Melahat ÖNEREN, Tayfun ARAR, Eda Sultan ARAR

YÖNETSEL BİR METAFOR: İSVİÇRE ÇAKISI PERSONELDE AHP YÖNTEMİ İLE NİTELİK ÖNCELİKLENDİRİLMESİ*

Yaşamın farklı zamanlarında ve farklı mekânlarında üstlenmek zorunda kaldığı farklı rolleri başarı ile gerçekleştirebilen işgörenleriçin kullanılan “İsviçre Çakısı Personel” metaforu bu çalışmada, tek bir alan ya da yetkinlik üzerinde uzmanlaşmak yerine, farklıbecerilere sahip olan, örgütlerin ve özellikle bazı iş kollarının ihtiyaç duyduğu işgörenler için kullanılmıştır. Bunlardan biriside hem akademik hem sosyal hem de kişisel yetkinliklere sahip olması gereken öğretmenlerdir. Çakı denilince akla gelen ilkaparatın bıçak olması ve diğer aparatların bıçak kadar önemli olmaması düşüncesinden yola çıkarak öncelikle çoklu niteliğesahip olan öğretmenlerdeki bu çakı aparatlarını belirlemek ve daha sonrasında “bıçak” derecesindeki öneme sahip olanyetkinliğini bulmak amacı ile Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) tekniği ile ağırlıklandırmak çalışmanın amacını oluşturmaktadır.Nihayetinde, işveren ya da amir pozisyonundaki kişinin çoklu beceriye sahip işgörenindeki “bıçağı” bileyip keskin tutması içinne tür yönetsel önlemler alması gerektiği tartışılacaktır.

A MANAGERIAL METAPHOR: QUALIFICATION PRIORITIZATION BY AHP METHOD FOR SWISS ARMY KNIFE EMPLOYEES

The metaphor of “Swiss Army Employee” generally used for employees who can perform different roles at different times and places of life is used for employees who have different skills rather than having a specialization in a single competence and for whom are needed by some specific job fields. One of them is teachers who need to have both academic, personal and social competencies. The aim of this study is to identify the apparatus of Swiss Knife by means of teachers who should have multi-qualifications and then by weighting them hierarchically with Analytic Hierarchy Process (AHP) technique, to determine which skill would be as important as knife which is the most important apparatus of Swiss Knife as it is the first one that comes to mind. Finally, it will be discussed what kind of administrative measures should be taken by the employer to keep the knife sharpen of the employee.

