Yakınçağlarda Osmanlı-Fransa ilişkileri ve Fransa'nın Orta-Doğu diplomasisi

Öncelikle 1789 Fransız htilali ile degisen dünya düzeni ve bu degisen yeni dünya düzeninin genel bir durumunu degerlendirdikten sonra yüzyılın Osmanlı Devleti ile Fransa’nın siyasal, sosyal ve ekonomik durumundan kısaca bahsedecegiz. Daha sonra 1789-1802 yılları arası Mısır seferi ile degisen siyasal iliskiler ile baslayıp, Kavalalı Mehmet Ali Pasa syanı süreci, Tanzimat Fermanı’nın hazırlanma gerekçeleri ve asamaları, 1867 reform politikaları ve bunun karsısında Bab-ı Âli Hükümeti’nin tutumu gibi konuları çözümlemeye çalısacagız. Konu 1919-1921 yılları arası yasanan siyasal iliskiler çerçevesinde degerlendirilerek noktalanacaktır. Yakınçaglarda, Osmanlı Devleti ve Fransa siyasal iliskilerini yer yer incelerken çok önemli ayrıntılara dikkat çektik. Özellikle ünlü sisyphe mitolojisi ile birçok düsünürün özdeslestirdigi Napolyon sözleri bu süreçte gelisen siyasal iliskileri oldukça açık ifade etmektedir. Napolyon’un sürgünü sırasında ifade ettigi sözlerden anlasılan Fransızca bir deyimin yorumu su idi: "Her yükselisin bir düsüsü vardır”. Buna göre hiçbir güç sonsuza dek zirvede kalamayacaktır. O büyük güç yükselisini fark ettigi anda aslında düsüse geçmistir.

Ottoman-France relations at nearages and France's Middle East diplomacy

After a general analysis of the period and changing world view by 1789 French Revolution, we are going to mention about the Ottoman Empire’s and France’s general situation of that period. After that, we are going to analysis some subjects such as the changing diplomatic relations between France and Ottoman Empire after France’s attack to Egypt between 1789 and 1802,Kavalalı Mehmet Pacha’a rebellion, reasons of Tanzimat Fermanı (reorganization redicts), 1867 reforms and manner of the Imperial government. This analysis will be completed in frame of diplomacy analysis between 1919 and 1921. While we are analyzing the relation between France and Ottoman Empire during near ages we will point on some important details. Especially the famous myth Sisyphe and Napoleon’s speeches are so interesting. Napoleon’s speech which is also a French proverb’s comment is “there is a fall after all rises”. This means no any power can always stay peak.As soon as that big power realizes it’s rising, actually begins to fall.

PDF

___

Aulard, A. (1945). Fransa İnkılabının Siyasi Tarihi (Demokrasinin ve Cumhuriyetin Kaynakları ve Gelismesi 1789-1804 C.III. (Çev.: Nazım Poroy) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Aksin, S. (1994). “Yüzyıl Boyunca Bir Fransız Dergisinde Türkiye İmgesi”. Belleten, C. XI. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Aksin, S.(1997). Osmanlı Devleti 1600-1908 Türkiye Tarihi, C.III, İstanbul: Cem Yayınları.
Altundag, S., (1993). Kavalalı Mehmet Ali Pasa’nın İsyanı, Mısır Meselesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Arıkan, Z. (1990). “Fransız İhtilali ve Osmanlı Tarihçiligi”. De La Revolution Française A’la Turquıe D’Atatürk,1012-Mai 1989, Actes des colloques d’İstanbul, İstanbul-Paris: Isıs Yayınları.
Bainville, J. (1938). Fransa Tarihi. (Çev.: Hüseyin Cahit Yalçın) İstanbul.
Belgil, V. (1990). “Fransa Krallarının İstanbul’daki Elçilere Talimatları”. Tarih Toplum Ansiklopedisi, C. III., Ankara.
Girgin, K. (1994). Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemleri Hariciye Tarihimiz. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Guizot, M. (1986). History of Nations:History of France from the earliest times to 1848, Siyasal Bilgiler Kitaplıgı, New York: Brandley com..
Hatipoglu, S. (2001). Türk – Fransız Mücadelesi (Orta Toros Geçitleri, 1915- 1921). Ankara: Atatürk Arastırma Merkezi Yayınları.
İnalcık, H. (1938). “Tanzimat’ın Uygulanması ve Sosyal Tepkiler”. Belleten, S. 212, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
Karal, E. Z. (1938). Fransa-Mısır ve Osmanlı (1767-1802), İstanbul.
Karal, E. Z.(1938). Osmanlı Tarihi, C.: V, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
Karal, E. Z. (1996). Selim III’ün Hatt-ı Hümayunları, Nizam-ı Cedid,1789- 1807, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Kennedy, P. (2002). 16.Yüzyıldan Günümüze Büyük Güçlerin Yükselis ve Çöküsleri Ekonomik Degisim ve Askeri Çatısmalar. (Çev.: Birtane Karanakçı) İstanbul: Türkiye İs Bankası Kültür Yayınları.
Kılıçbay, M.A. (1986). “18.Yüzyılda Fransa’daki Türkiye”. Tarih Toplum Ansiklopedisi, C. I.
Kologlu, O. (1990). “Fransız Devrimi İle II. Mahmut Reformları Arasında İlk Paralellik Kurma Çabaları”. De La Revolution Française A’la Turque D’Atatürk,10-12 Mai 1989, Actes des collogues d’İstanbul, İstanbul-Paris: Isıs Yayınları.
Kuran, E. (1968). Avrupa’da Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kurulusu ve İlk Elçilerin Siyasi Faaliyetleri. Ankara: Türk Kültürü Arastırma Enstitüsü Yayınları.
Lewis, B. (1993). Modern Türkiye’nin Dogusu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Luraghi, R. (1994). Sömürgecilik Tarihi. (Çev.: Aydın Emeç). İstanbul.
Mantran, R. (1986). Osmanlı Devleti’nin Dogusundan XVIII. Yüzyılın Sonuna C. I. Ankara: Cem Yayınları.
Ortaylı, İ. (1995). İmparatorlugun En Uzun Yüzyılı, İstanbul: Hil Yayınları.
Potiemki, V. (1977). Uluslararası İliskiler Tarihi, C. I, (Çev.: Atilla Tokatlı), İstanbul: May Yayınları.
Sander, O. (1993). Siyasi Tarih (İlkçaglardan 1918’e).Ankara: 1993.
Soysal, İ. , (1983a). “Türk Fransız Siyasal İliskileri (1921-1984)”. Belleten, C.: XLVII, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Soysal, İ. (1983b). “1939 Türk-İngiliz-Fransız İttifakı”. Belleten, C.: XLVI, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Soysal, İ. (1985). “Hatay Sorunu ve Türk Fransız Siyasal İliskileri 1036- 1939”. Belleten, C. XLIX, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Süslü, A. (1983a). “Osmanlı İmparatorlugunu Paylasma Projeleri 1807- 1812”. Belleten, C. XLVII , Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Süslü, A. (1983b). “Osmanlı – Fransız Diplomatik İliskileri 1798-1807”. Belleten, C. XLVII, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Tanilli, S. (1995). Yüzyılların Gerçegi ve Mirası, C.III., Ankara: Cem Yayınları.
Tuncer, H.,(2002). Eski ve Yeni Diplomasi. Ankara: Ümit Yayıncılık.
Uzunçarsılı, İ.H. (1995). Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teskilatı. Ankara.