Kentsel Dönüşüm ve Yerel Siyasetin Değişen Dinamikleri: 2009 ve 2014 İzmir Yerel Seçim Sonuçları Bağlamında Bir Araştırma Kentsel Dönüşüm ve Yerel Siyasetin Değişen Dinamikleri: 2009 ve 2014 İzmir Yerel Seçim Sonuçları Bağlamında Bir Araştırma

Türkiye’de kentsel dönüşüm üzerine gerçekleştirilmiş çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Ancak, kentsel dönüşümün yerel siyaset ile ilişkisi daha fazla araştırma yapılması gereken bir çalışma alanıdır. Bunun için öncelikle kentsel dönüşümü değişen kentsel siyasi coğrafya ile ilişkili biçimde ele almak; dönüşüm alanlarında yerel seçim sonuçlarının değişimine odaklanmak gerekmektedir. Makale kapsamında gerçekleştirdiğimiz araştırma, bu yönde atılmış sınırlı bir ilk adımdır. Çalışma, kentsel dönüşüm odaklı politikaların yerel siyasetin dinamiklerini değiştirmekte olduğu tespitinden yola çıkmaktadır. Bu değişen dinamikleri araştırmanın ilk adımı, farklı siyasi partilerin kentsel dönüşüme ilişkin politikalarının ve uygulamalarının yerel seçim sonuçlarına etkisini sorgulamaktır. Böylesi bir araştırma için en iyi örneklerden biri, merkezi yönetimin ve yerel yönetimin farklı siyasi partilerde olduğu İzmir kentidir. İzmir, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi aracılığıyla, AKP ve CHP tarafından yürütülmekte olan kentsel dönüşüm uygulamalarının yoğunlaştığı bir örnektir. Makale kapsamında, İzmir’de 2009 ve 2014 yerel seçim sonuçlarını temel alan bir araştırma gerçekleştirilmiştir. İzmir’in ilçe ve mahalle düzeyinde siyasi coğrafyasındaki süreklilikler ve değişimler ortaya konmuş; özellikle kentsel dönüşüme konu olan mahallelere odaklanılmıştır. Makalemiz birbiriyle ilişkili önemli bulguları ortaya koymaktadır. İlk bulgu, hem merkez kentte hem de bu merkezin çeperinde yer alan ilçelerde yerel seçimlerde CHP’nin oy kaybı ile AKP’nin oy kazancını çarpıcı bir şekilde göstermektedir. İkinci bulgumuz, “kentsel dönüşüm alanı” ilan edilen mahallelerin önemli bir bölümünde yerel seçim sonuçları itibariyle CHP’nin oy kaybındaki ve AKP’nin oy kazancındaki eş zamanlılığa dikkat çekmektedir. Üçüncü bulgu, kentsel dönüşüm alanı ilanı iki farklı yasal dayanağa göre (6306 ve 5393/73 sayılı yasalar) yapılsa dahi; sonuç olarak bu alanların önemli bir bölümünde, AKP’nin oy oranları artarken CHP’nin oy oranları azalmaktadır. Makalemiz, kentsel dönüşüm alanı ilan edilen mahallelerde tespit edilen çarpıcı yerel siyasal değişimlerin altını çizmekte ve bunların derinlemesine araştırılmasına yönelik olarak çözümleyici bir çerçeve öne sürmektedir.

Urban Transformation and Changing Dynamics of Local Politics: Analyzing the Results of the 2009 and 2014 Local Elections in Izmir

A large number of studies of urban transformation have been conducted in Turkey; however, broader research regarding the relationship between urban transformation and local politics is needed. Urban transformation should be evaluated through the changing dynamics of urban political geography and an examination of the changes in local election results in transformation zones. This study argues that the political background of urban transformation has been changing the dynamics of local politics. In order to analyze these dynamics, the influence of the policies of different political parties on urban transformation issues and the effects of implementation on local election results should be investigated. Izmir is an appropriate case for this kind of research, as the central and local governance are managed by different political parties. In Izmir, there are examples of urban transformation application areas that were declared/managed by the Ministry of Environment and Urbanization, which is led by the Justice and Development Party (AKP), as well as the Izmir Metropolitan Municipality, which is led by the Republican People’s Party (CHP). Data from the local election results of 2009 and 2014 in Izmir were utilized in this research and continuities and discontinuities of political geography are presented at both the district and neighborhood level, with a special focus on transformation zones in the neighborhoods of İzmir. Important, related findings are discussed. First, there is the decrease in CHP votes and an increase in AKP votes in the local elections of the districts of the central city and the districts of the metropolitan periphery. The same vote change pattern for the same period was observed in the majority of neighborhoods that were officially declared urban transformation areas in 2 local elections. As a third finding, it was observed that the AKP has been gaining votes in the majority of neighborhoods officially designated urban transformation areas by 2 separate laws implemented by the party (Law No. 6306 and Law No. 5393/73). This study underlines local political changes in neighborhoods that have been declared urban transformation areas and recommends an analytical framework for further studies in order to conduct more comprehensive and detailed research.

