II. Abdülhamid'in Diplomasisinde Yüksek Topuklar: Karadağ Prensesi Milena ve Sultan Abdülhamid

Diplomasinin gücüne inanan II. Abdülhamid, saltanatı boyunca ülkeler arasında ilişkilerde sorunların çözümünde diplomasiyi bir silah gibi kullanmıştır. Bu bağlamda teşrifatı ve ikili diyaloğu hep birinci planda tutmuş, konuklarına büyük bir misafirperverlik örneği göstererek onları memnun etmeye çalışmıştır. II. Abdülhamidin yaklaşımı diplomatik nezaket ve saygı çerçevesinde verdiği hediyeler, madalyalar ve jestlerle sadece konuklarının değil, onların halklarının da sevgisini kazanmak şeklinde olmuştur. II. Abdülhamidin barışçıl yaklaşımına en güzel örneklerden birisi de, Balkanların Adriyatik Denizi kenarındaki ülkelerinden Karadağ Devleti ile ilişkilerde uyguladığı diplomasidir. Bu diplomaside Karadağ Prensi Nikolaya uygulanan teşrifatın rolü olduğu kadar, onun eşi Prenses Milenaya uygulanan teşrifatın da rolü vardır. Bu çalışmada II. Abdülhamidin Karadağ Prensi ile kurduğu diplomatik ilişkilerde, Prenses Milenaya verdiği önem, arşiv belgeleri ve Nikolanın günlüklerinden istifade ederek anlatılacak ve yine onun dış politikasında kadın faktörüne vurgu yapılacaktır.

High Heels in the Diplomacy of Abdulhamid II: Princess Milena of Montenegro and Sultan Abdulhamid

Having believed in the power of diplomacy, throughout his reign, Abdulhamid II exploited diplomacy for the solution of troubled relations among the countries. Concordantly, he always prioritized ceremonial and dialogue and strived to please his guests by demonstrating such magnificent hospitality. The diplomatic approach of Abdulhamid II was not only to win the hearts and minds of his guests by means of amiably and deferentially submitted gifts, medals and jests but to win the hearts and minds of their peoples as well. One of the greatest examples to the peaceful attitude of Abdulhamid II is the diplomacy he maintained in the relations with Montenegro. Not only the ceremonial held for Prince Nikola of Montenegro has an impact upon this diplomacy but the ceremonial held for his wife, Princess Milena as well. In this study, the woman factor in the diplomatic relations he established with Prince of Montenegro and in his foreign policy and the importance he attached to Princess Milena will be emphasized by help of archived documents and the journals of Nikola.

___

Arşiv Belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Đ.TAL, DH.MKT, Đ.HR, Đ.HUS, MF.MKT., Y.PRK.NMH., Y.A.HUS, Y.E.E, Y.MTV, Y.PRK.BŞK, Y.PRK.EŞA. Y.PRK.HR, Y.PRK.ASK, Gazeteler, Đkdam, Malumat, New York Times.

Kitaplar ve Makaleler AKGÜNDÜZ, Ahmet, Tüm Yönleriyle Osmanlıda Harem, Timaş Yayınları, İstanbul 2007.

ANDRIJAŞEVIÇ, Zivko M., Montenegro from Ancient Times to the Balkan Wars The History of Montenegro, CICG, Podgorica 2006, s. 126.

BARDAKOĞLU, Ali, Hediye DĐA, C. 17, TDVY, Đstanbul 1998, s. 151-155.

BOEHM, Cristopher, Blood Revenge, The Anthropology of Feuding in Montenegro and Other Tribal Societies, University Press of Kansas, Kansas 1984.

CANAN, İbrahim, Kütüb-i Sitte Muhtasarı ve Şerhi, c.16, Akçağ Yayınları, Ankara 1992.

CASTELLAN, Georges, Balkanların Tarihi, Çev: Ayşegül Yaraman-Başbuğu, Milliyet Yayınları, İstanbul 1995.

DEMİREL, Fatmagül, Dolmabahçe ve Yıldız Saraylarında Son Ziyafetler Son Ziyaretler, Doğan Kitap Yayınları, İst. 2007.

