İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Avrupa Birliği Uygulamaları ve Türkiye’ye Yansımaları

İş sağlığı ve güvenliği hem Uluslararası Çalışma Örgütü’nün hem de Avrupa Birliği’nin önem verdiği bir konudur. Öyle ki, ILO çıkarttığı sözleşme ve tavsiye kararlarında müstakil olarak iş sağlığı ve güvenliğine vurgu yapmıştır. Ayrıca güvenli ve düzgün iş anlamında kullanılan “decent work” konsepti ile ILO son yıllarda iş sağlığı ve güvenliği olgusunu çok daha geniş bir alana yaymaya çalışmaktadır. AB ise çalışma hayatında ILO sözleşme ve tavsiye kararlarını hem kendisi hem de aday ülkeler referans aldığı için iş sağlığı ve güvenliği hususunda geniş bir standartlaşma sağlamaktadır. Adaylık sürecinde önemli bir aşamaya gelen Avrupa Birliği’nin talepleri doğrultusunda Türkiye’de benzer süreçlerden geçmektedir. Türkiye’de ilk defa çıkarılan 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği yasasına rağmen iş kazaları, özellikle tehlikeli sektörlerde artış göstermektedir. Yapılacak bu çalışma ile Avrupa Birliği sürecinde olan Türkiye’nin iş sağlığı ve güvenliği konusunda hem yasal hem de uygulamaya yönelik sorunları nasıl aşabileceği ve Avrupa Birliği mevzuat ve uygulamaları açısından eksiklerinin neler olduğuna dair tespitler yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

AB Üyelik Süreci, İş Sağlığı ve Güvenliği, İş Kazaları

The Implementations of Health and Safety at Work in The European Union and Their Influences in Turkey

Health and safety at work is a subject which the European Union and International Labor Organization give the importance. Therefore, International Labor Organization especially focused on health and safety at work with its recommendations and conventions produced by the Organization. In addition, ILO is trying to spread the subject of health and safety at work issue by the "decent work" concept in the meaning of proper and safe work. The European Union adopts the conventions and recommendations produced by ILO to provide standardization on health and safety at work not only for the Union but also member countries. Turkey which has come to an important phase for the Union membership is passing from the same process with the demands of the European Union. Despite the new law no. 6331 related to Health and Safety at Work, which was enacted in 2012, there are still occupational accidents and health problems in sectors. With this working, health and safety at work issue in Turkey, which is in the process for the European Union membership, will be evaluated regarding related law, decrees and implementations. Also, the current related regulations and implementations will be examined according to the European Union rules.

Keywords:

