Kilistra Antik Kenti Alan Yönetim Planı Denemesi

UNESCO, Dünya Doğal ve Kültürel Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 1972 yılında kabul etmiş, Türkiye bahse konu Sözleşmeyi 1982 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla onaylamıştır. Günümüzde, Türkiye’nin Dünya Mirası Geçici Listesinde, özgünlük ve bütünlüklerini büyük oranda koruyan ve üstün evrensel değerlere sahip 83 adet eseri yer almakta böylece bu eserler, tüm insanlığın ortak malı olarak güvence altında olmaktadır. Dünya Miras adayları da UNESCO üyesi her ülkenin geçici listelerinden seçilmektedir. Bu araştırmada, örnek alan çalışması yöntemi kullanılmış, Konya kent merkezine ≈50 kilometre mesafede yer alan, Kapadokya benzeri bir yerleşim yeri özelliği sergileyen Kilistra Antik Kenti örneklem alanı için yönetim planı denemesi yapılmıştır. Böylece, alanın sürdürülebilir korunması, gelişmesi ve kalkınması amaçlanmıştır. Ayrıca alan, UNESCO Dünya Geçici Miras Listesine girme potansiyeli açısından değerlendirilmiştir. Yönetim planı denemesi kapsamında, alana dair detaylı eylem planları hazırlanmış, GZTF analizi yapılmış, öneri yönetim alanının sınırları, vizyon, hedef ve paydaşları belirlenmiştir. Geçici adaylık formatı kapsamında da alanın özgünlük ve bütünlük beyanı, üstün evrensel değer kriterleri ve benzer örnekler araştırılmıştır. Yönetim planı hazırlanması, geçici listeye girmek için bir zorunluluk olmasa da, bu araştırma ile Kilistra Antik kenti için geliştirilen öneri plan denemesi sayesinde bölgenin tanınırlığının ve sürdürülebilir korunurluğunun arttırılabileceği, ayrıca, sahip olduğu potansiyelleri ile de Geçici Listede değerlendirilebileceği düşünülmektedir.

Area Management Plan Draft of Kilistra Ancient City

UNESCO adopted the Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage in 1972, and Turkey approved the mentioned Convention with the Cabinet Decision in 1982. Currently in Turkey there are 83 properties in World Heritage Tentative List which conserve their authenticity and integrity to a great extent with outstanding universal values, thus secured as the common property of mankind. World Heritage nominees are also selected among the World Heritage Tentative Lists of each member countries of UNESCO. In this research, case study approach has been adopted. and management plan trial has been done for Kilistra Ancient City case study area, which is ≈50 km distance to Konya city center, and exhibiting a settlement similar to Cappadocia. Thus, sustainable preservation, progress, and development of the area is aimed. In addition, it has been evaluated in terms of its potentials to be nominated for UNESCO World Heritage Tentative List. Within the context of management plan draft, detailed action plans have been prepared for the case study area, SWOT analyses have been done, borders of the suggested management area, its vision, objectives, and stakeholders have been determined. Authenticity and integrity statement, outstanding universal value decleration and comparison with the similar properties are also explained in tentative list nomination format. Although it is not compulsory to prepare a management plan for the nomination of a property in tentative list, thanks to the suggested plan draft developed for Kilistra Ancient City, it is thought that, its recognition and sustainable preservation might be increased, and with its potentials, the ancient city can be evaluated to be nominated for the Tentative List.

