Haydar HOŞGÖR, Derya GÜNDÜZ HOŞGÖR, Kalbiye MEMİŞ

SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İLE CAM TAVAN SENDROMU ARASINDAKİ İLİŞKİ VE FARKLILIKLARIN İNCELENMESİ: SAĞLIK ÇALIŞANLARI ÖRNEĞİ1

Cam tavan sendromu, genel olarak kadın çalışanların kurumlarında bekledikleri terfileri çeşitli nedenlerle alamamaları sonucunda doğan kadına özgü bir kariyer engeli olarak tanımlanmaktadır. Sağlık sektörünün giderek artan feminizasyon düzeyine paralel olarak kadınların son yıllarda çalışma hayatına artan oranda katıldıkları; ancak bu katılımın alt düzeylerde olup, üst düzey yönetim kadrolarında yeterince yer almadıkları görülmektedir. Bu çalışmada kamu hastanelerinde çalışan kadınların cam tavan sendromu ile sosyo-demografik özellikleri arasında ilişki ve farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Çalışmanın evrenini İstanbul'daki kamu hastanelerinde çalışan sağlık personeli oluşturmaktadır. Örneklemini ise bu evrenden seçilen dört kamu hastanesindeki 313 kadın sağlık personeli oluşturmaktadır. Çalışma bulguları neticesinde cam tavan sendromu alt boyutlarından olan 'Kadınların Kişisel Tercih ve Algıları'nın en yüksek ortalamaya (3,80) sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca kadınların yaş grupları değişkeni ile cam tavan sendromu alt boyutlarından 'Çoklu Rol Üstlenme', 'Örgüt Kültürü ve Politikaları' ve 'Basmakalıp Yargılar' değişkenleri arasında; mesleki deneyim süresi değişkeni ile 'Örgüt Kültürü ve Politikaları', 'Çoklu Rol Üstlenme', 'Basmakalıp Yargılar' ve 'İnformal İletişim Ağlarına Katılamama' değişkenleri arasında anlamlı ilişkilerin varlığı saptanmıştır. Öğrenim durumu değişkeni ile 'Çoklu Rol Üstlenme' ve 'Basmakalıp Yargılar' değişkenleri arasında; meslek değişkeni ile 'Örgüt Kültürü ve Politikaları' 'İnformal İletişim Ağlarına Katılamama', 'Basmakalıp Yargılar' ve 'Mesleki Ayrım' değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Diğer taraftan medeni durum değişkeni ile hiçbir cam tavan sendromu alt boyutu arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir

THE RESEARCH OF RELATIONSHIP AND DIFFERENCES BETWEEN SOCIO-DEMOGRAPHIC FEATURES AND GLASS CEILING SYNDROME HEALTHCARE PROFESSIONALS CASE

Glass ceiling syndrome is typically described as a female-specific career barrier which arises from the fact that female employees cannot get the expected promotion in their organization due to various factors. In parallel to the ever-growing feminization level of healthcare sector, it is observed that women have increasingly gone out to work in recent years, but that it is a low-level participation and that they do not take part in the senior staff adequately. In this study, the relationship and differences between the glass ceiling syndrome and the socio-demographic features of female healthcare professionals working in public hospitals was analyzed. The study's population constitutes healthcare professionals working in public hospitals in Istanbul. Sample of the study constitutes 313 female healthcare professionals working in four public hospitals who were chosen from this population. Based on the study findings, it was confirmed that sub-dimensional of glass ceiling syndrome called 'Personal Preference and Perception of Women', which is one of the sub-dimensions of glass ceiling syndrome, had the highest mean score (3,80). Significant relationships were observed between the age group variable of women and the 'Multiple Role-Taking' & 'Organizational Culture and Policies' & 'Stereotypical Judgments' variables; between the duration of professional experience variable and the 'Organizational Culture and Policies', 'Multiple Role-Taking' & 'Stereotypical Judgments' & 'Non-Participation in Informal CommunicationNetworks' variables. Statistically significant differences have been found between educational background variable and 'Multiple Role-Taking' and 'Stereotypical Judgments'; profession variable and 'Organizational Culture and Policies', 'Non-Participation in Informal Communication Networks', 'Stereotypical Judgments', profession discrimination. On the other hand, there is no significant differences between marital status variable and glass ceiling syndrome and it's sub-dimension

