CEZA MAHKEMESİ KARARLARINDA MEŞRU SAVUNMA VE ZORUNLULUK HÂLİNİN HUKUK MAHKEMESİ KARARLARINA ETKİSİ

Kişiler, hukuka aykırı fiillerinden sorumludur. Hukuka aykırı fiil, borçlar hukuku bağlamında tazminat sorumluluğu gerektiren haksız fiilin unsurlarından biridir. Ceza hukuku bağlamında ise suçun unsurlarından biri hukuka aykırılık olmaktadır. Bu itibarla hukuka aykırı filler, diğer gerekli unsurları da taşıdığı takdirde, ceza hukukunda suç, borçlar hukukunda ise haksız fiil teşkil edebilmektedir. Ancak fiili hukuka uygun kılan nedenlerin varlığı halinde, kişi bundan sorumlu tutulmamaktadır. Hukuka uygunluk nedenleri ise hukuk düzeninin bütününden kaynaklanabilmektedir. Öte yandan, hukuka aykırı fiil işleyen kişilerin kusuru da sorumluluk bağlamında önem arz etmektedir. Haksız fiil ve/veya suç teşkil eden fiili işleyen kişinin ceza ve hukuk mahkemeleri aracılığıyla sorumluluğuna gidildiği hallerde ceza mahkemesinin vermiş olduğu kararın hukuk mahkemesine etkisi konusunda Türk Borçlar Kanunu’nun 74. maddesi gündeme gelmektedir. Bu çalışmada, bir fiile ilişkin olarak ceza mahkemesinin vermiş olduğu kararın hukuk mahkemesine ne şekilde etki edeceği meşru savunma ve zorunluluk hâlleri özelinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Meşru Savunma, Zorunluluk Hâli, Ceza Mahkemesi, Hukuk Mahkemesi, Sorumluluk

EFFECTS OF CRIMINAL COURTS’ DECISIONS ON SELF-DEFENSE AND NECESSITY ON CIVIL COURTS’ DECISIONS

Individuals are liable from their unlawful acts. Within the scope of law of obligation, unlawful act is one of the elements of tort that requires compensation. Unlawfulness is, also, one of the elements of crime within the scope of penal law. Because of that, unlawful acts may constitute crime in penal law and tort in law of obligations. However, individuals are not liable from their acts in the presence of the justification. On the other hand, fault is also a key element for the liability of individuals who contradicts against law. Article 74 of Turkish Code of Obligations will be applied in the case criminal court decisions affect civil court decisions when the individual whose act constitutes tort and/or crime . In this article, how criminal courts decision about an act, affects civil courts decision will be discussed especially in the scope of self-defense and necessity.

Keywords:

Self-defense, Necessity, Criminal Court, Civil Court, Liability,

PDF

___

AKBULUT, Berrin. (2016). Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş Ve Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara
APAYDIN, Cengiz. (2016). Meşru Savunma,1. Baskı, İstanbul
ARTUK, M. Emin/GÖKCEN, Ahmet/YENİDÜNYA, A. Caner. (2016). Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yenilenmiş Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Ankara
ATALI, Murat. (2017). Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, (Editörler: PEKCANITEZ, Hakan/ÖZEKES, Muhammet/AKKAN, Mine/KORKMAZ, Hülya Taş), Cilt: III, 15. Bası, İstanbul
DEMİRBAŞ, Timur. (2014). Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş 10. Baskı, Ankara
DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir. (1994). Nazarî Ve Tatbikî Ceza Hukuku Genel Kısım, Cilt: II, Yeniden Gözden Geçirilmiş 10. Bası, İstanbul
EREN, Fikret. (2017). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Ankara
KAPANCI, Kadir Berk. (2016). “Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Mahkemesi Kararlarına Etkisi (TBK m. 74)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, Yıl: 2016, s. 511-552
KILIÇOĞLU, Ahmet. (2013). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yeni Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış Genişletilmiş 20. Bası, Ankara
KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan. (2017). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 10. Baskı, Ankara, 2017
KURU, Baki/ ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder. (2014). Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 25. Baskı, Ankara
OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut. (2017). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenip Genişletilmiş 13. Bası, Cilt: II, İstanbul
ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker. (2016). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, Ankara
ÖZBEK, Veli Özer/ DOĞAN, Koray. (2007). “Zorunluluk Halinin (TCK m. 25/2) Hukuki Niteliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, s. 195-222
ÖZGENÇ, İzzet. (2018). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 14. Bası, Ankara
ÖZGENÇ, İzzet. (2005). Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler), 2. Bası, Ankara
SOYASLAN, Doğan. (2016). Ceza Hukuku Genel Hükümler, Güncelleştirilmiş 7. Baskı, Ankara
TOROSLU, Nevzat. (2010). Ceza Hukuku Genel Kısım, 15. Baskı, Ankara, 2010