Esra BALCIOĞLU, Betül YALÇIN, Gözde Özge ÖNDER, Saim ÖZDAMAR

METOKSİKLORUN BÖBREK VE KARACİĞER DOKULARI ÜZERİNE ETKİSİ

Endokrin bozucu; sağlıklı bir organizmada veya onun gelecekteki neslinde endokrin sistemin çalışmasını değiştirerek, sağlık sorunlarına neden olan dışarıdan alınan bir maddedir. Metoksiklor (MXC) yaygın olarak kullanılan organoklorür bir pestisittir. Bu araştırmanın amacı, MXC uygulaması ile oluşturulan oksidatif stresin karaciğer ve böbrek dokusu üzerinde meydana getirdiği değişiklikleri tespit etmektir.Wistar albino sıçanlar üç gruba ayrıldı. Deney gruplarına 10 ml susam yağı içinde 8 mg/kg ve 16 mg/kg intraperitoneal olarak 20 gün verildi. Dokular genel histolojik yapıyı görmek amacıyla Hematoksilen-Eozin (H&E) ve Periyodik Asit Schiff (PAS) ile boyandı. Apoptotik hücreleri belirlemek amacıyla TUNEL yöntemi kullanıldı.Düşük dozdan yüksek doza doğru sinüzoidal açıklıklarda genişleme ve hepatositlerin ışınsal diziliminde düzensizlikler gözlendi. Deney gruplarında bazı hepatositlerde çekirdeğin kaybolduğu, vakuol görünüm aldığı, bazılarında ise iri ve heterokromatik yapıda olduğu gözlendi. Deney gruplarının böbrek dokularında, proksimal kıvrıntılı tübüllerin lümeninde genişleme, fırçamsı kenar kaybı ve glomerul boşluğunda genişleme gözlendi. Artan dozlarda MXC’ye maruziyetin böbrek ve karaciğer dokusunda oksidatif stres meydana getirdiği belirlendi.

Anahtar Kelimeler:

Metoksiklor, Karaciğer, böbrek

PDF

___

1. Cummings AM. Methoxychlor as a model for environmental estrogens. Crit Rev Toxicol 1997; 27: 367–379.
2. Bigsby R, Chapin RE, Daston GP et al. Evaluating the effects of endocrine disruptors on endocrine function during development. Environ Health Perspect 1999; 107: 613-618.
3. Solomon GM, Schettler T. Environment and health. 6.Endocrine disruption and potential human health implications. CMAJ 2000; 163: 1471-1476.
4. Ünüvar T, Büyükgebiz A. Fetal and Neonatal Endocrine Disruptors. J Clin Res Pediatr Endocrinol 2012; 4: 51-60.
5. Gray LE Jr, Wilson VS, Stoker T et al. Adverse effects of environmental antiandrogens and androgens on reproductive development in mammals. Int J Androl 2006; 29: 96–104.
6. Weuve J, Sanchez BN, Calafat AM et al. Exposure to phthalates in neonatal intensive care unit infants: urinary concentrations of monoesters and oxidative metabolites. Environ Health Perspect 2006; 114: 1424-31.
7. Özen S, Darcan Ş. Effects of Environmental Endocrine Disruptors on Pubertal Development. JCRP 2011; 3:1-6.
8. Wauchope, RD, Butler TN, Hornsby AG, et al. The SCS/ARS/CES pesticide properties database for environmental decision-making. Rev Environ Contam Toxicol 1992; 123: 1–155.
9. Goldman JM, Laws SC, Balchak SK, Cooper RL, Kavlock RJ. Endocrine-disrupting chemicals: Pre-pubertal exposures and effects on sexual maturation and thyroid activity in the female rat. A focus on the EDSTAC recommendations. Crit Rev Toxicol 2000;30: 135-196.
10. Stoker TE, Parks LG, Gray LE, Cooper RL. Endocrine-disrupting chemicals: Prepubertal exposures and effects on sexual maturation and thyroid function in the male rat. A focus on the EDSTAC recommendations. Crit Rev Toxicol 2000;30: 197–252.
11. El-Gohary M, Awara WM, Nasser S, et al. Deltamethrin Induced testicular apoptosis in rats: the protective effect of nitric oxide synthase inhibitor. Toxicology 1999; 132: 1-8.
12. Vural N. Toksikoloji. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları No: 73, Ankara 2005.
13. Kalıpçı E. 2,4-D Herbisitler ve Endüstriyel Atık Sularının Ekotoksik Etkilerinin Azaserin-Sıçan Modelinde Karaciğer ve Pankreasta Araştırılması. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya 2011; ss 114.
14. Morgan JM, Hickenbottom JP. Comparison of selected parameters for monitoring methoxychlor-induced hepatotoxicity. Bull Environ Contam Toxicol. 1979;23: 275-80.
15. Yavaşçaoğlu I, Kahveci ŞF, Kutlay O ve ark. Organik fosforlu insektisid entoksikasyonlarında hematürietyolojisinin çalışma ile açıklaması, Uludağ Üniversitesi Tıp Fak Dergisi. 1993;3: 291-293.
16. Mohan Manikkam, M. Muksitul Haque, Carlos Guerrero-Bosagna, Eric E. Nilsson, Michael K. Skinner. Pesticide Methoxychlor Promotes the Epigenetic, Transgenerational Inheritance of Adult-Onset Disease through the Female Germline PLOS ONE 2014; https://doi.org/10.1371/journal.pone.0102091.
17. Zaleska-Freljan KI, Kosicka B, Zbiegieni B. The histological changes in some organs of the laboratory mice after intragastrically given bromfenvinphos and mixture of bromfenvinphos with methoxychlor. Pol J Pharmacol Pharm.1983;35: 185–193.
18. Betrosian A, Balla M Kofiri G. Et all. Multiple systems organfailure from organophoshate poisoning. J Toxicol Clin Toxicol 1995: 33; 257-260.
19. Neveen A. EL Nisr, Eman E. El-Sharkawy, M. R. Abd Ellah Walaa M. Et. al. Ameliorative effect of propolis against methoxychlor induced hepato renal dysfunction. Basic Research Journal 2013:1;07-16.
20. Elsharkawy EE, Sharkawy AA. Evaluation of Subacute Toxicity Induced by Methoxychlor: The protective Effect of Ascorbic acid. J. Advanced Vet. Res. 2011:1;119-126.
21. Cengiz, E.I. Unlu, E. Sub-lethal Effects of Commercial Deltamethrin on the Structure of the Gill, Liver and Gut Tissues of Mosquitofish, Gambusia affinis:Amicroscopic Study. Environmental Toxicology and Pharmacology, 2006. 21: 246–253.