PDF

___

Ataöv, A., Osmay, S. (2007). Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım. METU JFA, 2007/2, 57-82.
Bal, Ö.H. (2008). İzmir’de Kentsel Dönüşüm Sürecinin İzmir-Cennetçeşme Mahallesi Üzerinden İrdelenmesi, DEÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi
Bayırbağ, M. ve Penpecioğlu, M. (2015). Urban Crisis: ‘Limits to Governance of Alienation’, Urban Studies, 54 (9), 1-16.
Bayraktar U. (2011). Yerelin Seçimi, Çözümlemenin Yereli: Mersin Örneği. Toplum ve Bilim, 121, 9-47
Çarkoğlu, A. (2000). The Geography of the April 1999 Turkish Elections, Turkish Studies, 1(1).
Duman, B. (2015). Kentsel Dönüşümde Riskler ve Beklentilere Dair İlk Tespitler: İstanbul’da Bir Saha Çalışması. MEGARON 2015;10(3): 410-422
Duman, B. ve Coşkun, İ. (2015). Neden Nasıl ve Kim İçin Kentsel Dönüşüm. Litera Yayıncılık
Erman, T. (2016). Mış Gibi Site: Ankara’da Bir TOKİ-Gecekondu Dönüşüm Sitesi, İletişim Yayınları.
Gastner, M.T. ve Newman, M.E.J. (2004). Diffusion-based Method for Producing Density-equalizing Maps. Proceedings of the National Academy of Science, 101(20), 7499-7504
Geniş, Ş. (2007). Producing Elite Localities: The Rise of Gated Communities in Istanbul, Urban Studies, 44 (4).
Güvenç, M. ve Kirmanoğlu, H. (2009). Türkiye Seçim Atlası 1950-2009. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul.
Güzey, Ö. (2016). The Last Round in Restructuring The City: Urban Regeneration Becomes a State Policy of Disaster Prevention in Turkey. Cities 50 (2016), 40–53
Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. (2006). Bölgesel Siyasi Tercihler ve AKP. Toplum ve Bilim, 107, 66-86
Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. (2010). Back to the Year When It All Started: Local Determinants of Party Preferences in 2002 Turkish Elections. METU JFA, 2010/1, 161-183.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, İmar İşleri Daire Başkanlığı, Plan Program Koordinasyon Şube Müdürlüğü. (2006).1/25000 Ölçekli İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı Raporu İzmir Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Nazım Plan Şube Müdürlüğü. (2012).1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Raporu
Keskinok, Ç. (2006). Kentleşme Siyasaları, Kaynak Yayınları.
Kurtuluş, H. (2005). İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Bağlam Yayıncılık.
Kuyucu, T. ve Ünsal, Ö. (2010) ‘Urban Transformation’ as State-led Property Transfer: An Analysis of Two Cases of Urban Renewal in Istanbul, Urban Studies, 47(7) 1479-1499.
Öktem-Ünsal, B. (2006). Neoliberal Küreselleșmenin Kentlerde İnșası: AKP’nin Küresel Kent Söylemi ve İstanbul’un Kentsel Dönüșüm Projeleri, Planlama, 2016/2, 53-63.
Özden, P. (2008). Kentsel Yenileme: Yasal-Yönetsel Boyut, Planlama ve Uygulama, İmge Kitapevi.
Penpecioğlu, M. (2013). Urban Development Projects and the Construction of Neo-liberal Urban Hegemony, The Case of Izmir, METU Journal of Faculty of Architecture, 30:1, 165-189.
Pınarcıoğlu, M. ve Işık, O. (2002). 1999 Genel Seçimleri Coğrafyası. Birikim, 162, 42-52
Saraçoğlu, C. ve Demirtaş-Milz, N. (2014). Disasters as an Ideological Strategy for Governing Neoliberal Urban Transformation in Turkey. Disasters, 2014, 38(1): 178−201
Şen, B. (2005). Soylulaştırma: Kentsel Mekanda Yeni Bir Ayrışma Biçimi, İstanbul’da Kentsel Ayrışma kitabı içerisinde bölüm, Editör: H. Kurtuluş, Bağlam Yayıncılık.
Şengül, T. (2009). Kentsel Çelişki ve Siyaset, İmge Yayınları, Ankara
ŞPO İzmir-Kentsel Dönüşüm Komisyonu. (2016). İzmir’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları.
Tekeli, İ. ve Gökçeli, R. (1977). 1973 ve 1975 Seçimleri: Seçim Coğrafyası Üzerine Bir Deneme, Milliyet Yay., İstanbul.
Tekeli, İ (2011). Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Türkün, A. (2011). Urban Regeneration and Hegemonic Power Relationships, International Planning Studies, 16:1, 61-72.
Türkün, A. (2014). Mülk, Mahal, İnsan: İstanbul’da Kentsel Dönüşüm, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Uzun, N. (2006). Yeni Yasal Düzenlemeler ve Kentsel Dönüşüme Etkileri, Planlama, No: 36, 2006/2, 49-52.
Yıldırım, D. ve Haspolat, E. (2010) Değişen İzmir’i Anlamak, Phoenix Yayınevi, Ankara.
URL-1 : Yüksek Seçim Kurulu-SEÇSİS https://sonuc.ysk.gov.tr (Erişim Tarihi: 05.11.2016)
URL-2 : ESRI ArcScripts http://codesharing.arcgis.com/ (Erişim Tarihi: 22.11.2016)
URL-3: İzmir Büyükşehir Belediyesi Web. http://www.izmir.bel.tr/Projeler/5/96/ara/tr (Erişim Tarihi: 15.12.2016)
URL-4: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İzmir İl Müdürlüğü Web. http://www. csb.gov.tr/iller/izmirakdm/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu& Id=10379 (Erişim Tarihi: 21.12.2016)
URL-5: İzmir Büyükşehir Belediyesi Web. http://www.izmir.bel.tr/Projeler/0/95/ara/tr (Erişim Tarihi: 15.12.2016)
URL-6: Dönüşümde Adres Şaştı Haberi. http://hurriyet.com.tr/donusumdeadres-sasti-28355148 (Erişim Tarihi: 29.03.2017)