AYASOFYA KİLİSESİ'NİN YAPILIŞ EFSANESİ (ANONİM GAZAVÂTNÂME ÖRNEĞİNDE)

Ayasofya inşa edildiği tarihten günümüze gelinceye kadar geçen süreç içerisinde pek çok yıkım ve onarımdan geçmenin yanı sıra tarihi metinlerde ve birçok efsanede oldukça geniş yer tutmaktadır. Bu çalışmada inşa edildikten 29 Mayıs 1453’te İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethine kadar kilise olarak Hıristiyanlara, 1453 yılından 24 Ekim 1934’te camilikten çıkarılıp Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlanmasına kadar da Müslümanlara hizmet eden Ayasofya’nın yapılması ile ilgili anonim gazavâtnâme örneğinde bir efsane ele alınacaktır. Bu bağlamda Ayasofya’yı yapan mimarın nasıl belirlendiği, kendisine kimin rehberlik ettiği, binanın yapımında kullanılan malzemeler, din adamının kullanılan malzemeler üzerindeki rolü, Ayasofya’nın inşasının bitmesinden sonra İmparator’un yaptığı bağışlar ve kurbanlar gibi konulara değinilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Gazavâtnâme, Efsane, Kilise, Ayasofya, Mimar

PDF

___

Afyoncu, Erhan; Tanzimat Öncesi Osmanlı Tarihi Araştırma Rehberi, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2007.
Akbulut, Uğur; “Kuruluş Dönemi Osmanlı Tarihçiliği ve Tarih Yazma Gerekçeleri”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 15, Erzurum, 2007, ss. 356-371.
Anonim Osmanlı Kroniği (1299–1512), Haz.: Necdet Öztürk, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2000.
Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman - F. Giese Neşri, Haz.: Nihat Azamat, Marmara Üniversitesi Yayınları, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1992.
Erkan, Mustafa; “Gazavâtnâme”, DİA, c. 13, Ankara, 1996, ss. 439-440.
Gâzâvât Sultân Mehmed, Milli Kütüphane, 06 HK 3816. (Makalemize konu olan gazavâtnâme)
Levend, Agâh Sırrı; Gazavât-Nâmeler ve Mihaloğlu Ali Bey’in Gazavâtnâmesi, TTK, Ankara, 2000.
Mercan, İsmail Hakkı; “Türk Tarihinin Kaynaklarından Olan Bazı Menakıbname ve Gazavatnameler Hakkında”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 10, Aralık, 2003, ss. 108-130.
Şahin, Kürşat Şamil; “Gazavâtnâmeler Üzerine Yapılan Çalışmalar Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi”, Turkish Studies, Volume7/2 Spring 2012, ss. 997-1022.