Ortaokul Öğrencilerinin “Alyuvar”, “Akyuvar” ve “Kan Pulcukları” Kavramları Hakkındaki Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin “alyuvar”, “akyuvar” ve “kan pulcukları” kavramlarına ilişkin sahip oldukları algıları, metaforlar yardımıyla belirlemektir. Çalışma grubunu, 2016-2017 akademik yılının bahar döneminde öğrenimine devam eden toplam 101, 6., 7. ve 8. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak öğrencilere “Alyuvar... gibidir. Çünkü ...”, “Akyuvar... gibidir. Çünkü ...” ve “Kan pulcukları .... gibidir. Çünkü …” yazılı birer A4 kâğıt dağıtılmıştır ve öğrencilerden bu cümleleri tamamlamaları istenmiştir. Araştırma, nitel esaslıdır. Verilerin analizinde ise; içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin “alyuvar” kavramı için 74 metafor, “akyuvar” kavramı için 63 metafor ve “kan pulcukları” kavramı için de 60 metafor ürettikleri görülmüştür. Bu metaforlar “alyuvar” için 5, “akyuvar” ve “kan pulcukları” için ise 4’er farklı kategori altında toplanmıştır. Ortaokul öğrencilerinin “alyuvar”, “akyuvar” ve “kan pulcukları”na ilişkin en çok “Görev” kategorisinde metaforlar geliştirdikleri belirlenirken, bunu “Şekil”, “Renk” ve “Yapı ve özellik” kategorileri izlemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Alyuvar, Akyuvar, Kan pulcuklar, Metafor, Nitel araştırma

Examination of Secondary School Students' Perceptions about the Concepts like "Erythrocyte", "Leukocyte" and "Platelet" through Metaphors

The aim of this study is to examine the perceptions of secondary school students regarding the concepts of “erythrocyte”, “leukocyte” and “platelet” with metaphor. The group of the research consists of total 101 6th, 7th and 8th grade students who are selected in the spring semester of 2016-2017 academic years. As a data collection tool, students are given an A4 paper writing “Erythrocyte is like ... because ....”, “Leukocyte is like.... because...” and “Platelet is like.... because” on it and the students were completed the sentences. The study was a qualitative research. The data were analyzed by using content analysis. As a result of the study, it was seen that the students produced 74 metaphors about the concept of “erythrocyte”, 63 metaphors about the concept of “leukocyte” and 60 metaphors about the concept of “platelet”. These metaphors were further identified in 5 different categories for “erythrocyte” and in 4 different categories for “leukocyte” and “platelet”. Secondary school students used more metaphors in the category of “Function” than the other categories which were ordered as “Shape”, “Colour”, and “Structure and feature” according to their frequency..

Keywords:

Erythrocyte, Leukocyte, Platelet, Metaphor, Qualitative research,

PDF

___

Akçay, S. (2016). Öğretmen adaylarının biyoteknoloji algısının metaforlar yoluyla analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 139-151.

Akgün, A., Duruk, A.G.Ü., Doğan, Ö.C. ve Güngörmez, Ö.H.G. (2017). Hücre bölünmesi ve kalıtım ünitesinde yer alan soyut kavramların metaforlar yoluyla incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 59, 89-102.

Akkuş, G. (2013). 6.sınıf öğrencilerinde dolaşım sistemi konusunda görülen kavram yanılgılarının giderilmesinde bilgisayar destekli kavram haritalarının etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Universitesi, Denizli.

Andrzej, K.K. (2002). Grand metaphors of biology in the genome era. Computers & Chemistry, 26(5), 397-401.

Arslan, M.M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 171, 100-108.

Ateş, M. ve Karatepe A. (2013). Üniversite öğrencilerinin “küresel ısınma” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 221-241.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.

Cameron, L. (2002). Metaphors in the learning of science: A discourse focus. British Educational Research Journal, 28(5), 673-688.

Çobanoğlu, E.O. ve Bektaş, H. (2012). Kavramsal değişim metinlerinin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin dolaşım sistemi konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde Üniversitesi, http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2542-04_06_2012-16_30_29. pdf adresinden alındı.

Eilam, B. (2009). “The secrets of successful veteran biology teachers: metaphors of evolution, regeneration, and adaptation”. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 15(4), 493-513.

Ekici, G. (2016). Biyoloji öğretmeni adaylarının mikroskop kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 615-636.

Doğan, Y. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevre kavramına ilişkin sezgisel algıları: bir metafor analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 721-740.

Doğru, M. ve Kıyıcı, F.B. (2005). Fen eğitiminin zorunluluğu. Aydoğdu ve Kesercioğlu (Ed). İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.

Forceville, C. (2002). The identification of target and source in pictorial metaphors. Journal of Pragmatics, 34, 1-14.

Fretzin, L. (2001). Using metaphors in Teaching. http:lrs.ed.uiuc.edu/students/fretzin/EPL11q5Metaphors.htm adresinden alındı.

Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Hançer, A.H., Uludağ, N. and Yılmaz, A. (2007). The evaluation of the attitudes of science teacher candidates towards chemistry lesson. Hacettepe University Journal of Education, 32, 100-109.

Hanson, L. (1993). Affective Response to Learning via Visual Metaphor. Annual Conference of the International Visual Literacy Association, October 13-17, New York.

Hellsten, L. and Nerlich, B. (2011). Synthetic biology: building the language for a new science brick by metaphorical brick. New Genetics &Society, 30(4), 375-397.

Kovecses, Z. (2002). Metahpor: A practical introduction. UK: Oxford University Press.

Lannes, D., Flavoni, L. and De Meis, L. (1998). The concept of science among children of different ages and cultures. Biochemical Education, 26, 199-204.

Morgan, G. (1980). Paradigms, metaphors, and puzzle solving in organizational analysis. Administrative Science Quarterly, 25, 606-622.

Osborn, M. (1997). The play of metaphors. Education, 118(1), 84-87.

Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “Öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.

Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2005). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar, XIV. Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, 28-30 Eylül.

Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim On-line, 7(2), 421-455.

Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.

Sanchez, A., Barreiro, J.M. and Maojo, V. (2000). Desing of virtual reality systems for education: A cognitive approach. Education and Information Technologies, 5(4), 345-362.

Soysal, D. ve Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.

Uzunkol, E. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 94-101.

Yalmancı, S.G. (2016). Fen eğitiminde biyolojinin yeri ve önemi. Aydın ve Yalmancı (Ed). Biyoloji öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Yalmancı, S.G. ve Aydın, S. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 208-223.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Soysal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Zeren, M.G. (2015). Üniversite öğrencilerinin gözü ile coğrafya eğitimcisi: Bir olgubilim araştırması. Eastern Geographical Review, 33, 189-208.