Sözlü çeviride kullanılan teknolojik araçların sınıflandırılması

Günümüzde hiç olmadığı kadar artan kültürlerarası etkileşim alanlarında, teknolojik araçlar iletişimsel ihtiyaçlarımızı karşılamak adına oldukça yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. Farklı dilleri konuşan insanların iletişim problemlerini çözmek ve çevirmenlerin işlerini kolaylaştırmak adına tasarlanan çeviri teknolojileri üzerine gerçekleştirilen akademik çalışmalar, temel olarak yazılı çeviri teknolojileri alanında yoğunlaşmıştır. Sözlü çeviri teknolojileri araştırma sahasında ise bu bağlamda bir araştırma boşluğu mevcuttur. Halbuki kültürlerarası iletişim engellerini çözmeyi hedefleyen sözlü çeviri alanını, teknolojik gelişmelerden ayrı düşünmek mümkün değildir. Ayrıca, günümüzde sözlü çeviri teknolojileri hızla ilerlemekte ve bir doğal dilden diğer bir doğal dile otomatik sözlü çeviri yapan araçlar bulunmaktadır. Bu çalışmada, sözlü çeviri alanında kullanılan teknolojik araçların kullanım sahası, kullanım amacı ve bu teknolojilerin kullanıcı profilleri incelenmekte ve konuya dair sistematik bir sınıflandırma yapılmaktadır. Bu bağlamda yapılan sınıflandırma, araştırmacıların literatürden elde ettikleri bilgilere ve konuyla ilgili araştırmalarına dayanmaktadır. Araştırma neticesinde, sözlü çeviride kullanılan teknolojik araçlar; sözlü çevirinin farklı türlerinde kullanım durumuna göre, sözlü çevirideki otomasyon derecesine göre, çeviri eyleminde kullanıldıkları sürece göre ve sözlü çeviri eğitiminde kullanılma durumuna göre sınıflandırılmıştır. Sözlü çeviri teknolojilerinin tanıtılmasını ve sınıflandırmasını konu edinen bu çalışmanın, alanda yapılacak ileriki araştırmalara ışık tutması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sözlü çeviri, çeviri teknolojileri, sözlü çeviri teknolojileri, sözlü çeviride yenilik

Classification of technological tools used in interpreting

In today’s ever-increasing intercultural interactions, technological tools are widely used to meet our communication needs. Translation technologies, which were developed to solve communication problems of the people speaking different languages and ease the duties of translators / interpreters, have been heavily discussed in the academic studies about translation rather than interpreting. In this regard, there is a research gap in interpreting technologies research field. Indeed it is impossible to consider interpreting field aiming to break intercultural communication barriers without technological developments. Besides, interpreting technologies are rapidly developing nowadays and we can see the tools that automatically interpret from one natural language to another one. The current paper investigates interpreting technologies’ usage areas, usage purposes and user profiles and presents a systematic classification of these technologies. Within this context, the presented classification is mainly based on the insights obtained from the literature and the researchers’ reviews. Thus the current research classifies interpreting technologies in four categories, which are: the tools used in different interpreting types, an automation-based classification in interpreting technologies, a process-oriented classification and the tools used in interpreter training. This paper, which aims to introduce and classify interpreting technologies, has the purpose of sheding ligt on the further research in the related literature.

Keywords:

Interpreting, translation technologies, interpreting technologies, innovation in interpreting,