PDF

___

Afacan, Ö. (2011) “Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının “Fen” ve “Fen ve Teknoloji Öğretmeni” Kavramlarına Yönelik Metafor Durumları”, Education Sciences, 6/1, 1242-1254.
Akbaba, S. (2006) “Eğitimde Motivasyon”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
Aksoy, İ. (2010). Tarih Bilgi Bankası, Gazi, Ankara.
Al-Harbi, K. M. (2001) “Application of the AHP in Project Management”, International Journal of Project Management, 19, 19-27.
Arslan, S., Özpınar, İ. (2008) “Öğretmen Nitelikleri: İlköğretim Programlarının Beklentileri ve Eğitim Fakültelerinin Kazandırdıkları”, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2/1, 38-63.
Aslan, S., Yalçın, M. (2013) “Öğretmenliğe İlişkin Tutumun Beş Faktör Kişilik Tipleriyle Yordanması”, Milli Eğitim, 43/197, 169-179.
Azar, A. (2011) “Türkiye’deki Öğretmen Eğitimi Üzerine Bir Söylem: Nitelik mi, Nicelik mi?”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1/1, 36-38.
Başarır, F., Sarı, M. (2015) “Kadın Akademisyenlerin “Kadın Akademisyen Olma” ya İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5/1, 41-51.
Baykara Pehlivan, K. (2008) “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo-Kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Çalışma, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4/2, 151-168.
Beğenirbaş, M. Yalçın, R. C. (2012) “Öğretmenlerin Kişilik Özelliklerinin Duygusal Emek Gösterimlerine Etkileri”, Çağ University Journal of Social Sciences, 9/1, 1-19.
Beşoluk, Ş., Horzum, M. B. (2011) “Prospective Teachers’ Views Regarding Pefagogical Courses, Field Knowledge Courses and Willingness to Serve as a Teacher”, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 44/1, 17-49.
Brown, A. L., Dilworth, M. E., Brown, K. D. (2018) “Understanding the Black Teacher Through Metaphor”, The Urban Review, 50, 284-299.
Can, N. (2004), “Öğretmenlerin Geliştirilmesi ve Etkili Öğretmen Davranışları”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/1, 103-119.
Chin-Wen, C. (2020) “Creating Pathways to Developing a “Teacher Self” Through Metaphor Analysis”, Research in Education, 106/1, 41-58.
Cerit, Y. (2008) “Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6/4, 693-712.
Crawford, G., Williams, C. (1985) “The Analysis of Subjective Judgment Matrices”, Project AIR FORCE Report Prepared for the United States Air Force, 1-34.
Çalışkan, M., Işık, A. N., Saygın, Y. (2013) “Prospective Teacher’s Perception of Ideal Teacher”, Elemantary Education Online, 12/2, 575-584.
Çelikten, M., Şanal, M., Yeni, Y. (2005) “Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19/2, 207-237.
Demir, M. K., Arı, E. (2013) “Öğretmen Sorunları-Çanakkale İli Örneği”, OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 32/1, 107- 126.
Dong, Q., ve Cooper, O. (2016). A Peer To Peer Dynamic Adaptive Consensus Reaching Model For The Group Ahp Decision Making. European Journal of Operational Research, 250/2, 521-530. http://dx.doi.org/10.1016/j. ejor.2015.09.016 (12.02.2019).
Duman, B., Sargın, B. (2018) “Modüler Öğretim Programına İlişkin Meslek Dersi Öğretmenlerinin Metaforik Algıları”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 27/2, 509-520.
Dursun, F. (2015) “Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Kendi Branşlarına İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi”, Asya Öğretim Dergisi, 3/1, 66-77.
Ekinci, N. (2017) “Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleği ve Alan Seçiminde Etkili Olan Motivasyonel Etkenler”, Elemantary Online, 16/2, 394-405.
ERG (2017). Küresel Eğitim Raporu ve Türkiye. (28.03.2019), http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/ uploads/2017/03/Kuresel-Egitim-Raporu-ve-Turkiye_ERG.pdf
Ertem, M. (2017) “Yönetim ve Organizasyon Alanında Metaforlar”, International Journal of Academic Value Studies, 3/9, 209-220.
Ev, H. A. (2011) “The Qualities and Professional Competencies of the Teachers of Religious Culture and Ethics Course”, Elemantary Education Online, 10/2, 523-538.
Evers, A. T., Kreijns, K., Van Der Heijden, B. I. J. M. (2016) “The Design and Validation of an Instrument to Measure Teachers’ Professional Development at Work”, Studies in Continuing Education, 38/2, 162-178.
Farrel, T. S. C. (2016) “The Teacher is a Facilitator: Reflecting on ESL Teacher Beliefs Through Metaphor Analysis”, Iranian Journal of Language Teaching Research, 4/1, 1-10.
Gökçe, E. (2002) “İlköğretim Öğrencilerinin Görüşlerine Göre Öğretmenlerin Etkililiği”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35/1-2, 111-119.
