Edebiyat Çevirisinde Çevirmen ve Editör Kararları

Bu makalenin amacı çevirmenlerin ve editörlerin edebiyat çevirisine yaklaşımlarını örnekler üzerinden göstererek aralarındaki farklılıkları tespit etmektir. Çeviri edebiyat eserleri çevirmenin yorumundan geçerek okura ulaşır. Edebiyat metinlerinde anlam akışkan ve çok katmanlı olduğu için edebiyat metinlerini çevirmek yoğun bir anlamlandırma ve yorumlama süreci içerir. Çevirmen bu süreçte, birden fazla çözümü bulunabilen çeviri sorunlarına yoğunlaşır, yaratıcılığını kullanarak çözüm üretir ve olası çözüm seçenekleri arasından bilinçli tercihler yapar. Bilinçli tercihler yapmak anlamın sorumluluğunu almakla ilgilidir ve çevirmen, kararlarını metinden ve bağlamdan dayanak bularak gerekçelendirebilmelidir. Birinci bölümde, çeviri sorunları ve çevirmen kararlarına örnekler sunulacaktır. İkinci bölümde, editörlerin çevirmen kararları ile ilgili düşüncelerine yer verilecek ve editör düzeltilerinden örnekler sunulacaktır. Editör düzeltilerinde editörlerin, çevirmen tercihlerinin sebebini sorgulamadan genellikle tek tip çözümlere başvurdukları gözlemlenmiştir. Çevirmenlerin editörlerle işbirliği halinde çalışarak kendi kararlarını gerekçelendirmelerinin bu durumun aşılmasına katkı sağlayacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Edebiyat çevirisi, çevirmenler, editörler, çeviri sorunları, anıştırma, metinlerarasılık, çeviri kararları

Translator and Editor Decisions in Literary Translation

This paper intends to demonstrate translators’ and editors’ approach to literary translation through examples and determine differences of opinion between them. Translated literary works reach their readers through the interpretation of translators. Since meaning is plural and in flux in literary works, translating them inevitably involves interpretation which is a necessary part of understanding the text. The translator focuses on translation problems which have more than one viable solution, uses his/her creativity to find solutions and makes conscious choices among various alternatives. Making conscious decisions is about taking the responsibility of meaning. The translator should be able to justify his/her choices in accordance with the text and context. Examples of translation problems and translator decisions will be presented in the first part of this paper. Editors’ opinions about translator decisions and examples from their revisions will be provided in the second part. It was observed that editors generally tend to apply standard solutions in their revisions without giving much consideration to the reasons behind translators’ choices. The paper concludes that translators could work in cooperation with editors to justify their choices as a way of overcoming any hindrances.

Keywords:

Literary translation, translators, editors, translation problems, allusions, intertextuality, decision making in translation,

PDF

___

Akaş, C. (2011). “Editörlük: Tanı, Seyir, Tedavi”. Notos. Sayı 27: 23-28. Allen, G. (2000). Intertextuality. London: Routledge. Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Açıklamalı Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual. Birkan, Tuncay. (2012). “Editörlere Sorduk”. Ç.N. Çeviri Edebiyatı 16: 70-74. Birkan Baydan, E. (2016). Edebiyat Çevirisinde Sahneler ve Aktörler. İstanbul: Diye. Bora, Tanıl. (2005). “Editör Kimdir, Eserleri Nelerdir?” Kül Eleştiri. Sayı 2, Nisan-Mayıs: 4-12. Cuddon, J.A. (1985). A Dictionary of Literary Terms. London: Penguin. Davis, K. (2001). Deconstruction and Translation. Manchester: St. Jerome. Erhat, A. (1989). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi. Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree. Nebraska: University of Nebraska Press. Highsmith, P. (1999). The Talented Mr. Ripley. London: Vintage. Kristeva, J. (1986). “Word, Dialogue and Novel”. In Toril Moi (Ed.), The Kristeva Reader (s. 35-61). Oxford: Blackwell. Levefere, A. (1992). Translating Literature: Practice & Theory in a Comparative Literature Context. New York: The Modern Language Association of America. Nord, C. (2005). Text Analysis in Translation: Theory, Methodology, and Didactic Application of a Model for Translation-Oriented Text Analysis. (çev. Christiane Nord & Penelope Sparrow). Second Edition. Amsterdam & New York: Rodopi.