PDF

___

Alkan-Canım, S. (2013). Lisans düzeyinde çeviri eğitimiminde teknoloji eğitiminin yeri. İ.Ü Çeviribilim Dergisi, s. 127-147. Alkan-Canım, S. (2017). Bulut tabanlı bir çeviri yönetim sisteminin çevirmenler açısından avantaj ve dezavantajları üzerine bir değerlendirme. Electronic Turkish Studies. 12(23), 69-88. Aktaş, T. (2013): Notationssprache als Gedächtnisunterstützendes mittel beim Konsekutivdolmetschen. Diyalog. Interkulturelle Zeitschrift für Germanistik, s. 81-90. Andres, D. (2002): Konsekutivdolmetschen und Notation. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag. Aslan, E. (2015). Çeviri teknolojilerinin çevirmenin sınırlarını belirlemedeki rolü. V. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi. Mersin. Aslan, E. (2016). Geçmişten günümüze çeviri teknolojileri. 2016 Hoca Ahmet Yesevi Yılı Anısına Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Bilimler Kongresi. Atik, G. (2011). Sözlü çeviri yöntem ve teknikleri. Ankara: Sinemis Yayınları. Aydın, Ö. (2003): Yeni başlayanlar için Moodle: Genel bakış.Bilkent Üniversitesi. Balkul, H. İ. (2017). Suriyeli sığınmacilara sunulan yazılı ve sözlü çeviri hizmetleri: Türkiye örneklemi ve Küresel Bakış. International Journal of Language Academy, 5(4) 102-112. Balkul, H.I. (2018). A comparative analysis of translation/interpreting tools developed for Syrian refugee crisis. International Journal of Language Academy, 6(4), 32-44. Bowker, L. ve M. Barlow. (Ağustos, 2004). Bilingual concordancers and translation memories: A comparative evaluation. Proceedings of the Second International Workshop on Language Resources for Translation Work, Research and Training. Association for Computational Linguistics, 70-79. Braun, S. (2017). What a micro-analytical investigation of additions and expansions in remote interpreting can tell us about interpreters’ participation in a shared virtual space. Journal of Pragmatics, 107, 165-177. Bulut, A. ve Kurultay, T. (2001). Interpreters-in-aid at disasters: Community interpreting in the process of disaster management. The Translator. 7.2, s: 249- 263 Bührig, K. (1999). Konsekutives Übersetzen Englisch-Deutsch. Gerzymisch-Arbogast, Heidrun Gile, Daniel / House, Juliane / Rothkegel, Annely (Hg.): Wege der Übersetzungs – und Dolmetschforschung. Tübingen: Gunter Narr Verlag, s. 241-266. Costa, H., Corpas Pastor, G., & Durán Muñoz, I. (2014). Technology-assisted interpreting. MultiLingual, 143(25), 3. Çakır, A. (1994). Sözlü çeviri ve çeşitleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(1). 13-18. Daelemans, W. ve V. Hoste (Ed.). (2010). Evaluation of translation technology. Antwerp: Academic & Scientific Publishers. Demirdağ, H. E. (2013). Ardıl çeviri öğrenimi aşamasında dilsel hatalar: Birkaç ipucu. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 273-279. Diriker, E. (2005). Konferans çevirmenliği : Güncel Uygulamalar ve Araştırmalar. Scala. Diriker, E. (2010). Simultaneous conference interpreting and technology. Handbook ofTranslation Studies 1. Dü. Yves Gambier ve Luc van Doorslaer (ed.) 329-332. Doğan, A. (2002a). Ardıl çeviride dikkat odakları. Çeviribilim ve Uygulamaları, 12, 25-37. Doğan, A. (2009). Sözlü çeviri, çalışmaları ve uygulamaları. Ankara. Doherty, S. ve D. Kenny (2014). The design and evaluation of a statistical machine translation syllabus for Translation students. The Interpreter and Translator Trainer, 8.2, 295-315. Durukan, E. (2017). Ardıl çeviri eğitiminde not almanın önemi ve not alma duyarlılığının pekiştirilmesi. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 102-112. Eraslan, Ş. (2013). Ardıl çeviride kullanıcı beklentileri. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, 57-85. Esselink, B. (2000). A practical guide to localization. Amsterdam: John Benjamins Publishing. Fantinuoli, C. (2016). InterpretBank. Redeﬁning computer-assisted interpreting tools. Proceedings of the 38th Confrence Translating and the Computer, 42-52. Fantinuoli, C. (2018). Computer-assisted Interpreting: Challenges and future perspectives. Konınklijke Brill NV. Fantinuoli, C. ve Prandi, B. (2018). Teaching information and communication technologies. trans-kom, 162-182. Garcia, I. (2009b). Research on translation tools. A. Pym ve A. Perekrestenko (Ed.). Translation Research Projects 2 içinde. Tarragona: Intercultural Studies Group, 27-33. Gaspari, F. (Eylül 2001). Teaching machine translation to trainee translators: A survey of their knowledge and opinions. MT Summit VIII: Workshop on Teaching Machine Translation. Santiago de Compostela, Spain: 35-44. Hutchins, W. J. ve H. L. Somers (1992). An introduction to machine translation. Londra: Academic Press. Ivona Brizar (2014) Masterarbeit „Speech-to-Speech Translation Apps Ein kritischer Vergleich“ Uni Wıen Kahraman, R. (2010). Göç ve çeviri: İltica başvurularında sözlü çeviri uygulamaları vetoplum çevirmeninin rolü.Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi,İstanbul Kautz, U. (2002), Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens, München: Goethe Institut. 2. Baskı. Ko, L. (2006). Teaching interpreting by distance mode.Interpreting 8.1 (67-96. Ko, L. (2008). Teaching interpreting by distance mode: An empirical study.» Meta 53.4, 814-840. Korkmaz, İ. ve Acar, E. N. (2017). SDL TradosStudio yazılımı üzerinden bilgisayar destekli çeviri teknolojileri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(19), 1-16. Kurz, I. (2001). Conference interpreting: Quality in the ears of user. Meta, 46: 2, s: 384-410. Kuşçu, E. (2015). Çeviride yapay zeka uygulamaları. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 45-58. Odacıoğlu, M. C. (2017). Çeviribilimde Yerelleştirme Pradigmasına Doğru. İstanbul: Gece Kitaplığı O’Hagan, M. ve D. Ashworth (2002). Translation-mediated communication in a digital world. Clevedon: Multilingual Matters. O’Hagan, M. (2012). The Impact of new technologies on Translation Studies: A technological turn? C. Millan-Varela, C. Millan ve F. Bartrina. (Ed.). Routledge Handbook of Translation Studies içinde. Londra / New York: Routledge, 503-518. Özkaya, E. (2017). Sözlü çeviri araştırmalarında mecra dönüşümü. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 108-119. Pan, J. (2016). Linking classroom exercises to real-life practice: a case of situatedsimultaneous interpreting learning.The Interpreter and Translator Trainer 10 (1), 107132. . Pöchhacker, F. (2000). Dolmetschen-Konzeptuelle Grundlagen und deskriptive Untersuchungen. Stauffenburg Verlag. Pym, A. (2006). Asymmetries in the teaching of translation technology. Pym, A., A. Perekrestenko ve B. Starink (Ed.). Translation technology and its teaching içinde. Tarragona: Universitat Rovira i Virgili (Intercultural Studies Group) 113-124. Samson, R. (2005). Computer assisted translation. M. Tennet (Ed.). Training for the new millenium: Pedagogies for Translation and Interpreting içinde. Amsterdam ve Philadelphia: John Benjamins, 101-122. Şahin, M (2013). Çeviri ve teknoloji. İzmir: İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları. Şahin, M. (2015). Çevirmen adaylarının gözünden İngilizce-Türkçe bilgisayar çevirisi ve bilgisayar destekli çeviri: Google deneyi. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 43-60. Şahin, M. ve Eraslan, Ş. (2017). Sözlü çeviri eğitiminde yeni yaklaşımlar: Sanal dünyalar. M. Ş. Yetkiner içinde, Dilbilim Çeviribilim Yazıları. Anı Yayınları, 189-202. Şan, F. (2013). The use of technology in academic translator training In the restructuring process of higher education. The Online Journal of Distance Education and e-Learning. 1.2, http://www.tojdel.net/volume/tojdel-volume01-i02.pdf#page=34 (20.12.2013) Taylor-Bouladon, V. (2001). Conference Interpreting: Principles and practice. Adelaide: Crawford House Publishing. Tosun, M. ve Kabukcik, S. (2013). Genel çeviri kuramlarının sözlü çeviriye etkisi ve sözlü çeviriyi yazılı çeviriden ayıran özellikler. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 174-181. Yavanoğlu, U. ve Sağıroğlu, Ş. (2010). Web tabanlı otomatik dil tanıma ve çevirme sistemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, 483-494. Yetkiner, N. K., Oktar, L., Yavuz, Y. ve Özgen, M. (2015). Yazılı metinden sözlü çeviride akıcısızlık ve duraklar:. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 32(2), 103-118. Yıldırım, C. (2017). Çeviri belleği sistemlerinde gerçekleştirilen çevirilerde çevirinin kalitesi ve çevirmenlerin görünürlüğü/ görünmezliği hususlarının değerlendirilmesi. Proceedings Book of 2nd International Scientific Researches Congress on Humanities and Social Sciences (IBAD-2017) . İstanbul.