Sivil Devlet ve İslam’ın Bu Konuya Bakışı

Osmanlı hilafetinin yıkılışından sonra Arap yazarları –İslami ya da seküler eğilimli Arap yazarları– tarafından sivil devlet teriminin kullanımı yaygınlık kazanmış; Arap âleminde son yıllarda aniden meydana gelen olaylardan son-ra da bu terim etrafında tartışma dozu epeyce yükselmiştir. Bu makalede Arap ve Batı düşüncesinde sivil devletin en önemli unsurlarını ve İslam’ın bu konuya bakışını ele almayı hedeflemekteyiz. Böylelikle; temelde İslami hukuk siyasetinin konuya bakışını irdelemek istemekteyiz. Çalışmamızın başında devlet olgusunun manasına ve Batı dünyasındaki fikri gelişmelerine değinilecektir. Daha sonra da neredeyse çoğu araştırmacının üzerinde ittifak ettikleri sivil devletin en önemli unsurlarını incelenerek, bunların İslâm devlet mefhumuna yönelik bilgilerle ne derece uyuşup uyuşmadığı inceleme konusu yapılacaktır.

THE CİVİL STATE AND THE ISLAMİC ATTİTUDE TOWARDS IT

After the fall of the Ottoman Caliphate, the term "civil state" has become popular among Islamist and secularist Arab scholars, and the debate on this term became more acute after recent changes in the Arab world during the past few years. In this article, I would like to present the most crucial ele-ments of this state in Western and Arab thought, and specify the Islamic atti-tude towards it in order to get to the result that would analyze this concept and its position in the Islamic legal policy. Also, I will discuss this statement by clarifying the meaning of the state and its development in Western thought, and then review the most significant elements of the civil state, which have almost been agreed upon by researchers, to show where they agree or disagree in terms of the Islamic vision.

PDF

___

Kur’an-ı Kerim.
İbn Ebi Şeybe, Abdullah bin Muhammed bin İbrahim, El-Musannaf, Beyrut: Da-ru’l-Fikr, 1994 .
İbn Asakir, Ali bin el-Hasan bin Hibetullah, Tarihu Dımeşk, Beyrut, Daru’l-Fikr, 1995.
İbn Manzur, Muhammed bin Mukrim, Lisanu’l-Arab, Beyrut, Daru Sadır, 1414 h.
İbn Hişam, Abdulmelik, es-Siretü’n-Nebeviyye, Mustafa es-Sekka vd, 1955.
El-Ensari, Ahmed Buışrin, Mefhumu’d-Devleti’l-Medeniyye fi’l-Fikri’l-Ğarbiyyi ve’l-İslami, el-Merkezu’l-Arabiyyi li’l-Ebhasi ve’d-Dirasetü’s-Siyasat, 2014.
El-Buhari, Muhammed bin İsmail, el-Cami’u’s-Sahih, Beyrut, Daru Tavkı’n-Necat, 1424 h.
Et-Tirmizi, Muhammed bin İsa, Sünenü’t-Tirmizi, Beyrut, Daru’l-Ğarbi’l-İslami, 1998.
El-Cevheri, İsmail bin Hammad, es-Sıhah (Tacü’l-Lüğati ve Sıhahi’l-Arabiyyeti), Beyrut, Daru’l-İlmi li’l-Melayin, 1987.
El-Hakim, Muhammed bin Abdullah, el-Müstedrek ‘ala’s-Sahiheyni, Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990 .
Ed-Darukutni, Ali bin Ömer, Sünenü’d-Darikutni, Müessesetü’r-Risale, 2004.
Zurakıt Muhammed, makale; “el-Hürriyye beyne Manzumetey el-Kıyemi’d-Diniyyeti ve’l-Maddiye”, kitap; el-Hürriyye, Kıraetün fi Mürtekezatüha’l-İslamiyye, Beyrut, Müntede’l-Fikri’l-Lübnani, 2010.
Zeydan, Abdülkerim, Ahkamu’z-Zimmiyyin ve’l-Müste’minin, Beyrut, Müessese-tü’r-Risale, 1982.
Eş-Şerif, Muhammed bin Şakir, ed-Devletü’l-İslamiyye veyne’d-Diniyyeti ve’l-Medeniyye, Mecelletü’l-Beyan, (Cumada’l-Ahire 1432h):22.20,
Eş-Şatıbi, İbrahim bin Musa, el-Muvafakat, Daru ibn Affan, 1997.
Eş-Şafii, Muhammed bin İdris, el-Ümm, Beyrut, Daru’l-Marife, 1990.
Es-Sallabi, Ali, eş-Şura faridatun İslamiyye, el-Kahire, Müessesetü İkra, 2009.
Abdullatif, Samir Müeyyid, el-Muvatane ve İşkaliyyetüha fi Zılli’d-Devleti’l-İslamiyye, Mecelletü’l-Fırat, 2011.
Ileyyan, İbrahim Halil, “ed-Devleti’d-Diniyye ve’d-Devleti’l-Medeniyye”, sunum; Beytü’l-Makdis III. Sempozyumu, 2012.
Look, Jhoon, Makaletani fi Hukmi’l-Medeni, Trc. Macid Fahri, Beyrut, el-Lecnetü’d-Devliyye li’t-Tercemeti’r-Revai’, 1959.
El-Maverdi, Ali bin Muhammed bin Habib, el-Ahkami’s-Sultaniyye, el-Kuveyt, Daru ibn Kuteybe, 1989.
Müslim bin el-Haccac, Sahih-i Müslim, Beyrut, Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabiyy, tarihsiz.
Mustafa İbrahim vd, el-Mu’cemü’l-Vasit, el-Kahire, Mecme’i’l-Lüğati’l-Arabiyye, 2004.
Naci, İzzo Abdulkadir, Eseri’t-Temayüzi’l-İçtima’i fi Ademi’l-İstikrari’s-Siyasiyyi fi’d-Devleti, Mecelletü’l-Hivari’l-Mütemeddin, 13/2/2008, 10.9.
Hadi, Riyad Aziz, Mine’l-Hizbi’l-Vahid ile’t-Taaddüdiyye, Bağdat, Daru’ş-Şuuni’s-Sekafiyyeti’l-Amme, 1995.