Meral BAYAT, Emine ERDEM, Öznur TOSUN, Özlem AVCI, Zübeyde KORKMAZ

KLİNİK SORUMLU HEMŞİRELERİN SOSYOTROPİ OTONOMİ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

Sosyotropi, kişinin diğer insanlarla olumlu ilişkiler kurabilmesi, otonomi ise bireyin bağımsızlığı olarak tanımlanmaktadır. Hemşirelerin nitelikli bakım sunabilmeleri için sosyotropi ve otonomi özelliklerinin gelişmiş olması gerekmektedir. Bu araştırma, klinik sorumlu hemşirelerin sosyotropi otonomi kişilik özelliklerini belirlemek amacı ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma, kurum izni alınan bir üniversite hastanesinde çalışan ve onamları alınan 50 klinik sorumlu hemşiresi ile yapılmıştır. Veriler, anket formu ve Sosyotropi Otonomi Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ve çalışma yılı ortalamaları sırasıyla 37.62±4.44 ve 18.43±4.82 yıl olarak bulunmuştur. Hemşirelerin; %82.0'ının önlisans mezunu olduğu ve %84.0'ının daha önce başka bir kurumda çalışmadığı belirlenmiştir. Hemşirelerin; %86.0'ının meslek derneğine üye olmadıkları, %72.0'ının bilimsel yayın takip etmedikleri, %74.0'ının hizmetiçi eğitimlere katıldıkları ve %54.0'ının çalıştıkları klinikte otonom davranışlarının desteklendiği saptanmıştır. Hemşirelerin; sosyotropi ve otonomi puan ortalamaları sırasıyla 69.70±16.11 , 77.08±18.57 olarak belirlenmiştir. Evli, 40 yaş ve üzeri, 21 yıl ve üzeri çalışma yılı olan, cerrahi kliniklerinde çalışan, çalıştıkları klinikte otonom davranışları desteklenen klinik sorumlu hemşirelerin sosyotropi ve otonomi; bilimsel yayınları takip eden, hizmetiçi eğitimlere katılan hemşirelerin otonomi puan ortalamalarının yüksek olduğu, fakat aralarındaki farkın istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Bu bulgulara göre; hemşirelerin otonom davranışlarının desteklenmesi ve mesleki otonomiyi geliştirecek şekilde eğitim programlarının oluşturulması önerilebilir.

THE CLINIC HEAD NURSES' SOCIOTROPIC AUTONOMIC PERSONALITY FEATURES

Sociotropy is to establish positive relationships with other people. However, autonomy is defined as an individual's independence. Nurses should have advanced sociotropic autonomic personality features for care quality. This study was conducted descriptively to determine the clinic head nurses' sociotropic autonomic personality features. The study sample consisted of the 50 clinic head nurses in an university hospital. In the study, the permission of the institution and informed consent from nurses were taken. The data were collected by a questionnaire form, SociotropyAutonomy Scale. The mean age and working years of the nurses were 37.62±4.44 and 18.43±4.82 years, respectively. Of the nurses, 82.0% held associate degree, 84.0% did not work at another institution before, 86.0% were not members of any profession association, 72.0% did not follow any scientific publication, 74.0% participated inservice training and 54.0% supported their autonomic behaviors in clinics. The mean sociotropy and autonomy scores were 69.70±16.11 , 77.08±18.57 , respectively. The mean sociotropy and autonomy scores of the nurses married, aged 40 and over years old, had working duration 21 years and above, working in surgical clinics and supported for their autonomic behaviors in clinics were high (p>0.05). Also, the mean autonomy scores of the nurses who followed any scientific publication and participated inservice training were high (p>0.05) In conlusion, training programs developing professional autonomy is recommended and the autonomous behaviors of the nurses should be supported.

PDF

___

Erdem R, Yıldırım HH, Atilla G ve ark. Hastane çalı- şanlarının kişilik özellikleri ve zamanı kullanma biçimlerinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2009; 12: 105-120.
Bagby RM, Gilchrist EJ, Rector NA, et al. The stability and validity of the sociotropy and autonomy personality dimensions as measured by the revised personal style inventory. Cognit Ther Res 2001; 25: 765-779.
Frewen PA, Dozois DJA. Social, achievement, and control dimensions of personality-life event vulnerability to depression. Cognit Ther Res 2006; 30: 1-17.
Kabakçı E. Üniversite öğrencilerinde sosyotropi/ otonomi kişilik özellikleri, yaşam olayları ve depresif belirtiler. Türk Psik Derg 2001; 12: 273- 282.
Kaya N, Aştı T, Acaroğlu R, ve ark. Hemşire öğrenci- lerin sosyotropik-otonomik kişilik özellikleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Cumhuriyet Üniver- sitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 10: 1- 11.
Campbell DG, Kwon P, Reff RC, Williams MG. Sociotropy and autonomy: An examination of interpersonal and work adjustment. J Pers Assess 2003; 80: 206-207.
Sato T, McCann D. Individual differences in relatedness and individuality: An exploration of two constructs. Pers Individ Dif 1998; 24: 847-859.
Sato T. Sociotropy and autonomy: The nature of vulnerability. J Psychol 2003; 137: 447-466.
Lynch TR, Robins CJ, Morse JQ. Couple functioning in depression: The roles of sociotropy and autonomy. J Clin Psychol 2001; 57: 93-103.
Rojewski JW, Kim H. Career choice patterns and behavior of work-bound youth during early adolescence. J Career Dev 2003; 30: 89-108.
Erdemir F. Hemşirenin rol ve işlevleri ve hemşirelik eğitiminin felsefesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşi- relik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2: 59-63.
ŞahinN, Ulusoy M, Şahin N. Exploring the so- ciotropy-autonomy dimensions in a sample of Turk- ish psychiatric inpatients. Journal of Clinical Psy- chology 1993; 49: 751-763.
Savaşır I, Şahin NH. Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Türk Psiko- loglar Derneği Yayınları No: 9, Özyurt Matbaası, Ankara, 1997, ss 54-61.
Karadağ A. Meslek olarak hemşirelik. Atatürk Üni- versitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2002; 5: 1 -8.
Çam O, Engin E. Psikiyatri kliniğinde çalışan hemşi- relerde farkındalık eğitiminin bireysel performans standartlarına etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry 2006; 7: 82-91.
Adams D, Miller BK. Professionalism in nursing behaviors of nurse practitioners. J Prof Nurs 2001; 17: 203-210.
Wynd CA. Current factors contributing to professionalism in nursing. J Prof Nurs 2003; 19: 251-261.
MacDonald C. Nurse autonomy as relational. Nursing Ethics 2002; 9: 194-201.
Malak B, Üstün B. Hemşirelerin sosyotropi-otonomi kişilik özellikleri ve tükenmişlik düzeyleri arasında- ki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011; 1 -16.
Collins SS, Henderson MC. Autonomy: Part of the nursing role? Nursing Forum 1991; 26: 23-29.
Bieling PJ, Beck AT, Brown GK. The sociotropy- autonomy scale: Structure and implications. Cognit Ther Res 2000; 24: 763-780.