Çift taraflı kayıt sistemi ve kapitalizmin doğuşu: Werner Sombart'in sosyo-ekonomik perspektifinden

Bu çalısma Werner Sombart’ın çift taraflı kayıt sistemine verdigi öneme isaret etmektedir. Sombart, muhasebenin rasyonelitenin ve kapitalist üretim yöntemlerinin gelismesinde teknik açıdan anahtar bir rol oynadıgını ileri sürmektedir. Sombart’ın kapitalizmin gelisiminde çift-taraflı kayıt sisteminin önemine yönelik bu inancı, hem muhasebe hem de iktisat tarihçileri tarafından elestirilmistir. Muhasebe tarihçileri özellikle yirminci yüzyılda Sombart’ın bu inancına önem vermis ve tartısmıslardır. Geçmis çalısmalarda Sombart’ın bu inancı, muhasebe ve isletme uygulamalarındaki tarihsel bir soru olarak ele alınmıs ve tartısılmıstır. Bu çalısmada ise; kapitalizm kavramına tarihsel bir bakıs açısından yaklasılarak, bu kavramın muhasebe çalısmalarında ekonomik ve sosyolojik açıdan nasıl yer aldıgının açıklaması yapılmaktadır.

Double entery bookkeeping and the birth of capitalism:From the socio-economic perspectives of Werner Sombart

This paper addresses claims made by Werner Sombart concerning the importance of double- entry bookkeeping. Sombart argues that accounting played a key technical role in enhancing rationality and furthering the development of capitalistic methods of production. Sombart’s belief that double- entry bookkeeping was essential to the development of capitalism has been crticized by both accounting and economic historians. Accounting scholars have debated the Sombart’s belief quite extensively during the 20th century. All these previous works have in common the fact that they address the historical question by comparing accounting practices to business practices. We will thus explain that the history of how the concept of capitalism was invented is an example of the influence of accounting ideas on economic and sociological thinking.

PDF

___

AKDOGAN, Nalan ve Hamdi AYDIN. 1987. Muhasebe Teorileri, Gazi Üniversitesi Yayın No:98, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Yayınları No:44, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

BRAUDEL, Fernand. 2004. Maddi Uygarlık: Mübadele Oyunları, Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay, Imge Kitabevi, Ikinci Baskı, Ankara, Mart.

CARRUTHERS, Bruce G. And Wendy Nelson ESPELAND. 1991. Accounting for Rationality: Double- Entry Bookkeeping and the Rhetoric of Economic Rationality, The American Journal of Sociology, Volume: 97, Number: 1, July.

CHIAPELLO, Eve. 2007. Accounting and the Birth of the Notion Capitalism, Critical Perspectives on Accounting, Volume:18.

DERKS, Hans. 2008. Religion, Capitalism and the Rise of Double- Entry Bookkeeping, Accounting, Business & Financial History, Volume:18, Number:2, July.

FUNNELL, Warwick. 2001. Distortions of History, Accounting and the Paradox of Werner Sombart, ABACUS, Volume:37, Number:1.

HOPWOOD, A. 1987. The Archaeology of Accounting Systems, Accounting, Organizations and Society, Volume: 12, Number:3.

ISAAC, Alfred. 1947. Isletme Iktisadı Cilt:1, Çeviren: Dr. Orhan Tuna, Istanbul Üniversitesi Yayınları No:117, Iktisat Fakültesi Yayınları No:8, Ismail Akgün Matbaası, Gözden Geçirilmis ve Genisletilmis Ikinci Baskı, Istanbul.

KUHN, Thomas S. 2008. Bilimsel Devrimlerin Yapısı, Çeviren:Nilüfer Kuyas, Kırmızı Yayınları, 8. Baskı, Istanbul.

LEMARCHAND, Y. 1994. Double-entry Versus Charge and Discharge Accounting in Eighteenth-Century France, Accounting, Business and Financial History, Volume: 4(1), pp. 119- 145.

MILLER, P. And C. NAPIER. 1993. Genealogies of Calculation, Accounting, Organization and Society, Volume: 18.

MOST, Kenneth S. 1972. Sombart’s Propositions Revisited, The Accounting Review, Volume: 47, Number: 4, October.

OTAR, Ismail. 2005. Muhasebede “Muzaaf Usul” L. Pacioli’den Önce Var mıydı?-1, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 28.

ÖZEL, Mustafa. 1993. Kapitalizm ve Din, Agaç Yayıncılık, Birinci Baskı,Istanbul.

PERAGALLO,Edward. 1956. Origin of The Trial Balance, In Studies in the History of Accounting, Edited by:A.c. Littleton and Basil Yamey, Homewood,I-II: Irwin,215-222.

SOMBART, Werner. 1916. Der Moderne Kapitalismus, Translated by: K. Most, Volume:II, Third Edition, Dunker and Humblot.

SOMBART, Werner. 1967. The Quintessence of Capitalism, Ingilizceye Çeviren: M. Epstein, Türkçeye Çeviren: Mustafa Özel, New York: Howard Fertig.

SOMBART, Werner. 2008. Burjuva: Modern Ekonomi Dönemine Ait Insanın Ahlaki ve Entelektüel Tarihine Katkı, Çeviren: Oguz Adanır, Dogu Batı Yayınları, Ankara, Mart.

TAYLOR, R. Emmett. 1956. Luca Pacioli, In Studies in the History of Accounting, Edited by:A.c. Littleton and Basil Yamey, Homewood,I-II: Irwin, 175-184.

VOLLMER, Hendrick. 2003. Bookkeeping, Accounting, Calculative Practice: The Sociological Suspense of Calculation, Critical Perspectives on Accounting, Volume:3.

WEBER, Max. 2008. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, Çeviren: Zeynep Gürata, Ayraç Yayınları, Ankara.

WINJUM, James Ole. 1972. The Role of Accounting in the Economic Development of England:1500-1750, Urbana III: Center for International Education and Research in Accounting.

YAMEY, Basil S. 2005. The Historical Significance of Double- Entry Bookkeeping: Some Non-Smbartian Claims, Accounting, Business &Financial History, Volume:15, Number:1.

YAMEY, Basil S. 2004. Pacioli’s De Scripturis in the Context of the Spread of Double Entry Bookkeeping, Spanish Journal of Accounting History, Number:1, December.

YAMEY, Basil S. 1964. Accounting and the Rise of Capitalism: Further Notes on a Theme by Sombart, Journal of Accounting Research, Volume:2.

YAMEY, Basil S. 1949. Scientific Bookkeeping and The Rise Of Capitalism, The Economic History Review, Second Series, Volume:1, Number:2&3.