كفاية الخط العربي للدارسين األتراك: رؤية منهجية

تمتلك اللغة العربية واللغة التركية تراثا مشتركا، منهذا التراث الخط العربي الذي هوفن من الفنون اإلسالمية التي أسهم األتراك االرتقاء به، واالعتناء به، فقد استعملاألتراك الخط العربي في التاريخ والسياسة واألدب والعلوم والحياة اليومية وذلك بسببدافعهم الديني وحبهم لإلسالم، ومع ذلك فإن الخط العربي لم يلق االهتمام الجدير به فيأثناء تعليم اللغة العربية في المؤسسات التعليمية في تركيا، ومن ثم فإن هذه الدراسةتتناول كفاية الخط العربي موضحة أهميتها في تعليم اللغة العربية واكتسابها، كما إنهاتسعى إلى دراسة أهداف تدريس الخط العربي في علمية تعليم اللغة العربية، ووضعتمجموعة من المعايير التي يمكن أن تكون مرجعا ودليال في تقييم وتقويم هذه الكفاية لدىالطالب األتراك، ولم تغفل الدراسة الصعوبات التي تقف أمام الطالب األتراك في تعلمالخط العربي، وقد اعتمدت الدراسة المنهج الوصفي التحليلي، بغرض دراسة أهدافتدريس الخط العربي باعتباره مهارة آلية وظيفية، دون التطرق إلى دراسته فنيا وجماليا.

Adequacy of Arabic Calligraphy by Turkish Learners: A Methodological Approach

Both Arabic and Turkish languages have common heritage, namely the Arabic calligraphy which is one of the Islamic arts, where the Turkish people have contributed to developing and taking care of it. More specifically, the Turkish people have used the Arabic calligraphy in history, politics, literature, sciences, and daily lives because of both their religious motivation and love of Islam. However, the Arabic calligraphy has not attracted the desired interest while teaching the Arabic language at the Turkish educational institutions. Therefore, this study aims at addressing the adequacy of the Arabic calligraphy demonstrating its significance in teaching the Arabic language and acquiring it. Besides, this study aims at studying the goals of teaching the Arabic calligraphy in Arabic language teaching process. A set of criteria was established to be followed as guidelines in assessing and correcting the adequacy by the Turkish students. Another aim was to explore the difficulties which are faced by the Turkish students in learning the Arabic calligraphy. The study adopted the analytical descriptive approach to focus on the aims of teaching the Arabic calligraphy as a functional manual skill rather than studying it aesthetically and technically.