DEVİNE, Alexandre, Montenegro The Warrior People Of The Black Mauntain, Grafos Dignitas Cetinje 1997 Ayrı Basım.

EDMONS, Paul, To The Land Of The Eagle: Travels in Montenegro and Albania, 1927. Encyclopædia Britannica, \\\"Gift Exchange\\\". _____http://www.britannica.com/EBchecked /topic/233393/gift-exchange> e.t. 02 Oct. 2008.

GEORGEON, François, Sultan Abdülhamid, Homer Kitabevi, Çev. Ali Berktay, İstanbul 2006.

HOUSTON, Marco, Nikola &Milena King and the Quin of The Black Mountain, Leppi Publication, London 2003.

İRTEM, Süleyman Kani, Bilinmeyen Abdülhamid, Hususi Ve Siyasi Hayatı, Cilt. 1, Haz. Osman Selim Kocahanoğlu, Temel Yayınları, İstanbul 2003.

KÂMİL KAPUDAN, Karadağ Hakkında Bazı Malûmata Şamildir, Maârif Nezâret-i Celîlesi, İstanbul 1294.

KARPAT, Kemal H., İslamın Siyasallaşması, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2004.

KOLOĞLU, Orhan, Abdülhamid Gerçeği, Pozitif Yayınları, İstanbul 2007.

LE QUEUX, William, The Near East; The Present Situation in Montenegro, Bosnia, Servia, Bulgaria, Roumania, Turkey and Macedonia, Doubleday, New York 1907.

AÇBA, Leyla, Bir Çerkes Prensesinin Harem Hatıraları, L&M Yayıncılık, Haz: Harun Açba, İstanbul 2005.

MCNAUGHTON, C. Arnold, The Book of Kings: A Royal Genealogy, V. 1, Garnstone Press, London 1973.

MERCAN, Mehmet, Sadrıazam Ahmet Cevat Paşanın Seyahatnamesi Türk Dünyası Araştırmaları, Haziran S. 102, Mercan 1996 s. 158-159

MIJATOVICH, Chedomille, A Royal Tragedy. Being the Story of the Assassination of King Alexander and Queen Draga of Servia, Eveleigh Nash, London 1906.

National Museum Of Montenegro, Court Library (First Room) Dispatched Letters, F. XXXI, Doc.No.189, Dated 24 September 1883 _____http://www.mnmuseum.org/ StartE.htm> e.t. 2.11.2008

NIKOLA I. PETROVICH-NJEGOSH, Autobiographia Memoari Putopisi, Ed: Dusan Vuksan, Cetinje 1969.

ORTAYLI, Đlber, Osmanlı Sarayında Hayat, Yitik Hazine Yayınları, Đstanbul 2008.

OSMANOĞLU, Ayşe, Babam Sultan Abdülhamid, Selis Kitapları, Đstanbul 2008.

OSMANOĞLU, Şadiye, Sultan II. Abdülhamid Devrinde Harem Hayatı Hayat Mecmuası, S. 110, Đst. 1963.

ÖZBEK, Nadir, Osmanlı Đmparatorluğunda Sosyal Devlet, Siyaset, İktidar ve Meşruiyet (1876- 1914), İletişim Yayınları, Đstanbul 2004, s. 121.

ÖZCAN, Uğur, II Abbdül Hamid Dönemi Osmanlı Karadağ Siyasi İlişkileri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Isparta 2009.

ÖZCAN, Uğur, Yabancıların Gözüyle 19.yüzyılda Karadağ Kadını SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2009, S.19, s. 25-36

PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c.III, MEB, İstanbul 1971.

STEVENSON, Francis Seymour, History of Montenegro, London Jarrold, London 1914.

TEZCAN, Mahmut, Folklorik ve Antropolojik Yönleriyle Hediye Geleneği ve Türk Kültüründeki Yeri Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 22, S. 1, Ankara 1989, s. 32.

Time Magazine, Milestones: Mar. 24, 1923.

WILKINSON, John Gardner, Dalmatia and Montenegro Vol. 1, John Murray, London 1848.

WYON, Reginald, Gerald Prance, The Land of the Black Mountain; Adventures of Two English Men in Montenegro, Methuen&Co, London 1905.