EU Membership Process, Health and Safety at Work, Occupational Accidents,

PDF

___

AB (1996). European social charter (Revised). Strasbourg: Council of Eu-rope
AB Bakanlığı, (2001), AB müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı, Cilt I.
AB Bakanlığı, (2003), AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı, Cilt II
Akkaya, G. (2007). Avrupa Birliği ve Türk mevzuatı açısından sağlık kuruluşlarında iş sağlığı, iş güvenliği, meslek hastalıkları ve bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ataman, B. C. (2005). “Avrupa Birliği Sosyal Politikasının Temel Prensip-leri ve Avrupa İstihdam Stratejisi” Avrupa Birliği’nin İstihdam ve Sosyal Politikası, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını, s. 15.
Avrupa Komisyonu (2005). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2005 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2006). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2006 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2010). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2010 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2011). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2011 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2012). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2012 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2013). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2013 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2014). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2014 yılı ilerleme raporu. Brüksel
Avrupa Komisyonu (2015). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2015 yılı ilerleme raporu. Brüksel
ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2001). Türkiye’nin Avrupa birliği-ne katılım sürecine ilişkin 2001 yılı ilerleme raporu. Brüksel
ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2002). Türkiye’nin Avrupa Birliği-ne Katılım Sürecine İlişkin 2002 yılı İlerleme Raporu. Brüksel ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2004). Türkiye’nin Avrupa Birliği-ne Katılım Sürecine İlişkin 2004 yılı İlerleme Raporu. Brüksel ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2009). Türkiye’nin Avrupa Birliği-ne Katılım Sürecine İlişkin 2009 yılı İlerleme Raporu. Brüksel
Aydın, F. (2014). Avrupa birliği’nde iş sağlığı ve güvenliği, T.C. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yayın No: 12, Ankara.
Baloğlu, C. (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği. İstan-bul: Beta
Başesgioğlu, M. (2006). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın AB müzakere sürecinde gerçekleştirdiği mevzuat uyum çalışmaları ve uygulamaları. Mercek, 46, 4-9
Batur, E. (2007). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Son Gelişmeler. Mercek, 46, 24-33
Bayılmış, O. ve Taş, H. Y. (2015). Sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve gü-venliğine yönelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi: Sakarya ör-neği. İş,Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi / Is,Guc The Journal of Industrial Relations and Human Resources 17(1), 89-117.
Çakır, M. (2004). Avrupa Birliği’nde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği. Türk Harb-İş Dergisi, 211, 66-68
ÇSGB (2006). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi (2006-2008). Ankara
Deniz, Ö. (2007). Cumhuriyet Dönemi Çalışma Hayatı. ÇITAD, 6(15), 131-150
Desmond, D. (2000). Avrupa Birliği Ansiklopedisi (Çev: H. Akay). İstanbul: Kitap Yayınevi
DPT (2003). Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2002 yılı İlerleme Raporu. Ankara
ECHA (2013). ECHA General Leaflet. Erişim 14.03.2016, http://echa.europa.eu/documents/10162/13556/echa_general_leafl et_en.pdf
Ekonomi, M. (1997) “Maastricht Antlaşması’ndan Önce Birliğin Sosyal Politikaları”, Avrupa Birliği’nin Politikaları ve Türkiye Semi-neri, ÇMİS Yayını, Ankara 1997
ENETOSH. ENETOSH General Leaflet. Erişim 14.03.2016, http://www.enetosh.net/files/186/EN_ENETOSH_Imageflyer_201 2_1.pdf
ENSHPO. Erişim 14.03.2016 http://www.enshpo.eu/about-us
Erdoğan, G. (2008). Avrupa sosyal şartı ve gözden geçirilmiş Avrupa sosyal şartı. TBB Dergisi, 77, 123-165
Erginbaş, E.(2010). Avrupa Birliği’nin Türkiye’de is sağlığı ve güvenliğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010
ETUC (2001). A New Impetus for community occupational health policy. Bruxelles: European Trade Union Technical Bureau for Health and Safety
EU Communities, (1993). Green paper european social policy. Luxembourg: Office of Social Publications of European Communities
EU Communities, (2002). Adapting to change in work and society: A new community strategy on health and safety at work 2002-2006. Erişim 14.03.2016, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/ ?uri=CELEX:52002DC0118&from=EN
EU Communities (2007). Improving quality and productivity at work: Com-munity strategy for 2007-2012 on health and safety at work. Erişim 14.03.2016, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?-uri=COM:2007:0062:FIN:en:PDF
EU Communities (1995). Communication from the commission on a commu-nity program concerning safety, hygiene and health at work 1996-2000. Official Journal, 95/0155 (CNS).
EU-OSHA (1997). Annual Report 1996. Luxembourg: Office of Official Publications of the European Communities
EU-OSHA (1998). Annual Report 1997. Luxembourg: Office of Official Publications of the European Communities
EU-OSHA (1999). Annual Report 1998. Luxembourg: Office of Official Publications of the European Communities
EU-OSHA, (2003-A). Commission recommendation of concerning the European schedule of occupational diseases (2003). Official Jour-nal, 2003/670/EC.
