17. Yüzyıl Şairlerinden Tulû‘Î ve Rahşiyye’si

Bu makalede 17. yüzyıl şairlerinden Tulû‘î’nin hayatı, eserleri ve özelde Rahşiyye isimli eseri değerlendirilecektir. Tulû‘î’nin 17. yüzyılda kaleme aldığı Rahşiyye İstanbul Köprülü Kütüphanesi Türkçe Yazmalar bölümünde 362/35 numarayla “Kasâid-i Nef’î ve Tulû‘î ve Âli” adı ile kayıtlıdır. Eser 138 beyit olup kaside nazım şekliyle telif edilmiştir. Aruz ölçüsünün “fâilâtün / fâilâtün / fâilâtün / fâilün” kalıbıyla kaleme alınmıştır. Uzun Arapça ve Farsça terkiplerle örülü eserde 17. yüzyılın önemli akımlarından Sebk-i Hindî’nin etkisi görülmektedir. Şair, Rahşiyye’de adından da anlaşıldığı gibi 17. yüzyıl padişahlarından IV. Murad’ın atlarını methetmektedir. Çalışmada ayrıca Rahşiyye’nin çevriyazım metni araştırmacıların istifadesine sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

17. Yüzyıl, Tulû‘î, Kaside, Rahşiyye, IV. Murad

TULUI AS A SEVENTEENTH CENTURY POET AND HIS RAKHSHIYA

This article investigates the life and works of Tului who is one of seventeenth century poets. It especially focuses on his work named Rakhshiya which is registered under the title of “Kasâid-i Nafaî and Tulû‘î and Âli” in Turkish manuscript part of Istanbul Köprülü Library. Its registration number is 362/35. The work is comprised of 138 verses which authored in qasidah and the aruz prosody form as failatun / failatun / failatun / failun. The author who used long Arabic and Persian phrases in his work Rakhshiya has been influenced by one of seventeenth century movement named Sebk-i Hindi. The poet in his work Rakhshiya which it can be understood from its name eulogized the horses of Murad IV. Here it is presented the transcription text of Rakhshiya to the researchers.

Keywords:

17 century, Tului, Qasidah, Rakhshiya, Murad IV,

PDF

___

Çelebi, Kınalızâde Hasan, Tezkiretü’ş-şu’arâ. (haz. İbrahim Kutluk), Ankara: Türk Tarih Kurumu, Yayınları, 1989. Kalkandelenli İbrahim Tulû’î hk. bilgi için bkz. Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-şu’arâ: İnceleme-Metin. (haz. Filiz Kılıç), İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2010. Mehmet Tahir Efendi, Osmanlı Müellifleri, C. II, İstanbul: Meral Yayınları, 1972. Pala, İskender, Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: L&M, Yayıncılık, 406. Riyâzî, Riyâzu’ş-şu’arâ, Süleymaniye Ktp. Lala İsmail. Sâmî, Şemseddin, Kâmûsu’l-A’lâm, İstanbul: C. IV, 1311. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Ahmed Paşa Bölümü, Demirbaş No: 00362-030. Süreyya, Mehmed, Sicill-i Osmânî Yahud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmâniyye, (haz. Mustafa Keskin, Ayhan Öztürk, Hamdi Savaş, Havva Kurt), İstanbul: C. III, Sebil Yayınları, 1996. Şenödeyici, Özer, Koşik, Halil Sercan, “IV. Murad’ın Bağdat seferi hakkında yazılmış Bir Kaside: Tulû’î’nin Pesendîde-nâmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 2/1(Haziran 2014):133-150. Tulû’î, Rahşiyye, İstanbul Köprülü Kütüphanesi Koleksiyonu, Kayıt Numarası: 362/35, Varak Numarası: 96b-99b, Süleymaniye Kütüphanesi Tuman, Mehmet Nâil, Tuhfe-i Nâilî, Divân Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Bizim (haz. Cemâl Kurnaz-Mustafa Tatcı), Ankara: C. II, Büro Yayınları, 2001. İnternet Kaynakları Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, “yazmalar.gov.tr” Erişim: 24. Ekim 2018. http://www.yazmalar.gov.tr/eser/pasa-name/91987 Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, “yazmalar.gov.tr” Erişim: 24 Ekim 2018. http://www.yazmalar.gov.tr/detay_goster.php?k=125373