___

  • Ahmed b. Hanbel. Müsnedü’l-imam Ahmed b. Hanbel. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2001.
  • Aişe, Abbaş. Menheciyyetü’l-bahsi’l-ilmiyyi ve tikaniyyetühü fi’l-ulumi’l-ictimaiyyeti. Berlin: el-Merkezü’d-Dimokratiyyü’l-Arabi, 2009.
  • Ali, Hişam İbrahim İzzeddin Muhammed. “Failiyyetü bernamecin li’tahsini hatti’lArabi lede en-natıkine bi-ğayrihe tadbikan ala hatti’n-neshi”. el-Arabiyyeti li’nNatıkine bi-ğayriha (Ocak 2018) : 247-302.
  • Askeri, el-Hasan b. Abdillah. Ahbaru’l-musahhifin. Thk. Suphi el-Bedri es-Semurrai. Beyrut: Alemü’l-Kütübi, 2009.
  • Cehviyye, Mulhaka Saide. el-Mu’cemu’t-terbeviyyü. Cezayir: Mulhaka Saide elCehviyye, 2009.
  • Fevzan, Abdurrahman b. İbrahim. İdaatün li muallimi’l-luğatil’l-Arabiyyeti li-ğayri’nnatıkine biha. Riyad: el-Arabiyyetü li’l-Cemii, 1435.
  • Guneym, İbrahim Ahmed – el-Cehmi, es-Safi Yusuf Şahate. el-Kefaetü’t-tedrisiyyetü fi dav’i’l-modeleti’t-te’limiyyeti. Kahire: Mektebetü’l-Ancelo el-Mısriyye, 2008.
  • Hatır, Mahmud Rüşdi vd.. Turuku tedrisi’l-luğati’l-Arabiyyeti ve’t-terbiyeti’d-diniyyeti fi dav’i’l-itticeheti’t-terbeviyyeti’l-hadiseti. Kuveyt: Müessesetü’l-Kütübi’l-Camii. 7. Basım, 1998.
  • İbn Manzur. Lisanu’l-Arab. Beyrut: Daru Sadir, ty.
  • Kalkaşendi, Ahmed. Subhu’l-a’şa sınâatü’l-inşa. Kahire: Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1914.
  • Kanveci, Sadik b. Hasan. Ebcedü’l-ulum. Dimeşk: Menşuratu vezarati’s-Sekafeti, 1978.
  • Katib, Ali b. Halef. Mevâddü’l-beyan. Thk. Hatim Salih ed-Damin. Dimeşk: Daru’l Beşair, 2003.
  • Mahmud, Hamdi Şakir. et-Takvimu’t-terbeviyyü li’l-muallimine ve’l-muallimati. Hail: Daru’l-Endülüsi li’n-neşri ve’t-tevzii, 2004.
  • Maverdi, Ebu’l Hasan. Edebü’d-dünya ve’d-din. Beyrut: Daru’l-Menahic, 2013.
  • Muhammed, Velid Seyyid Haseneyn. Fennü’l-hatti’l-Arabiy el-medresetü’l-Osmaniyye. Kahire: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-A’mmetü li’l-Kitabi, 2015.
  • Naga, Mahmud Kamil – Tuayme, Rüşdi Ahmed. Teraiku tedrisi’l-luğati’l-Arabiyyeti liğayri’n-Natıkine biha. Ribat: Menşuratü’l-Munazzameti’l-İslami, 2003.
  • Naga, Mahmud Kamil. Ta’limu’l-luğati’l-Arabiyyeti li’n-natıkine bi-luğatin uhra. Mekke: Camiatü Ümmi’l-Kura, 1986.
  • Rahime, Abdulkadir Akul. el-Hattu’l-Arabiyyü mefhumuhu’t-tarihiyyü ve’l-cemeliyyu. Amman: Daru’l Menahic, 2018,
  • Ramadan, Hany İsmail. “Tenmiyetü maharati’l-hatti’l-Arabiyyi li’t-tullabi’l-Etrak, Youtube Örneği”. Uluslararası Ana Dil Arapça Olmayanlar İçin Günümüzde ve Gelecekte Arapça Sempozyumu. Ed. Hany İsmail Ramadan – Yamina Abdali. Giresun: Giresun Üniversitesi Yayınları, 2019: 600-615.
  • Semeni, Ali. “Tedrisü maharati’l-hatti’l-Arabiyyi bi-aksami’l-luğati’l-Arabiyyeti liğayri’n-natıkine biha, -Edis Ababa Üniversitesi Tecrübesi”. Mecelletü’lArabiyyeti li’n-natıkine bi-ğayrihe (Ocak 2012): 289-312.
  • Tuayme, Rüşdi Ahmed. Ta’limü’l-Arabiyye li ğayrin-nâtıkine biha menahcuhu ve eselibuhu. Ribat: Menşuratü’l-Munazzameti’l-İslami, 1989.
  • Venes, Mizyani. “Beyne’l-kefaeti ve’l-kifayeti fi’l-müesseti’t-terbeviyyeti”. Mecelletü’lulumi’l-insaniyyeti ve’l-ictimaiyyeti (Ocak 2011): 64-71.
  • Zenun, Yusuf. Ta’limu’l-hatti’l-Arabiyyi ve’l-kitabeti tarihan ve tadbikan. Suriye: Daru’n-Nevadir, 2012.