ROMANIAN IMMIGRANT JEWS SETTLED IN ANKARA PROVINCE DURING THE PERIOD OF SULTAN ABDULHAMIT II

AIn the 19th century, as a result of the prevalent anti-Semitism in Europe and the politics of becoming a nation-state, Jewish migration to the Ottoman lands started. In consequence of the policies implemented after Romania gained independence, other religious/ethnic groups, especially Turks from Romania, began to emigrate. During this period, around 250,000 Jews emigrated to other countries owing to the increasing antiSemitism in Romania. The majority of the Jews who emigrated from Romania took refuge in the Ottoman Empire, but the increasing Jewish migration started to become a problem for the Ottoman Empire. While the Jews from European countries and Romania persistently wanted to settle in the Palestinian territories, Sultan Abdulhamit II accepted Jewish immigrants but prevented them from settling in Palestine and Jerusalem. In this regard, Jewish immigrants from Romania were allowed to settle in provinces such as Izmir, Thessaloniki and Ankara. Between November 10, 1899 and April 16, 1900, 883 Jewish immigrants who emigrated from Romania and came together in Istanbul were granted citizenship and settled in Ankara Province. Names, previous cities, ages and genders of these Jewish immigrants are determined from the book kept by the Directorate of Foreign Affairs.

II. Abdulhamit Döneminde Ankara Vilayeti’nde İskân Edilen Romanya Göçmeni Yahudiler

19. yüzyılda Avrupa’da yaygınlaşan Yahudi düşmanlığı ve millî devlet olma siyasetinin bir sonucu olarak Osmanlı topraklarına Yahudi göçü başlamıştır. Romanya’nın bağımsızlığını kazanmasından sonra uygulanan politikalar sonucu, Romanya’da kalan Türkler başta olmak üzere diğer dinî/etnik gruplar göç etmeye başlamıştır. Bu dönemde Romanya’da artan Yahudi düşmanlığı ve antisemitizm nedeniyle yaklaşık 250 bin Yahudi başka ülkelere göç etmiştir. Romanya’dan göç eden Yahudilerden büyük bir kısmı Osmanlı Devleti’ne sığınmış, fakat giderek artan Yahudi göçü Osmanlı Devleti için bir sorun olmaya başlamıştır. Avrupa ülkeleri ve Romanya’dan gelen Yahudiler ısrarla Filistin topraklarına yerleşmek isterken, Sultan II. Abdülhamit ise Yahudi göçmenleri kabul etmekle birlikte Filistin ve Kudüs’e yerleşmelerine engel olmuştur. Bu bağlamda Romanya’dan gelen Yahudi göçmenlerin İzmir, Selanik, Ankara gibi vilayetlere yerleşmelerine müsaade edilmiştir. 10 Kasım 1899-16 Nisan 1900 tarihleri arasında Romanya’dan göç ederek İstanbul’da toplanan 883 Yahudi göçmene vatandaşlık verilerek Ankara’da iskân edilmişlerdir. Söz konusu Yahudi göçmenlerin isimleri, geldikleri şehir, yaş ve cinsiyetleri, Hariciye Nezareti Tabiiyet Müdüriyetinin kaydettiği defterden tespit edilmektedir.

PDF

___

Archive Documents

Directorate of State Archives Ottoman Archives (İstanbul) (BOA)

BOA.Y.A.HUS., 162/8

BOA. HR.SFR.04., 661/26

BOA.HR.TH, 242/108.

BOA.DH.MKT, 2309/86

Literature

Arslan, Ali, Avrupa’dan Türkiye’ye İkinci Yahudi Göçü, İstanbul: Truva Yay., 2006.

Ayhan, Bahattin, Osmanlı'dan Cumhuriye'te Balkan-Kafkas Göçleri ve Mübadiller, Ankara: Dorlion Yay., 2020.

Brustein, William I. and Ryan D. King, “Anti-Semitism in Europe before the Holocaust”, International Political Science Review, 25, (2004), 35-53.

Caestecker, Frank and Torsten Feys, “East European Jewish Migrants and Settlers in Belgium, 1880-1914: A Transatlantic Perspective”, East European Jewish Affairs, 40, No. 3, (December 2010), 261-284

Cârstocea, Raul, “Anti-Semitism in Romania: Historical Legacies, Contemporary Challenges”, ECMI Working Paper, 81, (October 2014): 5.

Gümüş, Nebi, “Türkiye Gürcüleri Üzerine Bazı Mülahazalar”, Actual Problems of Kartvelology, IV, /2015): 97-102.

İpek, Nedim et al., Osmanlı’da İskân ve Göç, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay., 2019.

İpek, Nedim, Göçler: İmparatorluktan Ulus Devlete, Trabzon: Serander Yay., 2006.

Jacob Katz, From Prejudice to Destruction: Anti-Semitism, 1700-1933, Cambridge 1980.

Jewish Migration in Modern Times The Case of Eastern Europe, eds. Semion Goldin, Mia Spiro, Scott Ury, Routledge 2019.

Klier, John D., “Emigration Mania in Late-Imperial Russia: Legend and Reality”, in Patternsof Emigration, 1850–1914, eds. Aubrey Newman et al. London 1996, 21-30.

Kodaman, Bayram and Nedim İpek, “Yahudilerin Filistin'e Yerleştirilmeleriyle İlgili Olarak II. Abdülhamid'e 1879'da Sunulan Lâyiha”, Belleten, LVII, (219), (August 1993): 565 – 580.

Sansar, Mehmet Fatih, Bağımsızlıktan Balkan Savaşlarına Osmanlı - Romanya İlişkileri, (Ph.D. Thesis, Balıkesir University, 2020).

Şeber, Nurdan İpek, “II. Abdülhamid Döneminde Rusya ve Romanya’dan Gelen Yahudi Muhacirler”, Tarih Dergisi, 53 (20211/1), (İstanbul 2012): 39-60.

Serbestoğlu, İbrahim, Osmanlı Kimdir? Osmanlı Devletinde Tabiiyet Sorunu, Istanbul: Yeditepe Yay., 2014.

Temizer, Abidin, “Nikola I Petrović-Njegoš's Efforts to Nationalize Montenegro and His Obstacles”, in Nationalism and Balkans, ed. Abidin Temizer, (Lyon: Livre de Lyon, Lyon 2020), 33-43.

Temizer, Abidin, “Nikola'nın Millî Devlet Kurma Çalışmaları ve Karadağ Müftülüğü (1878- 1912)”, History Studies, 13, No.2, (April 2021): 609– 625.