HAKÎM ŞİFAYÎ, BİR HİCVİYESİ VE KÂMÎ'NİN TÜRKÇE ŞERHİ

Hakîm Şifayî, Safevî sultanı I. Şah Abbas döneminin ünlü tabiplerindendir ve aynı zamanda sözünü sakınmayan bir hiciv şairi olarak bilinmektedir. Oluşturduğu ilk Dîvân'ı hiciv ve hezellerinden oluşur. Hicivden zamanla tövbe etmiş olsa da daha sonra tertip ettiği Dîvân'ında ve hamsesini oluşturan mesnevilerinde bu alışkanlığından kısmen vazgeçip hicivlerini genelleştirdiği görülür. Makaleye konu olan hicviyesini dönemin vezirlerinden Mu'min Han hakkında yazmıştır. Arapça terkipler, Türkçe kelime ve sözler, özel isimler ve mekân adları ihtiva etmesi; dönemin bazı eğlencelerive geleneklerigibi folklorik ögeler barındırması bakımından zengin bir içeriğe sahip bu hicviyenin açıklama gerektiren kısımları Abdulkadir el-Bağdadî tarafından izah edilmiştir. Edirneli şair Kâmî bu izahları bizzat el-Bağdadî'den dinlemiş, notlarını daha sonra metin haline getirmiştir

Hakîm Shifayi, One Of His Satire And Turkish Commantary Of Kâmî

Hakîm Shifayi is one of the famous physicians of the era of the Safavid Sultan Sh?h 'Abb?s the Great (Sh?h 'Abb?s I), and is also known as a satire poet. The first Diwan he created consists of satires and travesties. Although he forswore satire in time, it is observed that he could not dispense with this habit in his Diwan which he composed afterwards and in his masnavi poets comprising his Khamsa. He wrote his satire which is the subject of the article about Mumin Khan, one of the viziers of the era. The parts of this satire which has a rich content in terms of the fact that it comprises Arabic phrases, Turkish words and sayings, proper names, and place names; and that it contains certain folkloric elements from entertainments to traditions of the era, were interpreted by Abdulqadir al-Baghdadi. The poem Kâmî of Edirne listened to such interpretations from al-Baghdadi in person, and later transformed his notes into texts

PDF

___

Acem4, Quseyn, "Mel4ku'ş-Şu2ar_____ Qak4m Şif_____4", Yağm_____ , Şom_____re: , Ferverd4n 1351 hş. (1972), s. 42-44.
Ateş, Ahmet, İstanbul Kütüphanelerinde Farsça Manzum Eserler I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1968.
Canım, Rıdvan, Edirne Şairleri, Akçağ Yay., Ankara 1995.
Çiftçi, Hasan, Klâsik Fars Edebiyatında Hiciv ve Sosyal Eleştiri, Kültür Bakanlığı, Ankara 2002. ayy_____mp5r, 2A.,Ferheng-i Su1enver_____n, Cild-i dovvom, İntiş_____r_____t-i=ıl_____ye, Tahran 1372 hş. (1993).
Hoca, Nazif, "Abdülkâdir el-Bağdâdî", DİA, C 1, İstanbul 1988, s. 231.
İzmir Milli Kütüphanesi Yazma Eserler Kütüphanesi, C III, hzl. Ali Yardım, İzmir 1997.
Kâmî Mehmed b. İbrahim Gülşenî, Hicv-i Nuh-bend-i Şifâî, yzm., Türk Tarih Kurumu Ktp. Y651.
Karatay, F. Edhem, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Farsça Yazmalar Kataloğu, İstanbul 1961.
Na6r_____b_____d4, M4rz_____ Muqammed =_____hir, Tewkire-i Na6r_____b_____d4, b_____Ta6q4qve Mu______bele-i Vaq4d-i Destgerd4, Ç_____p-i Sevvom, Kit_____b- fur5ş4-i Fur5ğ4, 1361 hş. (1927).
Raq4m4, Kubr_____, "Nab@-şin_____s-i su1en, Qak4m Şif_____y4-i İ6fah_____n4", Ferheng-i İ6fah_____n, Şom_____re: 37-38, P_____y4z u Zimist_____n 1386 hş. (2007), s. 39.
Şafa, Wab4hull_____h, T_____r41-i Edebiyy_____t der Îr_____n, V/2, Ç_____p-i dehom, İntiş_____r_____t-i Firdovs, Tahran 1386 hş. (2007).
Şef42iyy5n, Sa24d, "C_____yg_____h-i Şif_____y4 der Sebk-i Hind4", Pej5hişn_____me- i Zeb_____n ve Edeb-i F_____rs4 (Govher-i G5y_____), S_____l-i sevvom, Şom_____re-i sevvom, Pey_____pey-i 11, P_____y4z 1388 hş. (2009), s. 109-130.
Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Yazmalar Kataloğu, hzl. Y. Dağlı-E. Nedret İşli-C. Serbest-D. Fatma Türe, Yapı Kredi Yay.,İstanbul 2001.
Yazıcı, Gülgün, "Kâmî", DİA, C 24, İstanbul 2001, s. 279-280.