Bu makale Türk-Ermeni ihtilafının üç konusunu incelemektedir. İlkolarak, Ermeniler ve Ermeni yanlılarının iddia ettiğinin aksine, özellikleİstanbul, Batı ve Orta Anadolu ve ayrıca Arap vilayetlerinde, sayılarıyaklaşık olarak 500.000’i bulan çok sayıda Ermeni sevk ve iskândan muaftutulmuşlardır. Ayrıca, Osmanlı hükümetinin Ermeni sürgünlere yönelikpolitikası, çok sayıda vakada bu politika başarısız olmuş olsa dahi,koruyucu bir politikadır. İstanbul’dan gelen emirler çok açıktır. Özellikle,Osmanlı hükümetinin yiyecek sağlamadığı ve yabancı yardımlarını engellediğigibi suçlamalar kesinlikle asılsızdır. Bu tür suçlamalar tahrif edilmiş kanıtlaradayandırılmaktadır ve Osmanlı olduğu kadar Amerikan ve Almankaynaklarının da göz ardı edilmesi anlamına gelmektedir. Eğer 1915-1916 sevkve iskânı, Osmanlı Ermenilerinin 1914-1922 yılları arasında yaşadığıkayıpların asıl sebebi olarak sunuluyorsa bu gerçeğe aykırıdır. Aslında,Rusların gerçekleştirdiği sevk ve mülteci akını olduğu kadar Ermeni radikalgruplarının Fransızların çekilmesi sırasında Kilikya Ermenilerinin göçettirilmesindeki sorumluluğu ve Rumların 1922’deki yakma politikası ile BatıAnadolu’daki Hristiyanların zorla göç ettirilmesi de göz önüne alınmalıdır

This paper studies three aspects of the Turkish-Armenianconflict. First of all, contrary to what the main Armenian and proArmenian affirm, there were hundreds of thousands, likely 500,000Armenians, who were exempted of relocation, particularly in Istanbul,Western and Central Anatolia as well as in the Arab provinces. Then, thepolicy of the Ottoman government vis-à-vis the Armenian exiles was aprotective ones, even if this protection failed in a considerable number ofcases. The orders from Istanbul are clear. In particular, it is false to assertthat the Ottoman government did not provide food and opposed the foreignrelief. Such accusations are based on manipulation of evidence andneglect Ottoman as well as American and German sources. The relocationof 1915-16 is also misrepresented if described as the only reason for thelosses of the Ottoman Armenian community between 1914 and 1922. Infact, the Russian relocation and the flow of refugees have to be considered,as well as the direct responsibilities of the Armenian extremists in theemigration of Armenians from Cilicia during the French withdrawal andthe Greek scorched earth policy in 1922, which included the forced exileof the Christians from Western Anatolia