Türkiye'de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım

Urban regeneration implementations in Turkish metropolitan cities should be dealt within the interested contextual reality. Existing singular and unintegrated implementations remain inadequate in explaining the transformation phenomenon and in generating compatible solutions. In Turkey, urban transformation has emerged as a result of national economic policies and demographic movements. The response has been restricted to physical interventions to urban space. Squatter settlements appeared as the first examples of urban transformation in Turkish metropolitan cities. The transformation in these areas was produced by the squatter inhabitants in response to their needs. In the following years, the growing metropolitan cities encompassed the squatter settlements within their boundaries. The transformation of these areas was carried out by local municipalities and private developers. The second most important manifestation of urban regeneration contained the new transportation system constructed in the central and peripheral sections of metropolitan cities. This, in turn, also led to the transformation of the housing stock and the central business districts. In the recent years, in accordance with the urban regeneration strategies and with the relevant legal regulations, in large metropolitan Turkish cities like İstanbul and Ankara, the peripheral rural areas and dilapidated inner city districts have been subject to change through large-scale construction operations. This approach coincides with the physical planning approach of the 1950’s and 1960’s in Western developed countries, which was heavily critized for lacking the social significance of space. The recent implementations in Turkey also reflect this insensitivity. Urban regeneration implementations in Turkey at the present, on the other hand, should respond to the contextual dynamics and characteristics of the locality. To do this, the urban regeneration phenomenon should be scrutinized properly and the relevant intervention tools applied. This paper discusses the dynamics of urban regeneration phenomenon in Turkish metropolitan cities with reference to the socio-economic and administrative components, and planning policies. The main goal of the paper is to develop a contextual framework that can facilitate the understanding of and acting upon an urban regeneration phenomenon. This framework emphasizes three aspects: 1) the reformulation of the definition of urban regeneration; 2) a multifaceted historical assessment of urban regeneration; 3) guiding principles for an urban regeneration implementation. To do that, the paper, first, presents a historical analysis of urban regeneration from the 1950s to the present. Second, it develops a participatory and integrative approach to urban regeneration as a new perspective for future interventions. The principal idea behind this approach is the necessity for an intergated consideration of social and economic development, environmental protection and democratic organization together with urban regeneration. In urban regeneration, next to changing the physical environment, employment in different sectors should be created, public life and social life standards developed, spaces created that enhance collective activities.