PDF

___

Aksu, A., Çek, F., ve Şenol, B. (2013). Kadınların müdür olmalarının önündeki cam tavan ve cam tavanı asma stratejilerine ilişkin ilköğretim okulu müdürlerinin görüşleri. http://kosbed.kocaeli.edu.tr/sayi25/8.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Sosyal Bilimler Dergisi, 133-160.
Atan, E. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan kadın okul yöneticilerinin cam tavana ilişkin algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Aydın, Ş., Özkul, E., Tandoğan, G. K., ve Şahin, N. (2007). Otel işletmelerinde kadınların üst ve tepe yönetime yükseltilmesinde cam tavan etkisi üzerine bir araştırma. XV. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, Sakarya Üniversitesi, http://www.yonorg.sakarya.edu.tr/doc/15YonOrgKongreBildirileri-25-27-05- 2007.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Sakarya, ss. 312-319.
Aytaç, S. (1997). Çalışma yaşamında kariyer yönetimi planlaması geliştirilmesi sorunları. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Büyükyaprak, F. (2015). Çalışan kadın personelin kariyer gelişimi engellerinden cam tavan sendromu: MEB merkez teşkilatı örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Comrey, A.L; Lee, H.L. (1992). A first course in factor analysis. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
Çetin, A. (2011). Kadın yöneticilerin cam tavan algısının cam tavana aşma stratejilerine etkisi: bursa ili tekstil sektöründe bir alan araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, Türkiye.
Çetin, M., ve Atan, E. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan kadın okul yöneticilerinin cam tavana ilişkin algılarının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35: 123-136. http://e- dergi.marmara.edu.tr/maruaebd/article/view/1012001155/1012000985. Tarihi: 19.07.2016) (Erişim
Doğru, A. (2010). Kadın çalışanların cam tavan engelleri ve iş tatminine etkisi: afyon kocatepe üniversitesi tıp fakültesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, Türkiye.
Dreher, G. F. (2003). Breaking the glass ceiling: the effects of sex ratios and work-life programs on female leadership at the top. Human Relations, 56(5): 541- 562. http://hum.sagepub.com/content/56/5/541. (Erişim Tarihi: 19.07.2016)
Durmuş, B; Yurtkoru, E.S; ve Çinko, M. (2011). Sosyal bilimlerde spss'le veri analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Gözüm, S; ve Aksayan, S. (2003). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber ıı: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme http://hemarge.org.tr/ckfinder/userfiles/files/2003/2003-vol5-sayi1-65.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Dergisi, 5(1): 3-14.
Hillard, C. (2007). Moving beyond the glass ceiling: career paths of women in print journalism. Master Thesis, University of Kansas, USA.
İraz, R. (2009). Çalışma yaşamında kadın ve erkek yöneticilerin cam tavan sendromuna ilişkin tutumlarının karşılaştırılması. 17. Ulusal Yönetim Organizasyon Kongresi Bildirileri, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 21-23 Mayıs, Eskişehir, ss: 277- 284. http://w3.balikesir.edu.tr/~seymen/yonetim.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016)
Karaca, A. (2007). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
Karakuş, H. (2014). Kraliçe arı sendromu- pembe taciz. Akademik Sosyal Araştırmalar http://asosjournal.com/Makaleler/984704172_101- %20hatice%20karaku%C5%9F.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) 334-356.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karataş, A. (2013). Bankacılık sektöründe cinsiyete dayalı kariyer farklılaşması: muğla ili örneği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2): 1-16. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/oybd/article/view/5000145414/5000132758. (Erişim Tarihi: 19.07.2016)