Gül, H., İnce, M., Korkmaz, O. (2014) “Çalışma Yaşamında Duygusal Zeka ve Bireylerin Duygusal Zeka Düzeylerini Kullanabilme Becerileri Üzerine Bir Araştırma”, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11/1, 30-49.
Gültekin, M., Gündoğan Çögenli, A. (2014) “Elemantary Pre-Service Teachers’ Metaphorical Perceptions Regarding Life Sciences”, Çukurova University Faculty of Education Journal, 43 /1, 1-18.
Hamilton, E. R. (2016) “Picture This: Multimodal Representations of Prospective Teachers’ Metaphors About Teachers and Teaching”, Teaching and Teacher Education, 55, 33-44.
Işık, A., Çiltaş, A., Baş, F. (2010) “Öğretmen Yetiştirme ve Öğretmenlik Mesleği”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14/1, 53-62.
İnce, M., Gül, H., Gözükara, M. Y. (2015) “Duygusal Zeka ile İşgören Performansı Arasındaki İlişkiler Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12, 226-245.
Kabak, M., Kazançoğlu, Y. (2012) “Bulanık Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Öğretmen Seçimi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14/1, 95-111.
Kara, D. A., Sağlam, M. (2014) “Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerinin Öğrenme-Öğretme Sürecine Yönelik Yeterlilikleri Kazandırması Yönünden Değerlendirilmesi”, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2/3, 28-86.
Karakelle, S. (2005) “Öğretmenlerin Etkili Öğretmen Tanımlarının Etkili Öğretmenlik Boyutlarına Göre İncelenmesi”, Eğitim ve Bilim 30/135, 1-10.
Kiraz, E. (2003) “Uygulama Öğretmeni Yeterlilik Ölçeği: Ölçü Aracı Geliştirme Örneği”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1/4, 387-400.
Kızıltepe, Z. (2002) “İyi ve Etkili Öğretmen”, Eğitim ve Bilim, 27/126, 10-14.
Koç, E . S. (2014) “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Öğretmenlik Mesleği Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15/1, 47-72.
Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği, 16. Baskı, Beta, İstanbul
Koyuncu, O. ve Özcan, M. (2014) “Personel Seçim Sürecinde Analitik Hiyerarşik Süreci ve TOPSIS Yöntemlerinin Karşılaştırılması: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32/2, 195-218.
Kozikoğlu, İ. (2017) “Prospective Teachers’ Cognitive Constructs Concerning Ideal Teacher Qualifications: A Phenomenological Analysis Based on Repertory Grid Technique”, International Journal of Instruction, 10/3, 63-78.
Kuru, M., Uzun, H. (2008) “Türkiye’de Öğretmen Adaylarının Seçiminde 1954 Örneği”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28/3, 207-232.
Lam, L. T., Kirby, S. L. (2002) “Is Emotional Intelligence an Advantage? An Exploration of the Impact of Emotional and General Intelligene on Individual Performance”, The Journal of Social Psychology, 142/1, 133-143.
Merç, A., Koç, İ. (2017) “Psikolojik Danışman Adaylarının Özel Eğitim Dersine İlişkin Metaforik Algıları”, DPÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1/1, 28-39.
Numanoğlu, G., Bayır, Ş. (2009) “Bilgisayar Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine İlişkin Görüşleri”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10/1, 197-212.
OECD (2017). Bir Bakışta Eğitim: OECD Göstergeleri.(28.03.2019). http://www.oecd.org/education/skills-beyondschool/EAG2017CN-Turkey-Turkish.pdf
Okçabol, R., Akpınar, Y., Caner, A., Erktin, E., Gök, F., Ünlühisarcıklı, Ö. (2003) Öğretmen Yetiştirme Araştırması, Eğitim-sen, Ankara.
Okçabol, R. (2004) “Öğrenci, Öğretmen, Öğretmen Adayı ve Öğretim Elemanı Gözüyle Öğretmen Yetiştirme!”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, 1-13. Öğretmen Tanımı. (31.03.2019), www.tdk.gov.tr
Öneren, M., Arar, T., Çelebioğlu, E. S. (2017) “Akademinin Temelini Güçlü Kılmak: Araştırma Görevlisi Alımındaki Faktörlerin AHP ile Belirlenmesi”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 9/1, 39-50.
Öneren, M., Çetiner, N., Arar, T., Yurdakul, G. (2019) “The Effect of Proactive Personality on the Relationship Between Emotional Intelligence and Burnout Syndrome: A Case Study on Academic Staff Working in Public Universities of Aegean and Central Anatolia Regions”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11/1, 575-586.
Özabacı, N., Acat, B. (2005) “Öğretmen Adaylarının Kendi Özellikleri ile İdeal Öğretmen Özelliklerine Dönük Algılarının Karşılaştırılması”, Eğitim Yönetimi, 42, 211-236.
Özer, B., Gelen, İ. (2008) “Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine Sahip Olma Düzeyleri Hakkında Öğretmen Adayları ve Öğretmenlerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5/9, 39-55
