2010

Surveillance and the Transformation of Public Sphere in the Ottoman Empire

Bu makale geç Osmanlı İmparatorluğu’nda kamusal alanın dönüşümünü, devletin gözetleme pratiklerinin niyet edilmemiş sonuçları olarak tarihselleştirmeye çalışmaktadır. Bu dönüşüm, esas olarak iki büyük süreçle ilintilendirilerek açıklanmıştır: Devlet inşası ve kapitalizm. Makale, polis ve polislik pratiklerini kamusal alanın denetlenmesi mücadelesinin yapıldığı temel alanlar olarak almaktadır. Bu pratikleri özellikle iki toplumsal grup –“serseriler” ve işçiler – üzerindeki uygulamalarına referansla inceleyen makale, bir yandan devletin gündelik hayata nüfuzunun, bir yandan da kapitalizmin çalışma alanlarına müdahalesinin “özel” ve “kamusal” alanların dönüşümüne olan etkisini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu dönüşümün Osmanlı İmparatorluğundaki hikayesi, loncalar, mahalle ve aile gibi geleneksel toplumsal denetim sistemlerinin çözülüşünün hikayesidir.

Denetleme ve Osmanlı İmparatorluğu'nda Kamusal Alanın Dönüşümü

This article aims to historicize the transformation of the public sphere in the late Ottoman Empire as an unintended consequence of the surveillance practices of the state. This transformation is explained with reference to two crucial large scale processes: state-making and capitalism. It takes the police and policing practices of the state as an arena within which the struggle over the control of the public sphere was waged. By analyzing those practices especially in relation to two different social groups - vagrants and workers- the article aims to show how the penetration of the state into the daily lives of the people and the intrusion of capitalism into the relations in the work place effect the transformation of what is “private” and what is “public”. The story of this transformation in the Ottoman Empire is the story of the dissolution of the traditional social control systems, such as guilds, neighborhood and family.

