Ali Şir Nevâyî’nin Vakfiye adlı eserindeki eğitsel ögelerin incelenmesi

Ali Şir Nevâyî devlet adamı kişiliğinin yanı sıra edebî özellikleriyle de ön plana çıkmıştır. Kendisine ait otuza yakın eseri olduğu bilinmektedir. Dönemin sosyal devlet anlayışının simgesi vakıflardır. Vakfiye’de Ali Şir Nevâyî’nin birçok vakfın kuruluşunda da önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Ali Şir Nevâyî kurduğu vakfın bölümlerinden işleyişine dek vakfın yol haritası niteliğindeki Vakfiye adlı eserini ortaya koymuştur. Bu araştırmanın amacı, Vakfiye’deki eğitsel unsurları tespit ederek incelemektir. Nitel olarak tasarlanan araştırmada doküman analizi kullanılarak eğitsel içerikli bölümler belirlenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Tespit edilen eğitsel ögelerden kodlar oluşturularak değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda, Vakfiye’de eğitim öğretim faaliyetlerini yerine getiren öğretmenlerin niteliklerinden toplum hayatının düzgün bir şekilde devam etmesi için nelere dikkat edilmesi gerektiğine kadar birçok alanda bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgilerden yola çıkarak eserden öğretmenlerde bulunması gereken özelliklere, sır tutmanın, adaletli / adil olmanın önemine, liyakatin önemine, vefalı olmanın önemine, sorumluluğun önemine, bağlılığın önemine ilişkin bulgular ve toplumsal sorunlara ilişkin bilgiler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ali Şir Nevâyî, Vakfiye, eğitsel ögeler

Examination of educational elements in Ali-Shir Nava’i’s work titled Vakfiye

Ali-Shir Nava'i came into prominence with his literary features, as well as being a statesman. Number of his known works is close to thirty. Foundations was the symbol of the understanding of a social state in that era. Sources suggest that Ali-Shir Nava'i played a vital role in the formation of many foundations. Ali-Shir Nava'i created his work titled 'Vakfiye', which serves as a road map to foundations, from the departments under the foundation to its operations. The purpose of this study is to determine and examine the educational elements in 'Vakfiye'. Sections containing educational content was determined by using document analysis in the qualitatively designed study. Obtained data were analysed with content analysis method. Evaluations were made by generating codes from determined educational elements. As a result of the study, it was found that there is information relating to various areas in 'Vakfiye', from the qualities of teachers who perform educational activities, to points to take into consideration in order to properly maintain social life. In the light of this information, it was determined that the work contains information on the qualities teacher must have, the importance of keeping a secret, the importance of being just / fair, the importance of merit, the importance of loyalty, the importance of responsibility, the importance of commitment, and social problems.

Keywords:

Ali-Shir Nava’i, Vakfiye (Foundations), educational elements,

PDF

___

Adıgüzel, S. (2002). Ali Şir Nevayi, yaşamı, edebî kişiliği ve eserleri. Atatürk Üniversitesi Tükiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 19, 109-115. Alyılmaz, C. (2014). 90. yaşı dolayısıyla Prof. Dr. Meşedihanım Sadullahgızı Ne’met. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(4), 183-189. Buluş, A. (2008). Sivil toplum kuruluşlarına tarihsel bir örnek: Osmanlı vakıfları. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(16), 22-36. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demriel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Çınar, A. (2013). Değerler felsefesi ve psikolojisi. Bursa: Emin. Ercilasun, A. B. (2007). Başlangıçtan yirminci yüzyıla Türk dili tarihi. (4. baskı). Akçağ. Ertem, A. (2011). Osmanlıdan günümüze vakıflar. Vakıflar Dergisi, 36, 25-65. Eşonkulov, H. (2018). Ali Şiir Nevaî gazallerindeki sır tutmakla ilgili düşüncelerin irfani anlamları hususunda. Turkish Studies, 13(28), 417-426. Kartal, A. (2003). Alî Şîr Nevâî’nin Farsça şiirleri. Bilig, 26, 147-180. Köktekin, K. (2002). Ali Şir Nevâyi’nin Türkçeciliği. Atatürk Üniversitesi Tükiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 19, 117-121. Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. Selahattin Turan). Ankara: Nobel. Öztürk, N. (2005). İslam ve Türk kültüründe vakıflar. Vakıflar Dergisi, XXIX. Sönmez, S. (2017). Rehber öğretmenliğin Murphy yasaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2741-2751. Şahin, N. (2017). Cengiz Aytmatov’un eserlerinin değerler eğitimi bağlamında incelenmesi ve ortaokul Türkçe ders kitapları için metin önerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük. (11. Baskı). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Türk, V. (2015). Ali Şir Nevâyî, Vakfiye inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.