Özgürlük, B., Ozarkan, H. B., Arıcı, Ö., Taş, U. E. (2015). PISA 2015 Ulusal Raporu. (27.03.2019) http://pisa.meb. gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf
Özkan, M., Arslantaş, H. İ. (2013) “Etkili Öğretmen Özellikleri Üzerine Sıralama Yöntemiyle Bir Ölçekleme Çalışması”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15/1, 311-330.
Özoğlu, M. (2011) “Türkiye’nin Öğretmen “Yetiştirme” Politikası”, 21. Yüzyılda TÜRKİYE’nin Eğitim ve Bilim Politikaları Sempozyumu. 10-11 Aralık 2011 Başkent Öğretmenevi, Ankara, 143-156.
Saaty, T. L. (1990) “An Exposition of the AHP in Reply to the Paper Remarks on the Analytic Hierarchy Process”, Management Science, 36/3, 259-268.
Saaty, T. L. (2008) ”Decision Making with the Analytic Hierarchy Process”, Int. J. Services Sciences, 1/1, 83-98.
Saaty, T. L. (1991) “Some Mathematical Concepts of the Analytic Hierarchy Process”. Behaviormetrika, 18/29, 1-9.
Saaty, T. L., Zoffer, H. J. (2012) “A New Approach to the Middle East Conflict: The Analytic Hierarchy Process”. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis, 19, 201-225.
Saban, A. (2004) “Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2/2, 131-155.
Seferoğlu, S. S. (2004) “Öğretmen Yeterlikleri ve Mesleki Gelişim”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
Sadeghi, T., Kiani, M. A., Saeidi, M., Moghaddam, T., Ghods, M. J., Hoseini, R. (2018) “The Relationship Between Emotional Intelligence with Administrators’ Performance at Mashhad University of Medical Sciences”, Electronic Physician, 10/3, 6487-6493.
Surapati, P. ve Mukhopadhyaya, D. (2011) “Grey Relational Analysis Based Intuitionistic Fuzzy Multi-Criteria Group Decision Making Approach For Teacher Selection in Higher Education”, International Journal of Computer Applications, 34/10, 21-29.
Şahin, A. (2011) “Öğretmen Algılarına Göre Etkili Öğretmen Davranışları”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12/1, 239-259.
Şahin, S., Aydoğdu, B., Yoldaş, C. (2011) “Duygusal Zeka ve İş Doyumu Arasındaki İlişkiler: Eğitim Müfettişleri Üzerinde Bir Araştırma”, İlköğretim Online, 10/3, 974-990.
Şen, H. Ş., Erişen, Y. (2002) “Öğretmen Yetiştiren Kurumlarda Öğretim Elemanlarının Etkili Öğretmenlik Özellikleri”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22/1, 99-116.
Tischler, L., Biberman, J., McKeage, R. (2002) “Linking Emotional Intelligence, Spiritualtiy and Workplace Performance”, Journal of Managerial Psychology, 17/3, 203-218.
Triantaphyllou, E. ve Mann, S. H. (1995) “Using The Analytic Hierarchy Process For Decision Making in Engineering Applications: Some Challenges”, International Journal of Industrial Engineering: Applications and Practice, 2/1, 35-44.
Ural, A. (2001) “Yöneticilerde Duygusal Zekanın Üç Boyutu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3/2, 209-219.
Uyulgan, M. A., Akkuzu, N. (2015) “Öğretmen Adaylarının Gözünden Nitelikli Öğretmen Seçimi: Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümünde Okuyan Öğrencilerin Durumu”, K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23/3, 917-940.
Ünal, Ö. F. (2011) “Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Personel Seçimi Alanında Uygulamaları”, Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3/2, 18-38.
Wang, Z., Jiang, X., Bian, S., Ma, Y., Fan, B. (2016) “Accurate Load Modeling Based on Analytic Hierarchy Process”. Journal of Electrical and Computer Engineering, 1-13.
Yener, Y., Atalay, F. (2018) “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Birleştirilmiş Sınıf ve Birleştirilmiş Sınıf Öğretmeni Kavramlarına Yönelik Metaforik Algıları”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18/3, 1822- 1840.
Yetim, A. A., Göktaş, Z. (2004) “Öğretmenin Mesleki ve Kişisel Nitelikleri”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 12/2, 541- 550.
Beyan ve Açıklamalar (Disclosure Statements)
1. Bu çalışmanın yazarları, araştırma ve yayın etiği ilkelerine uyduklarını kabul etmektedirler (The authors of this article confirm that their work complies with the principles of research and publication ethics).
2. Yazarlar tarafından herhangi bir çıkar çatışması beyan edilmemiştir (No potential conflict of interest was reported by the authors).
3. Bu çalışma, intihal tarama programı kullanılarak intihal taramasından geçirilmiştir (This article was screened for potential plagiarism using a plagiarism screening program).