EU-OSHA (1989). Council directive on the introduction of measures to encourage improvements in the safe and health of the workers at work (1989). Official Journal, 89/391/EEC.
EU-OSHA, Council recommendation of concerning the ımprovement of the protection of the health and safety at work of self-employed workers (2003). Officail Journal, 2003/134/EC.
EUROSHNET. Erişim 14.03.2016, http://www.euroshnet.eu/-portal_objectives.php
Gerek, Nüvit, (2006). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, İstanbul: Anadolu Üni- versitesi Yayını No: 1676.
Resmi Gazete, (2007), Gözden geçirilmiş avrupa sosyal şartı (2007). T. C. Resmi Gazete, 11907, 9 Nisan 2007, http://www.resmi-gazete.gov.tr/eskiler/2007/04/20070409-1.htm
Günuğur, H. (2007). Avrupa Birliği. Ankara: Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi Yayını
Güvenliçalışma, http://www.guvenlicalisma.org/index.php?option-=com_connt&viearticle&i, Çevrimiçi 07.04.2016
Hollmen, J. (2009). İş sağlığı ve güvenliği alanındaki AB direktifleri ve müktesebatın üstlenilmesinde karşılaşılan sorunlar. AB Müktese-batı Uluslararası Semineri: İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre, 17-70. Ankara: TİSK Yayınları
ILO, http://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377312/lang--tr/index.htm, Çevrimiçi, 07.04.2016.
Işıklı, A. (1967). Toplu iş sözleşmeleri ve Türkiye ekonomisi içindeki yeri. An-kara: Ankara Üniversitesi Yayınları
Resmi Gazete, (1971), İş kanunu, T. C. Resmi Gazete, 1475, 25 Ağustos 1971.
Kabakçı, M. (2009). AB İş hukukunda işverenin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili temel yükümlülükleri ve Türk mevzuatına uyumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İs-tanbul
Kalyoncu, G. (2007). Avrupa Birliği sürecinde Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversi-tesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Karluk, R. (1996). Avrupa Birliği ve Türkiye. İstanbul: İMKB
Kayagil, M. E., (2015). Türkiye – AB müzakere sürecinde sosyal politika-da yaşanan gelişmeler. Çalışma Dünyası Dergisi, Labour World, 2, 34-58.
Kılıç, C. ve Bülbül, O. G. (2013). İş sağlığı ve güvenliğinde gelinen nokta ve devam eden aksaklıklar. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendika-sı, 27(6), 6-23.
Korkut, G. ve Tetik A. (2013). 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanu-nu’nun getirdiği yenilikler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18(3), 455-474.
Nicholsan, P. J. (2002). Occupational health in European Union. Society of Occupational Medicine, 52(2), 80-84
Oğuz,Ş. K. (1990), Avrupa topluluğu’nda sosyal politika ve sosyal güvenlik sistemleri. İstanbul: İKV Yayını.
Ökütçü, D. (2006). Son dönem AB-Türkiye ilişkileri ve sosyal politika. Mercek, 42, 46-49
Özarslan, B. (2005). Avrupa birliği komisyonu. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 5(2), 229-246
Özdemir, S. (2007). AB müzakere sürecinin Türk çalışma hayatına etkileri. Erişim 09.03.2016, yerel-sen.org.tr/_resimler_/haberler/SuleymanOzdemir.doc
Özgürce, G., Demirkaya, H., Eryiğit, N. (2014). Avrupa Birliği’ne Uyum Çerçevesinde Türkiye’de Çalışma Hayatında Kurullar Aracılığıy-la Yönetime Katılma: İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Kocaeli Örneği. International Journal of Social and Economic Sciences, 4(1), 58-69
Pirler, B (2007). Editörden: İş sağlığı ve güvenliğinde AB’ye uyum. İşve-ren, 45, 6
Piyal, B. (2009). İş sağlığı ve güvenliğinde Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne uyum sorunu. Ankara: Belediye-İş Yayınları
Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm, Çevrimiçi, 07.04.2016.
Schröder, H. (2006). Türkiye’nin dinamik nüfusunun tüm potansiyelini kullanması gerekmektedir. AB Türkiye Görünüm, 2, 8
Seratlı, G. B. (2004). 4857 sayılı iş kanununa göre iş sağlığı ve güvenliği. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53(2), 197-245 Süzek, S.(2012). İş hukuku. İstanbul: Beta Yayınları
TBMM (1983). I. Özal hükümeti programı. Erişim 10.03.2016, https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP45.htm
TBMM (1989). Akbulut hükümeti programı. Erişim 10.03.2016, https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP47.htm
TBMM (1991). I. Yılmaz hükümeti programı. Erişim 10.03.2016, https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP48.htm
Tokol, A. (2011). Türk endüstri ilişkileri tarihi. Bursa:Dora Yayınları.
TTB. (2016). İşçi sağlığı ve iş güvenliği yasa tasarısı kabul edilemez. Erişim 08.03.2016 http://iyh.istabip.org.tr/index.php?option=-com_content&view=article&id=226:isci-sagligi-ve-is-guvenligi-kanun-tasarisi-kabul-edilemez
Uçkan, B. (2005). Avrupa Birliği’nde sosyal diyalog: Danışma komitele-ri’nden çerçeve antlaşmalara. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 249-270
Vogel, L., PAOLI, P. (2006). New scope for the Community health and safety at work strategy 2007-2012. Brussels: ETUI
Vogel, L. (2007a). A Critical look at the health and safety at work strategy 2007-2012. Hesa Newsletter, 33, 14-22
Vogel, L. (2007b). European health and safety strategy: The commission misses ıts target. Erişim 10.03.2016, https://www.etuc.org/-press/european-health-and-safety-strategy%C2%A0-commission-misses-its-target#.Vup-XuKLRqM
Yılmaz, F. (2009). Küreselleşme sürecinde gelişmekte olan ülkelerde ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği. Uluslararası İnsan Bilimleri Der-gisi, 6(1). Erişim: http://www.insanbilimleri.com
Yılmaz, F. (2009). Avrupa Birliği ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği: Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği kurullarının etkinlik düzeyinin ölçülmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkile-ri Ana Bilim Dalı, İstanbul.