklem yüzey alanlarının hesaplanması amaçlanmıştır. Çalışma Erciyes Üniversitesi Anatomi Anabilim Dalında bulunan 30 adet kuru os sacrum örnekleri üzerinde 0.01 milimetre (mm) duyarlılığındaki dijital kumpas kullanılarak yapıldı. Kuru kemik örneklerinde yaş ve cinsiyet ayırımı yapılmadı. Morfometrik ölçümler basis osis sacri, facies dorsalis, facies pelvica ve facies auricularis yüzlerinde iki taraflı ve tek taraflı olarak yapıldı. Os sacrum'un facies auricularis'lerinin alanları Image J programı kullanılarak ölçüldü. Os sacrum üzerinde yapılan bilateral ölçümlerde istatistiksel olarak anlamlı bir fark belirlenmedi (p>0.05). Facies auricularis ortalama alanı sağ tarafta 1028.15±232.92 mm2, sol tarafta ise 1042.45±220.72 mm2 olarak ölçüldü. Os sacrum'un facies auricularis'inin alan ölçüm değerleri ile os sacrum'un pars lateralis'inde yapılan vertebrae sacrales 1 ve 2 (S1 ve S2) düzeyindeki sağ ve sol ölçüm verileri arasında pozitif yönde korelasyon belirlendi. Bu çalışmanın os sacrum'a yönelik cerrahi yaklaşımlarda özellikle sakral enstrümantasyonda cerrahlar ve klinisyenlere yararlı olacağı kanaatindeyiz.

MORPHOMETRIC EVULATION AND CALCULATION OF JOINT SURFACE OF SACRUM BONE

Sacrum is an important bone structure which is used in the treatment of deformities and injuries of the lumbosacral, sacral, and sacroiliac joints. Thus, if the normal anatomic structure and morphometric values of the sacrum is well known, possible complications which may arise during the operations to be applied to this area can be prevented. The aim of the current study was to make detailed morphometric measurements and to calculate surface area of the joint on dry sacrum samples. This study was performed by a digital caliper sensitive to 0.01 milimeter (mm) on 30 dry sacrum samples obtained from Department of Anatomy in Erciyes University. The age and gender discrimination was not made on dry bone specimens. Morphometric measurements were performed two-sided and one-sided on superior sacral base, and pelvic surface, dorsal surface, auricularis face of sacrum. The auricularis face area of sacrum was calculated, by using ImageJ software. No significant difference was determined between all bilateral morphometric measurements of sacrum (p>0.05). The mean area of the right and left auricularis faces were calculated as 1028.15±232.92 mm2, 1042.45±220.72 mm2 respectively. The positive correlations were determined between the area values of auricularis face and bilateral measurements performed at sacral vertebrae 1 and 2 (S1 and S2) level of lateral surface of sacrum. We believe that the results of this study will be beneficial for surgeons and clinicians for the surgical approaches to sacrum especially in sacral instrumentation.

PDF

___

Arıncı K. Elhan A. Anatomi, 1. Cilt, Güneş Kitabevi, Ankara, 2006: ss 58-63,124-126.
Çimen M. Sistematik Anatomi Ders Kitabı, Cumhuri- yet Üniversitesi Yayınları, Sivas, 2003: ss 27.
Sarsılmaz M. Anatomi Sistemler, Nobel Yayın Dağı- tım, Ankara, 2000: ss 26.
Drake RL, Vogl W, Mitchell AWM. Çev. Edi. Yıldırım M. Gray's Anatomy, Güneş Kitabevi, Ankara, 2007: ss 383-384.
Borrelli J, Koval KJ, Helfet DL. Operative stabilization of fracture dislocations of the sacroiliac joint. Clin Orthop 1996; 329: 141-146.
Başaloğlu H, Turgut M, Taşer FA, et al. Morphometry of the sacrum for clinical use. Surg Radiol Anat 2005; 27: 467-471.
Chen PC, Tang SFT, Hsu TC. Ultrasound guidance in caudal epidural needle placement. Anaesthesiology ; 101: 181-184.
Bush K, Hillier S. A controlled study of caudal epidural injections of triamcinolone plus procaine for the management of intractable sciatica. Spine ; 16: 572-575.
Cuckler JM, Bernini PA, Wiesel SW. The use of epidural steroids in the treatment of radicular pain. J Bone Joint Surg Am 1985; 67: 63-66.
Aggarwal A, Sahni HD. Morphometry of sacral hiatus and its clinical relevance in caudal epidural block. Surg Radiol Anat 2009; 31: 276-284.
Ebraheim NA, Coombs R, Jackson WT, et al. Percutaneous computed tomography-guided stabilization of posterior pelvic fractures. Clin Orthop 1994; 307: 222-228.
Mirkovic S, Abitbol JJ, Steinman J, et al. Anatomic consideration for sacral screw placement. Spine ; 16: 289-294.
Morse BJ, Ebraheim NA, Jackson T. Preoperative CT determination of angles for sacral screw placement. Spine 1994; 19: 604-607.
Duman T. Yetişkinlerde Os sacrum'un çok kesitli bilgisayarlı tomografi (ÇKBT) ile morfometrik ince- lenmesi, Konya, 2009; ss 63-67.
Arman C, Naderi S, Kiray A, et al. The human sacrum and safe approaches for screw placement. J Neurosci 2009; 16: 1046-1049.
Mishra SR, Singh PJ, Agrawal AK, et al. Identification of sex of sacrum of Agra region. J Anat Soc India 2003; 52: 132-136.
Esenkaya İ, Aluçlu MA, Kavaklı A, et al. Radiologic and morphologic evaluation of the lateral sacral mass. Acta Orthop Traumatol Turc 2003; 37: 330
Ebraheim NA, Xu R, Biyani A, et al. Morphologic considerations of the first sacral pedicle for iliosacral screw placement. Spine 1997; 22: 841
Asher MA, Strippgen WE. Anthropometric studies of the human sacrum relating to dorsal transsacral implant designs. Clin Orthop 1986; 203: 59-62.
Comas J, Charles C. Manual of Physical Anthropology (revised and enlarged English edition) Thomas Springfield, Illinois, USA, 1961; pp 416.
Matta JM, Tornetta P. Internal fixation of unstable pelvic ring injuries. Clin Orthop 1996; 329: 129
Tornetta P 3, Matta JM. Outcome of operatively treated unstable posterior pelvic ring disruptions. Clin Orthop 1996; 329: 186-193.
Kellam JF, McMurtry RY, Paley D, et al. The unstable pelvic fracture. Operative treatment. Orthop Clin North Am 1987; 18: 25- 41.