Karcıoğlu, F., ve Leblebici, Y. (2014). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: cam tavan sendromu üzerine bir uygulama. Ankara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, dergi.atauni.edu.tr/atauniiibd/article/view/1025006449. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) (4), 1-20. http://e
Korkmaz, H. (2014). Yönetim kademelerinde kadına yönelik cinsiyet ayrımcılığı ve cam tavan sendromu. Akademik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5): 1- 14. www.asosjournal.com/Makaleler/962658516_264%20HATUN%20KORKMAZ.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016)
Mızrahi, R., ve Aracı, H. (2010). Kadın yöneticiler ve cam tavan sendromu üzerine bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1): 149-156. http://www.sobiad.org/ejournals/dergi_ybd/arsiv/2010_1/18rozi_mizrahi.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016)
Örücü, E., Kılıç, R., ve Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: balıkesir ili örneği. Yönetim ve http://dergipark.ulakbim.gov.tr/yonveek/article/view/5000069185/5000064089. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Dergisi, 14(2): 117-135.
Özan, B. M. (2009). Okul yöneticiliğinde cam tavan sendromununyaşanmadığı bir ada örneği: kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29): 15-33.
Öztürk, A. (2011). Kadın öğretim elemanlarının cam tavan sendromu üzerine bir araştırma: ankara üniversitesi örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Özyer, K., ve Orhan, U. (2012). Cam tavan sendromunun çalışanların korku düzeylerine etkisi var mıdır? eğitim sektörü üzerinde bir uygulama. The Journal of Academic http://www.jasstudies.com/Makaleler/404120730_%C3%B6zyerkubilay_T.docx.pdf . (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Science Studies 5 (8), 971-987.
Patterson, C. A. (2006). The glass ceiling effect: perspective of african american women. Phd Thesis, Capella University, USA.
Şen Tiryaki, H., ve Alan, H. (2014). Mentorluk sürecinin hemşirelik yönetimine etkisi. http://www.journalagent.com/shyd/pdfs/SHYD_1_2_99_104.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(2): 99-104.
Taşkın, E., ve Çetin, A. (2012). Kadın yöneticilerin cam tavan algısının cam tavanı aşma stratejilerine etkisi: bursa örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33 (33): 19-34. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex- 1423876407.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016)
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Toraman, B. (2011). Eğitim örgütlerinde kadınların yönetsel konuma yükselmelerinde cam tavan etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
Tükeltürk, Ş. A., ve Perçin, N. Ş. (2008). Turizm sektöründe kadın çalışanların karşılaştıkları kariyer engelleri ve cam tavan sendromu: cam tavanı kırmaya yönelik stratejiler. http://ybd.comu.edu.tr/images/form/dosya/dosya_5960005.pdf. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) Bilimleri Dergisi, 6 (2), 113-128.
Wirth, L. (2004). Breaking through the glass ceiling women in management. Geneva: International Labour Office.
Yaylacı, G. Ö. (2004). Kadın yöneticiler için kariyer gelişmelerinde örgüt içi 'kişilerarası ilişki ağları'nı yönetmek. Kadın Çalışmalarında Disiplinler Arası Buluşma Sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi İstanbul, Türkiye.
Yılmaz, T. (2013). Kadın ve erkek eğitim yöneticilerinin cam tavan sendromuna ilişkin algıları: İstanbul ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Zel, U. (2002). İş arenasında kadın yöneticilerin algılanması ve kraliçe arı sendromu. http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/334cdf45ffd1f5b_ek.pdf?dergi=Amme%2 0Idaresi%20Dergisi. (Erişim Tarihi: 19.07.2016) 35 (2), 39-48.
Zeybek, E. (2010). Kariyer engelleri ve cam tavan: Ankara'da faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.