PDF

___

AHMAD, F. (1980), “Vanguard of a Nascent Bourgeoisie: The Social and Economic Policy,” in Halil İnalcık ve Osman Okyar, der., Social And Economic History of Turkey (1071-1920). Ankara: Meteksan.
AYDIN, S., EMİROĞLU, K., TÜRKOĞLU, Ö., ÖZSOY, E. D. (2005), Küçük Asya’nın Bin Yüzü: Ankara. Ankara: Dost Yayınevi.
BAYLEY, D. (1985), Patterns of Policing. New Brunswick: Rutgers University Press.
BENDIX, R. (1960/1977), Max Weber: An Intellectual Portrait. Berkeley: University of California Press.
Cevdet Tasnifi –Zaptiye. 1750-1850, Başbakanlık Arşivi, İstanbul.
CLARK, J. P. and SYKES, R. E. (1974), “Some Determinants of Police Organization and Practice in A Modern Industrial Democracy”, in Daniel Glaser, ed., Handbook Of Criminology. Chicago: Rand McNally College Publishing Company.
COLLINS, H. (1987), “The Decline of Privacy in Private Law,” in P. Fitzpatrick and A. Hunt, ed., Critical Legal Studies. Cambridge: Basil Blackwell.
CRITCHLEY, T. A. (1967), A History of Police in England and Wales 900-1966, London: Constable.
ÇADIRCI, M. (1991), Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapıları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ÇADIRCI, M. (2007), Tanzimat Sürecinde Ülke Yönetimi. İstanbul: İmge Kitabevi.
DAVIS, J. A. (1988), Conflict and Control: Law and Order in Nineteenth Century Italy. Basingstoke: Humanities Press International, Inc.
DUBEN, A. and BEHAR, C. (1996), İstanbul Haneleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
ERGENÇ, Ö. (1984), “Osmanlı Şehrindeki ‘Mahalle’nin İşlev ve Nitelikleri Üzerine”, The Journal of Ottoman Studies IV: 69-78.
ERGENÇ, Ö. (1999), “Osmanlı Klasik Düzeni ve Özellikleri Üzerine Bazı Açıklamalar”, Osmanlı Ansiklopedisi. Vol. 4. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları: 32-39.
ERGUT, F. (2002), “Policing the Poor in the Late Ottoman Empire.” Middle Eastern Studies. 38 (2), 149-165.
ERGUT, F. (2004), “Polisin Gözüyle Sosyalistler, Anarşistler ve Grev”, Toplumsal Tarih, no. 130, 82-86.
ERGUT, F. (2007), “Osmanlı’da Devlet-Toplum İlişkisini Polis ve Polislik Pratikleri Üzerinden Düşünmek” in F. Ergut and A. Uysal (eds.) Tarihsel Sosyoloji: Stratejiler, Sorunsallar ve Paradigmalar, Ankara: Tarih Vakfı ve Dipnot Yayınları.
GERBER, H. (1994), State, Society, and Law in Islam, New York: SUNY Press.
GIDDENS, A. (19811995), A Contemporary Critique of Historical Materialism. Second Edition. Stanford: Stanford University Press.
GIDDENS, A. (1987), The Nation State and Violence. Berkeley: University of California Press.
GINIO, E. (1998), “The Administration of Criminal Justice in Ottoman Selanik.” Turcica.
GÜLMEZ, M., ed. (1983), Türkiye Belgesel Çalışma İlişkileri Tarihi. Ankara: TODAİE Yayınları.
GÜZEL, Ş. (1993), Türkiye’de İşçi Hareketleri. İstanbul: Sosyalist Yayınları.
HAGAN, J. (1994), Crime and Disrepute. Thousand Oaks: Pine Forge Press.
HARRING, S. L. (1993), “Policing a Class Society“ in Crime and Capitalism. Philadelphia: Temple University Press.
HESTER, S. and EGLIN. P. (1992), A Sociology of Crime. London: Routledge.
IŞIN, E.( 1999/2003), İstanbul’da Gündelik Hayat. İstanbul: YKY Yayınları
İBRAHIM, F. (1910), Polis Efendilere Mahsus Terbiye ve Muamelat-ı Meslekiye. Cağaloğlu: Matbua-i Hayriye ve Şürekası.
KARAKIŞLA, Y. S. (1998), “Osmanlı Sanayi İşçisi Sınıfının Doğuşu, 1839-1923.” in D. QUATERT and ZURCHER, E. eds., Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler, 1839-1950. İstanbul: İletişim Yayınları.
Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, 1908-1920.
OĞUZOĞLU, Y. (2000), Osmanlı Devlet Anlayışı. İstanbul: Eren Yayıncılık. ORTAYLI, İ. (2000). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Pan Yayıncılık.
PALMER, S. H. (1988), Police and Protest in England and Ireland, 1780-1850. New York: Cambridge University Press. Polis. (1911-1912), (no.1 – no. 31).
QUATAERT, D. (1996), “Social History of Labor in the Ottoman Empire,” in Ellis Jay Goldberg ed. The Social History of Labor in the Middle East. Boulder: Westview Press.
QUATAERT, D. (2000), The Ottoman Empire, 1700-1922. Cambridge: Cambridge University Press.
SHEARING, C. (1996), “Reinventing Policing: Policing as Governance,” in Otwin Marenin, ed., Policing Change, Changing Policing. New York: Garland Publishing Inc.
SILBERMAN, S. B. (1993), Cages of Reason. Chicago: The Univ. of Chicago Press. SILVER, A. (1967), “The Demand for Order in Civil Society: A Review of Some Themes in the History of Urban Crime, Police and Riot,” in The Police: Six Sociological Essays. New York: John Wiley & Sons, Inc.
SPITZER, S. (1993), “The Political Economy of Policing,” in David F.
Greenberg, ed., Crime and Capitalism, Philadelphia: Temple University Press.
STINCHOMBE, A. L. (1963), “Institution of Privacy In the Determination of Police Administrative Practice,” The American Journal of Sociology, 64: 150-161.
ŞİŞMANOV, D. (1978/1990), Türkiye İşçi ve Sosyalist Hareketi, 1908-1965. İstanbul: Belge Yayınevi.
TAMDOĞAN-ABEL, I. (2000), “Hanlar ya da Osmanlı Kentinde Yabancı” in F. Georgeon and P. Dumont (eds.) Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşamak. İstanbul: İletişim Yayınları.
TOPRAK, Z. (1988), “İktisat Tarihi,” Osmanlı Devleti, 1600-1908. vol. 3. İstanbul: Cem Yayınevi.
TOPRAK, Z. (1995), İttihat Terakki ve Devletçilik. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
UGLOW, S. (1988), Policing Liberal Society. Oxford: Oxford University Press.
ÜÇOK, C. and MUMCU, A. (1987), Türk Hukuk Tarihi. Ankara: Savaş Yayınları.
VELDET, H. (1940), “Kanunlaştırma hareketleri ve tanzimat.” in Tanzimat.
İstanbul: Maarif Matbaası.
WADDINGTON, P. A. J. (1999/2003), Policing Citizens. New York: Routledge.
WALKER, S. (1977), A Critical History of Police Reform. Lexington: D.C. Heath & CO
YAĞAR, H. (1988), Mevzuat Metinlerinde Polis Teşkilatında Yapı ve Görev, 1845-1923. Unpublished Ph.D. dissertation, Ankara University.