A Methodologiacal Approach to Urban Regeneration in Turkey

PDF

___

ACAR, E., ADAM, M. (1978) Kapitalistleşme Sürecinde Gecekondu, Mimarlık (156) 32-34.
ARNSTEIN, S. (1969) A Ladder of Citizen Participation, Journal of the American Institute of Planners (35: July) 216-24.
ATAÖV, A. (2007) Constructing Co-generative Search Processes: Rethinking Urban Planning / Making Urban Plans Actionable, European Planning Studies (basım sürecinde).
ATAÖV, A. (2007) Yerel Yönetim ve Planlamada Yerel Paydaşların Birlikte Çalışma Becerilerini Geliştirme Eğitim Kılavuzu (yayınlanmamış).
ATAÖV, A. (2005) Belediyelerde Stratejik Plan Hazırlanması (toplantı raporu), Türk Belediyeler Birliği ve Konrad Adenauer Stiftung, Ankara.
ATAÖV, A. (2004) Kocaeli’nin Katılımlı Stratejik Planlaması: Büyük Ölçekli Sistemlerde Eylem Araştırması, 28. Şehircilik Günü Kolokyumu, Ankara Şehir Plancıları Odası, Ankara.
ATAÖV, A. (2004) Bursa’nın Gelecek Tasarımı Arama Konferansı Sonuçları, Bursa’nın Kalite ve Başarı Sempozyumu (KalDer ve Arama Katılımlı Yönetim Danışmanlığı ile birlikte uygulanan katılımlı stratejik planlama projesi sonuçlarının sunuşu), KalDer, Bursa.
ALTABAN, Ö., ŞENYAPILI, T. (2002) Konut Politikası Geliştirme Çalışması: Ruhsatsız Yapılaşanın Dönüşüm ve İyileştirme Sorunları, Bulguları, Öneriler, Konut Kurultayı, TMMOB, Şehir Plancıları Odası, İstanbul, 303-316.
ATKINSON, R. (2004) Kentsel Dönüşüm, Ortaklıklar ve Yerel Katılım: İngiltere Deneyimi, Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu: İstanbul 2004, İstanbul.
BALAMİR, M. (1975) Kat Mülkiyeti ve Kentleşmemiz, ODTÜ, Mimarlık Fakültesi Dergisi (1:2) 295-318.
BALAMİR, M. (2002) Türkiye’de Kentsel İyileştirme Girişimlerinin Gündeme Alınması ve Planlama Sisteminde Gereken Değişiklikler, Yapı (253) 66-70.
BALAMİR, M. (2004) Aspects of Urban Regeneratıon in Turkey: The Zeytinburnu Project, The UK-Turkey Urban Regeneration Symposium, Ankara.
DÖKMECİ, V. vd. (1993) İstanbul Şehir Merkezi Transformasyonu ve Büro Binaları, Literatür Yayınları, İstanbul.
Ege Bölgesi Gelişim Projesi Çalışmaları (2001) Proje Raporu, EGEV (Ege Ekonomisini Geliştirme Vakfı), İzmir.
Eskişehir Katılımlı Stratejik Planlama Proje Raporu (2000) Arama Katılımlı Yönetim Danışmanlığı, İstanbul.
GÖKSU, F. (2003) Kentsel Dönüşüm Projelerine Yenilikçi Yaklaşımlar, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul; 270-279.
GÜVENÇ, M. (2005) İstanbul Projesi Toplumsal Profil Çözümlemeleri, BİMTAŞ, İstanbul.
GÜVENÇ, M. (2004) Turkey’s Demography and Economic Geography, SudostEuropa Mitteilungen (6:44) 30-43.
GÜVENÇ, M. (1992) General Industrial Geography of Greater İstanbul Metropolitan Area: An Exploratory Study, Development of İstanbul Metropolitan Area and Low-Cost Housing der. İ. Tekeli, Istanbul Büyükşehir Belediyesi, IULA-EMME, İstanbul; 112-160.
GÜVENÇ, M., OĞUZ, I. (1997) İstanbul’u Okumak II: Mahalle Düzeyinde Konut Mülkiyeti-Statü Farklılaşmasına İlişkin Bulgular Nasıl Genellenebilir? Toplum ve Bilim (72: Bahar) 153-164.
Habitat Gündemi ve İsatnbul Deklarasyonu: Hedef ve İlkeler, Taahhütler ve Küresel Eylem Planı (1996) B.M. İnsan Yerleşimleri Konferansı Habitat II, İstanbul.
HAGUE, C. (2004) Konut Alanlarında Dönüşüm ve Konut Alanları Yenileme Projelerinin Başarılması, Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu: Istanbul 2004, İstanbul.
HALL, K.B., PORTERFİELD, G.A. (2001) Community by Design: New Urbanism for Suburbs and Small Communities, McGraw-Hill, New York.
GLENN, J. (2007) Participatory Methods, http://www.futurovenezuela. org/_curso/3-partmth.pdf (11 Nisan 2007).
