Bülent YANIKTEPE, Tennur KISAKÜREK PARLAK, Osman KARA

Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye

Bir ülkenin yaşam standardı ve büyümesindeki yükseliş enerji tüketimini artırmakta ve tüketimin ihtiyacının artması da ekonomik büyümeyi etkilemektedir. Her ülke kendi gelişmişliğine göre farklı tepkiler sergilese de, çalışmalar enerji tüketimi ve ekonomik büyüme etkileşiminin oldukça kuvvetli olduğunu desteklemektedir. 1970-2015 dönemine ait enerji tüketimi verileri kullanılarak yapılan bu araştırmada, enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ikilisi üzerine inceleme yapılmıştır. Bağımlı değişken, reel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) ve bağımsız değişken enerji tüketimidir. Birim kök durumunun incelenmesi amacıyla Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) testleri uygulanmıştır. Birim kök analizinin ardından, değişkenlerin uzun dönemde dengeye gelip gelmediğini ortaya çıkartmak için Johansen eşbütünleşme testi yapılmıştır. Son adım olarak, model için değişkenler arasında eşbütünleşme bulduktan sonra nedensellik test edilmiştir. Yapılan nedensellik analiz sonucunda enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur.

Relationship between Energy Consumption and Economic Growth: Turkey

The rise in the living standard and growth of a country increases energy consumption, and the increase in consumption needs also affects economic growth. Although each country reacts differently according to its own development, studies support that the interaction of energy consumption and economic growth is quite strong. In this study, which was conducted using energy consumption data for the period 1970-2015, an examination was made on the couple of energy consumption and economic growth. The dependent variable is real Gross Domestic Product (GDP) and the independent variable is energy consumption. Augmented DickeyFuller (ADF) and Phillips Perron (PP) tests were applied to examine the unit root state. After the unit root analysis, Johansen cointegration test was performed to find out whether the variables are in equilibrium in the long run. As a final step, causality was tested after finding cointegration between the variables for the model. As a result of the causality analysis, it was found that there is a positive relationship between energy consumption and economic growth.

PDF

___

Abdioğlu Z., Terzi H. Enflasyon ve bütçe açıkları ilişkisi: Tanzi ve Patinkin etkisi. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 2009; 23(2): 195-211.
Aslan A. Energy consumption and GDP: The strong relationship in OECD countries. Energy Sources 2013; 8(4): 339-345.
Bhattacharya M., Paramati SR., Ozturk I., Bhattacharya S. The effect of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from top 38 countries. Applied Energy 2016; 162: 733-741.
Demirbaş M., Türkay H., Türkoğlu M. Petrol fiyatlarındaki değişmelerin Türkiye’nin cari açığı üzerine etkisinin analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi 2009; 14(3): 289-299.
Dickey D., Fuller WA. Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association 1979; 74: 427-431.
Dickey D., Fuller WA. Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica 1989; 49: 1057-1072.
Dikmen N. Ekonometri temel kavramlar ve uygulamalar. Bursa: Dora Basım Yayım Dağıtım; 2012.
Dünya istatistik veri tabanı. https://data.worldbank.org/country/turkey?locale=tr (Erişim 15.08.2020).
Global energy statistical yearbook 2020. https://yearbook.enerdata.net/total-energy/world-consumptionstatistics.html (Erişim 15.01.2021).
Granger CWJ. Investigating causal relations by econometric and cross- spectral method. Econometrica 1969; 37(3): 424-438.
Gövdere B., Can M. Enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örnekleminde eşbütünleşme analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2015; 1(2): 101-114.
Johansen S. Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control 1988; 12(2-3): 231-254.
Johansen S. Likelihood-based inference in cointegrated vector autoregressive models. New York: Oxford University Press; 1995.
Kısakürek T. Türkiye için enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisinin incelenmesi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, sayfa no:53, Osmaniye, Türkiye, 2019.
Korkmaz Ö., Develi A. Türkiye’de birincil enerji kullanımı, üretimi ve gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2012; 27(2): 1- 25.
Kraft J., Kraft A. On the relationship between energy and GNP. Journal of Energy and Development 1978; 3: 401-403.
Kutlar A. Ekonometrik zaman serileri teori ve uygulama. Ankara: Gazi Kitabevi; 2000. Mackinnon JG. Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of Applied
Econometrics 1996; 11: 601–618. Mucuk M., Uysal D. Türkiye ekonomisinde enerji tüketimi ve ekonomik büyüme. Maliye Dergisi 2009; 157: 108-109.
Öztürk S., Saygın S. 1973. Petrol krizinin ekonomiye etkileri ve stagflasyon olgusu. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi 2017; 6(12): 1-11.
Pao HT., Li YY., Fu HC. Causality relationship between energy consumption and economic growth in Brazil. Smart Grid and Renewable Energy 2014; 5(8): 198-205.
Perron P. The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica 1989; 57(6): 1361- 1401.
Phillips PCB., Perron P. Testing for a unit root in time series regressions. Biometrika 1988; 75: 335-346.
Shakeel M., Iqbal MM., Majeed MT. Energy consumption, trade and GDP: a case study of South Asian countries. Munich Personal RePEc Archive (MPRA), 2013; 57677.
Şengül S., Tuncer, İ. Türkiye’de enerji tüketimi ve ekonomik büyüme:1960-2000. İktisat İşletme ve Finans 2006; 21(242): 69-80.
TEİAŞ. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi. Nisan 2021 kurulu güç raporu. https://www.teias.gov.tr/trTR/kurulu-guc-raporlari (Erişim 11.05.2021).
Tsani ZS. Energy consumption and economic growth: a causality analysis for Greece. Energy Economics 2010; 32: 582-590.
Türkiye enerji denge tabloları. https://www.dunyaenerji.org.tr/turkiye-enerji-denge-tablolari/ (Erişim 05.07.2019).
Yalta AT. Analyzing energy consumption and GDP nexus using maximum entropy bootstrap: the case of Turkey. Energy Economics 2011; 33: 453-460.
Yanar, R., Kerimoğlu, G. Türkiye’de enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve cari açık ilişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi 2011; 3(2): 191-201.