Amik Ovası'nda Kurak Devre ile Buğday, Pamuk ve Mısır Tarımı Arasındaki İlişki/The Relationship Between the Arid Period and the Agriculture of Wheat, Cotton and Crop in the Amik Plain

Öz Amik Ovası, Akdeniz Bölgesi'nin doğusunda, ülkemizin en önemli tarım alanlarından birini oluşturur. Ancak bugün ovadaki tarım hayatı, uzun yıllık ortalamalara göre (1940-2007) belirlenen kurak devrede ciddi su sıkıntısıyla karşı karşıyadır. Bu çalışmada Amik Ovası'nda yoğun olarak tarımı yapılan buğday, pamuk ve mısırın yetişme dönemleri ile kurak devre arasındaki ilişki ele alınmıştır. Bunun için önce ovadaki klimatolojik kuraklık ile buğday, pamuk ve mısır için tarımsal kuraklık süreleri belirlenmiştir. Klimatolojik kuraklığın belirlenmesinde De Martonne, Thornthwaite ve Erinç metodları uygulanmıştır. Tarımsal kuraklık ise FAO tarafından geliştirilen CROPWAT bilgisayar paket programında, bitkilerin yetişme dönemlerinde yağış haricinde ihtiyaç duydukları net su miktarları hesaplanarak belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre Amik Ovası'nda kurak devreden en az buğday, en çok ise pamuk ve ikinci ürün mısır etkilenmektedir. Anahtar Kelimeler: Amik Ovası, klimatolojik kuraklık ve tarımsal kuraklık.Abstarct The Amik Plain, which is one of the most important agricultural areas of Turkey, is located in the eastern part of the country's Mediterranean region. However, there is a serious agricultural problem in the arid period determined by yearly averages (1970-2007) that threatens agricultural life in the plain. This study analyzes the relationship between the arid period and the agriculture of most common crops in the region namely wheat, cotton, and corn. First, the duration of periodical climatological aridity and agricultural aridity is determined for wheat, cotton, and corn. The methods of De Martonne, Thornthwaite and Erinç have been used to determine the climatalogical aridity. In order to determine the agricultural aridity, the net irrigation need of the crops, except for the precipitation was computed by the CROPWAT computer package program developed by the FAO. According to the results, cotton and the second crop corn are the most affected crops by the arid period while wheat is the least affected crop in the Amik plain. Key Words: Amik plain, climatological aridity, agricultural aridity.

___

Bacanlı, Ü. G. ve Saf, B. (2005). “Kuraklık Belirleme Yöntemlerinin Antalya İli Örneğinde İncelenmesi”, Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Sempozyumu, http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/11138.pdf, (Erişim Tarihi:08.10.2008).

Doorenbus,J. ve Kassam, A. H. (1996). Yield Response to Water, Rome, FAO Irrigation and Drainage Paper 33.

Devlet Meteoroloji İşleri (2007). İklim Verileri, Ankara: Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü.

Devlet Meteoroloji İşleri (2008). “Kuraklık Analizi/Kuraklık ve Sınıflandırması”, http://www.dmi. gov.tr/2006/zirai/zirai-aylikkuraklik.aspx, (Erişim Tarihi: 02.9.2008).

Erinç, S. (1965). Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü, 41.

Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve Metodları. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.

Food and Agriculture Organization, (2008). CropWat. http://www.fao.org/nr/water/infores_data bases_cropwat. html, (Erişim tarihi: 12.02.2008).

Koçman, A. (1993a). “Türkiye'de Yağış Yetersizliğine Bağlı Kuraklık Sorunu”, İzmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Ege Coğrafya Dergisi, 7, 77-88.

Koçman, A. (1993b). Türkiye İklimi, İzmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, 72.

Rapor, (2008).http://www.ekonomikrapor.com.tr/rapor/dergi_Haber_detay.asp?id= 497.

Sırdaş, S. ve Şen, Z. (2003). “GAP Bölgesinde Kurak Dönem Özelliklerinin Araştırılması”, İTÜ. III. Atmosfer Bilimleri Sempozyum Bildirileri, 305-317, İstanbul.

Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (2009). Antakya: Hatay Elektrik Abonesi Arşiv Verileri.

Tarım İl Müdürlüğü (2008). Hatay İli Tarım Envanteri, Antakya: Hatay Tarım İl Müdürlüğü Arşiv Verileri.

Tümertekin, E. (1955). “Türkiye'de Buğday Yetişme Devresi ile Kurak Aylar Arasındaki Zaman Münasebeti”, 9. Coğrafya Meslek Haftası (22-29 Aralık 1954), Meslek Haftaları Serisi:1, İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu Yayını, 2, 135-146.

Tümertekin, E. ve Cantürk, H. (1956). “İstatistik Metodları ile Türkiye'de Kuraklığın İncelenmesi”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Coğrafya Enstitüsü, Enstitü Dergisi, 7, 107-123.

Türkeş, M. (2001). “İklim Değişikliği, Kuraklık, Çölleşme Süreçleri ve Tarıma Etkileri”, http://www.tema.org.tr/Calismalarimiz/EgitimCalismalari/kitap/calistay/kuraklikSon.pdf, (Erişim Tarihi: 22.10.2008)

United Nations Convention to Combat Desertification, (1995). The United Nations Convention to Combat Desertification in those Countries Experiencing Serious Drought and/or Desertification, Particularly in Africa. Text with Annexes, United Nations Environment Programme (UNEP), Geneva.

Yıldırım, O. (2004). Sulama, Ankara: A.Ü. Ziraat Fakültesi, 1540, 77.