İÇDUYGU, A., SİRKECİ, İ. (1999) Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri, 75 yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul.
Kentsel Dönüşüm Kanun Tasarısı Taslağı (2004) T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Kanun Tasarısı Alt Komisyon Raporu (2005) Türkiye Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonu, 3.05.2005, Esas No: 1/984, Karar No: 2.
NOON, D. vd. (2000) Chapter 4: Economic Regeneration and Funding, Urban Regeneration der. P. ROBERTS, H. SYKES, Sage, London, Thousand Oaks, New Delhi.
OSMAY, S. (1999) 1923’ten Bugüne Kent Merkezlerinin Dönüşümü. 75 yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul.
ÖZAR, Ş. (1998) Enformal Kesimin İstihdam Açısından Değerlendirilmesi, İstihdam ve Eğitim Projesi İşgücü Piyasası Bilgisi: Enformal Kesim III içinde, der. T. Bulutay, T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara; 181-207.
ÖZDEN, P.P. (2002) Yasal ve Yönetsel Çerçevesiyle Şehir Yenileme Planlaması ve Uygulaması: Türkiye Örneği, yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
ÖZESMİ, U., ÖZESMİ, S. (2004) Ecological Models Based on People’s Knowledge: A Multi-step Fuzzy Cognitive Mapping Approach, Ecological Modelling (176:1-2) 43-64.
SEYMEN, Ü.B. (1999) Tarihi Kent Merkezi ve Geçiş Alanlarında Küçük Ölçekli Üretim, Toplum ve Bilim (Bahar) 48-49.
ŞAHİN, Z. (2003) İmar Planı Değişiklikleri ve İmar Hakları Aracılığıyla Yanıltıcı (pseudo) Kentsel Dönüşüm Senaryoları: Ankara Altındağ İlçesi Örneği, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu içinde, der. P.P. Özden vd., İstanbul; 89-101.
ŞENYAPILI, T. (2007) Charting the “Voyage” of Squatter Housing in Urban Spatial “Quadruped”, European Journal of Turkish Studies, www.ejts. org (2 Mayıs 2007).
ŞENYAPILI, T. (2006) Gecekondu Olgusuna Dönemsel Yaklaşımlar, Değişen Mekan: Mekansal Süreçlere İlişkin Tartışma ve Araştırmalara Toplu Bakış 1923-2003 içinde, der. A. Eraydın, Dost Kitabevi, Ankara; 84-122.
ŞENYAPILI, T. (1996) Ankara Kentinde Gecekondu Oluşum Süreci, Ankara’da Gecekondu Oluşum Süreci ve Ruhsatlı Konut Sunumu (1-55) der. T. Şenyapılı, A. Türel, Batıbirlik Yayınları, Ankara.
ŞENYAPILI, T. (1998) Cumhuriyet’in 75. yılı Gecekondunun 50. yılı, 75 yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Tarih Vakfı, İstanbul.
T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Nüfus ve Kalkınma Göstergeleri (2005) http://nkg.die.gov.tr/goster.asp?aile=5
T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Gelir Yoksulluk ve Tüketim Göstergeleri (2005) http://www.die.gov.tr/yillik/24_Gelir.pdf
TEKELİ, İ. (2005) An Exploratory Approach to Urban Historiography Through a New Paradigm: The Case of Turkey (yayınlanmamış bildiri), Harvard Üniversitesi, Boston.
TEKELİ, İ. (2003) Kentleri Dönüşümü Mekan Olarak Düşünmek, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
TEKELİ, İ. (1999) Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Kent Planlaması, 75 yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul.
THOMAS, S. (2003) A Glossary of Regeneration and Local Economic Development, Yerel Ekonomik Strateji Merkezi, Manchester.
TUROK, I. (2004) Cities, Regions, and Competitiveness, Regional Studies (38:9) 1061-1075.
Türkiye Ulusal Rapor ve Eylem Planı (1996) B.M. İnsan Yerleşimleri Konferansı Habitat II, İstanbul.
UZUN, C.N. (2001) Gentrification in İstanbul: A diognistic study, Nederlandse Geogrfische Studies 285, Utrecht.
ÜNSAL, F. (2000) Türkiye’de Planlamaya Kentsel Siyaset Çerçevesinde Bir Yaklaşım, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
YAVUZ, F. (1980) Kentsel Topraklar: Ülkemizde ve Başka Ülkelerde (452), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.