Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1937 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılış konuşmasında, ülkemizin merkez bölgesi için Ankara Üniversitesinin kurulacağını ve Van Gölü civarında da bir üniversite kurularak doğu bölgesinde batıda İstanbul Üniversitesi ile başlayan yükseköğretim reformunun devam ettirilmesi gerekliliğini dile getirmiştir. Ancak II. Dünya Savaşı ve diğer çeşitli nedenlerden dolayı doğuda kurulması düşünülen bu üniversite birkaç kez girişimde bulunulmasına rağmen bir türlü kurulamamıştır. Savaş sonrasında “Doğu Üniversitesi Tetkik Komisyonu” adı ile kurulan bir komisyonun 1952 yılında hazırladığı rapor neticesinde, dönemin ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak doğuda tek bir ilde üniversite kurmak yerine Van, Elazığ, Diyarbakır ve Erzurum illerine dağıtılmış bir üniversite kurma fikri kabul görmüştür. Nihayetinde Doğu Anadolu Bölgesinin ilk üniversitesi 7 Haziran 1957 tarihinde Erzurum’da Atatürk Üniversitesi adı ile kurulmuştur.