Stok yönetimi ve karlılık ilişkisinin finansal oranlar aracılığıyla incelenmesi : İMKB imalat sektöründe bir araştırma

Varlıkların etkin bir şekilde yönetimi, işletmelere önemli bir rekabet gücü sağlar. İşletmelerde önemli bir varlık olan stokların ise, en az maliyetle elde edilmesi ve bulundurulması, karlılığa olumlu bir katkı yapmaktadır. Araştırma stok yönetiminin işletmenin finansal başarısının göstergesi olan karlılıkla ilişkisini açıklamayı amaçlamaktadır. Çalışmada 2002-2006 dönemindeki İMKB imalat sektöründe yer alan işletmelerin finansal oranları kullanılmıştır. Araştırma karlılık ve stok yönetimiyle ilgili finansal oranlar arasındaki ilişkiyi, korelasyon ve regresyon analizi kullanarak açıklamaktadır. Araştırma bulguları, stok devir hızıyla aktif karlılık ve net kar oranları arasında pozitif bir ilişkinin varlığını ifade etmekteyken, stok devir hızı ile brüt kar oranı arasında negatif yönde bir ilişkiyi göstermektedir. Ayrıca araştırma sonuçları, stokların toplam varlıklara ve dönen varlıklara oranları ile karlılık oranları arasında negatif yönde bir ilişki olduğunu belirtmektedir.

Anahtar Kelimeler:

karlılık

An analysis of the relationship between inventory management and profitability through finanacial ratios : A research on ISE manufacturing industries

The effectiveness in management of assets provides an important competitive advantage for firms. If acquired and held with minimum cost, inventory is a critical asset that contributes to profitability. The research aims at explaining the relationship between inventory management and profitability, a measure of financial success. The study uses financial ratios about manufacturing firms listed on Istanbul Stock Exchange between 2002 and 2006. The research explores the relationship between financial ratios regarding profitability and inventory management by using correlation and regression analyses. According to the findings, while inventory turnover ratios are positively related with return on assets and net profit margin, it is negatively related with gross profit margin. Moreover, profitability ratios are negatively related with the inventory to total assets ratio and inventory to current assets ratio.

Keywords:

profitability,

PDF

___

Altunışdc R., ve Diğerleri (2001), Araştırma Yöntemleri, Sakarya Kitabevi, Sakarya.
Akgüç, Ö. (1995), Mali Tablolar Analizi, Dokuzuncu Baskı, Muhasebe Enstitüsü Eğitim ve Araştırma Vakfı Yayını No. 16, Muhasebe Enstitüsü Yayın No.64, İstanbul.
------(1998), Finansal Yönetim, 7. Baskı, Muhasebe Enstitüsü Eğitim ve Araştırma Vakfı Yayını, Muhasebe Enstitüsü Yayın No: 65, İstanbul.
Akdoğan, n. ve Tenker, N. (1998), Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitabevi, 6. Baskı, Ankara.
Akgül, A. ve Çevik O. (2003), İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara.
Aksoy, A. (1993), İşletme Sermayesi Yönetimi, 2. Baskı, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.
Aktaş, R., Karacaer, S.ve Karacabey, A. (2001), "Mali Oranlar Arasındaki İlişkilerin Faktör Analizi ile İncelenmesi", MÖDAVDergisi, Cilt 3 Sayı 1, Mart 9-28
Brıgham, F. Eugene ve Gapenski Lois (1991), Financial Management Theory and Practice, 6th Edition, The Dryden Pres.
Deloof Marc, (2003), "Does Working Capital Management Affects Profitability of Belgian Firms?", Journal of Business Finance and Accounting, April/May 573-587.
Cooakes, Sheridan J. (2005), SPSS Version 12. for Windows, John Wiley Sons.
Cote, Jane M. ve Latham, Claire Kamm (1999), "The Merchandising Ratio: A Comprehensive Measure of Working Capital Strategy", Issues in Accounting Education, Vol.14, No:2, May 255-267.
Doğan, Muammer. (1982), İşletme Ekonomisi ve Yönetimi, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, İzmir.
Eljelly, M.A. Abuzar, (2004), "Liquidity-Profitability Tradeoff: An Emprical Investigation in an Emerging Market", International Journal of Commerce & Management, 2004, Vol. 14 Issue 2, s.48-61.
Gürdal, Kadir (2007), Maliyet Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar, Siyasal Kitabevi, 1. baskı, Ankara.
Lazarıdıs, I. ve Tryfonıdıs, D. (2006) " Relationship Between Working Capital Management and Profitability of Listed Companies in the Athens Stock Exchange", Journal of Financial Management and Analysis, 19/1. 26-35.
Karcıoğlu, Reşat, (2000), Stratejik Maliyet Yönetimi, Aktif yayınevi, İstanbul.
Kalaycı, Şeref ve Diğerleri (2008), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri,Asil Yayın Dağıtım 3.Baskı, Ankara.
Kınney, M. R, Wempe, W. F. (2002), "Further Evidence on the Extent and Origins of JIT's Profitability Effects", The Accounting Review ,Volume 77, Issue 1, January, 203-225.
Muller, Max, (2003) "Essentials of Inventory Management", American Management Association 1601 Broadway, New York.
Sayaduzzaman, Md., (2006), "Working Capital Management: A Study British American Tobacco Bangladesh Company Ltd.", The Journal ofNepalese Business Studies, Vol 3, No: 1, December 78-84.
Sevim, Şerafettin (2003), Mali Tablolar Analizi, Ekspres Matbaa Kütahya.
Shın, Hyun-Han ve Soenen Luc (1998), "Efficiency of Working Capital Management and Corparate Profitability", Financial Practice & Education, 8(2), 37-45
Sıngh, Fulbag ve Mogla, Monika (2008), Impact of Mergers on Profitability of Acquiring Companies, The Icfai University Journal of Mergers&Acquisitions V(2), 60-76.
Şencan, Hüner (2005), Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Seçkin Yayınları, Birinci Baskı, Ankara.
Richardson, F.M. ve Davidson, L.F. (1983), "An Exploration into Bankruptcy Discriminant Model Sensitivity", Journal of Business Finance and Accounting, 10(2), 195-207.
Richard, H., Parrish, M.S. (1986), "The Relationships Between Profitability, Inventory Efficiency, and Gross Margin Return on Investment in Alabama Community Pharmacies" Journal of Pharmaceutical Marketing & Management, Volume I, Issue 1 203-225
Yazıcıoğlu, Yahşi ve Erdoğan, Samiye, (2004), SPSS Uygulamalı, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara
Toomey, John. W. (2000), Inventory management: Principles, Concepts and Techniques,Springer,
Wild, Tony (2002), Best Practice in Inventory Management, 2. Edition, Butterworth Heinemann.
http://www.imkb.gov.tr (erişim tarihi 08.10.2007- 2.2.2008)
http://www.inventorymanagement.com (erişim tarihi 08.10.2007)
http://analiz.ibsyazilim.com/egitim/oranlar (Finansal Oranlar, erişim tarihi 14.12.2007) http://www.apics.org (erişim tarihi 04.11.2007)