___

  • Alan Yönetimi ile Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. (2005). Resmî Gazete Tarihi: 27.11.2005, Resmî Gazete Sayısı: 26006. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?Mev zuatKod=7.5.9637&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=Alan%20 Y%C3%B6netimi (Erişim Tarihi: 15.01.2019).
  • Arıtan, H. S. (2010). Konya Kilistra (Gökyurt) Tarihsel Yerleşimi Mekânsal Gelişimi ve Koruma Önerileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Aydın, D. (2007). Contextual Values in Rural Architecture:Kilistra (Gokyurt) Settlement/Turkey. Aj-Qawasmi ve A. Djerbi (yay.) Regional Architecture and Identity in the Age of Globalization I: 417-432. The Second International Conference of the Center For the Study of Architecture in the Arab Region (CSAAR) Tunisia, CSAAR Press Publications.
  • Aydın, D. (2008). “Halk Mimarisi Bağlamında Kilistra’da (Gökyurt) Yerleşme ve Mesken Nitelikleri”. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 38.ICANAS, Cilt: 1, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 175-188.
  • Bayladı, D. (1998). Dinler Kavşağı Anadolu. İstanbul: Say Yay.
  • Berk, F. M. ve Kaynak, İ. H. (2011). “Turizm Sektöründe Sürdürülebilir Rekabet Konsepti Dâhilinde Konya’da Unutulan İnanç Turizm Destinasyonları: Lystra Örnegi”. 1. Uluslararası Turizm ve Otelcilik Sempozyumu, 360-368.
  • Boran, A. vd. (2014). Ortaçağ’dan Günümüze Konya İli ve Güneybatı İlçeleri Yüzey Araştırması 2013 Yılı Çalışmaları. 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 02-06 Haziran 2014 Gaziantep, Yayına Hazırlayan: Adil Özme. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
  • Bozkurt, T. (2015). “Konya-Hatunsaray (Lystra) ve Çevresindeki Cami ve Mescitler”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55(1), 1-54.
  • Bozkurt, T. (2016). “Konya-Gökyurt (Kilistra) Köy Odaları”. Millî Folklor, 28(109), 201-16.
  • Conservation Area Management: A Practical Guide. (1998). Report: 38, English Heritage.
  • Dünya Mirası Konvansiyonunun Uygulanmasına Yönelik İşlevsel İlkeler. (2008). WHC. 01/08, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması İçin Hükümetler Arası Komite, UNESCO Dünya Mirası Merkezi, Paris. Feilden, B. M. ve Jokilehto, J. (1998). Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites. Rome: ICCROM.
  • Gürbüz, F. G. (2006). Gökyurt Köyü’nde (Konya) Eski Türk İnançlarının İzleri. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi.
  • Kanun No. 5226, Kabul Tarihi: 14.7.2004. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040727.htm. (Erişim Tarihi: 15.01.2019)
  • Karaman, A. ve Aylan, S. (2012). “Kilistra Antik Kenti, Mevcut Durumu ve Turizm Potansiyeli”. Uluslararası Hatunsaray (Lystra) ve Çevresi, Tarih, Kültür ve Turizm Sempozyumu, Konya, 507-514.
  • Karpuz, H. (2009). Türk Kültür Varlıkları Envanteri 42. Konya (3 cilt). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. Kilistra Tanıtım Broşürü. (2016). Konya: Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
  • Kilistra Yerleşim Alanı Uydu Fotoğrafı. Erişim adresi: https://harita.yandex. com.tr/ adresinden alınan uydu fotoğrafı (Erişim Tarihi: 06.06.2020).
  • Konya Büyükşehir Belediyesi Komisyon Raporları, İmar ve Bayındırlık Komisyonu’nun 15.02.2018 tarihli ve 2018/115 sayılı raporu. Erişim adresi: http://www.konya.bel.tr/sayfadetay.php?sayfaID=2260 (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
  • Konya Büyükşehir Belediyesi, Konya İl Bütününde Koruma Odaklı Planlama Çalışmaları ve Uygulamalar Tarihi Kentler Birliği Konya Buluşması 6-8 Mayıs 2016. Erişim adresi: http://www.tarihikentlerbirligi.org/ wp-content/uploads/Tarihi-Kentler-Birli%C4%9Fi_May%C4%B1s.pdf (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
  • Konya Büyükşehir Belediyesi Arşivi, 2019.
  • Konya Merkez Planlama Alt Bölgesi 1/25000 Ölçekli Nazım İmar Planı Plan Notları, 2018. Erişim adresi: https://konya.bel.tr/dosyalar/imar/7 Merkez_PAB_NIP_Plan_Notlari.pdf Erişim Tarihi: 25.07.2020).
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Dünya Miras Listesi'ne Alınma Kriterleri. Erişim adresi: https://kvmgm. ktb.gov.tr/TR-44439/dunya-miras-listesi39ne-alinma-kriterleri.html (Erişim Tarihi: 09.06.2020).
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ulusal Yönetim Planları. Erişim adresi: https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR204384/ulusal-yonetim-planlari.html (Erişim Tarihi: 03.06.2020).
  • Meram İlçe Raporu, (2014). 1-36.
  • Meram Belediyesi Stratejik Planı 2015–2019. (2015). 1-75.
  • Mimiroğlu, İ. M. (2005). Ortaçağ’da Konya-Kilistra Kenti Yapıları. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
  • Mimiroğlu, İ. M.(2015). Konya’nın Bizans Dönemi Dini Mimarisi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
  • Mimiroğlu, İ. M. (2017). Kilistra. Konya: Meram Belediyesi.
  • Oktaç B. D. ve Tosunlar, M. B. (2014). “The Two Sample of Vernacular Architecture in Anatolia: Sille and Kilistra (Gökyurt)”. 7th International Seminar on Vernacular Settlements, Re-assessment of Vernacular Architecture: Theory and Practice, Istanbul Technical University, İstanbul, 555-564.
  • Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, Arcticle 63. (2019). WHC.19/01, United Nations Educational, Scientific And Cultural Organization Intergovernmental Committee For The Protection Of The World Cultural And Natural Heritage, World Heritage Centre, Paris.
  • Özkan, N. (2000). “Konya-Meram-Gökyurt Köyü Kilistra Antik Kenti Kurtarma, Temizlik ve Onarım Çalışmaları (1998-1999)”. 11. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 24-26 Nisan 2000, Denizli, Ankara, 165-180.
  • _______ (2002). “Konya-Meram-Gökyurt Köyü Kilistra Antik Kenti Kurtarma, Temizlik ve Onarım Çalışmaları”. 12. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 25-27 Nisan 2001, Kuşadası, Ankara, 127-138.
  • Sandıkçı, P. (2017). 18.-19. Yüzyıl İngiliz Seyyahlarına Göre Osmanlı Kenti (Bursa, Konya, Trabzon). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
  • Şahin, S. Z. ve Egeplan Planlama Ltd. Şti (2014). Efes Yönetim Planı. Selçuk Belediye Başkanlığı, İzmir.
  • T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Konya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 29.04.2016 tarihli ve 3605 sayılı kararı.
  • Tapur, T. (2009). “Konya İlinde Kültür ve İnanç Turizmi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2(9), 473-492.
  • Thomas, L. ve Middleton, J. (2003). Guidelines for Management Planning of Protected Areas. Editor: Adrian Phillips. IUCN-The World Conservation Union and Cardiff University, Best Practice Protected Area Guidelines Series No. 10.
  • UNESCO Tentative List Submission Format. Erişim adresi: http://whc. unesco.org/archive/opgu/dr3/annex3e.pdf (Erişim Tarihi: 02.06.2020).
  • UNESCO Turkey Tentative List. Erişim adresi: https://whc.unesco.org/en/ tentativelists/state=tr (Erişim Tarihi: 02.06.2020).
  • Wijesuriya, G. vd (2013). Managing Cultural World Heritage. Paris:UNESCO, ICCROM, IUCN and ICOMOS.
  • Yazarlara Ait Fotoğraf Arşivi, 2017.